بنا بر اعلام وزارت نیرو، میزان مصرف آب در بخش کشاورزی در سال ۱۳۷۳ معادل ۷۶/۳ میلیارد مترمکعب بوده و این رقم در سال ۹۹ به ۸۲ میلیارد مترمکعب رسیده است. مصرف آب شرب نیز از سال ۱۳۷۳ تا سال ۱۳۹۹ به ترتیب از ۴/۱ به ۸/۳ میلیارد مترمکعب تغییر کرده است. با توجه به برداشت حدود ۹۳ میلیارد مترمکعب آب برای تأمین مصارف مختلف، حدود ۹۰ درصد از منابع آب تجدیدشونده کشور مصرف می‌شود که بیش از دو برابر شاخص بین‌المللیِ تعریف‌شده برای این امر است.

آبهای زیرزمینی بزرگترین منبع آب شیرین قابل استفاده در جهان است. در بسیاری از مناطق جهان، به ویژه در مواردی که منابع آب سطحی در دسترس نیست، نیازهای آب خانگی، کشاورزی و صنعتی تنها با استفاده از آب زیر زمین تأمین می شود. سازمان زمین شناسی ایالات متحده آب ذخیره شده در زمین را با پول نگهداری شده در یک حساب بانکی مقایسه می کند. اگر پول با سرعتی بالاتر از واریز پول جدید برداشت شود، در نهایت مشکلات تأمین حساب وجود خواهد داشت. پمپاژ آب از زمین با سرعت بیشتری نسبت به مدت طولانی تری که از آن دوباره پر می شود، مشکلات مشابهی را ایجاد می کند.

به گواه اسناد تاریخی، ایران از نظر جغرافیایی همواره در معرض خشکسالی قرار داشته است؛ البته این امر در طول قرن‌های گذشته همواره با مدیریت مناسب و استفاده بهینه مردم از داشته‌های آبی کشورمان حل می‌شد.

خشکسالی در سال‌های اخیر به نحو خاصی اکثر استان‌های کشورمان را درگیر خودش کرده است و این امر با مروری بر میزان آب سطح دریاچه‌ها و رود‌های بزرگ کشورمان به خوبی دیده می‌شود. کارشناسان معتقدند برداشت بیش از حد از آب‌های سطحی و زیرزمینی، رشد سریع و الگوی نامناسب استقرار جمعیت، کشاورزی ناکارآمد و عطش توسعه از دلایل تشدید خشکسالی‌های چند سال اخیر کشورمان به حساب می‌آیند.