ما در سایت بیسین، در یک بررسی آماری، از طریق پردازش داده های ماهواره های ناسا، به نتایجی رسیدیم که شاید یک درک بصری از آن برای همگان وجود داشته باشد. یکی از مهم ترین این نتایج این است که ایران دچار تنش آبی است نه خشکسالی به معنای عام آن. خشکسالی ها می توانند هیدرولوژیک، هواشناسی و... باشند که در جای خود نیاز به بررسی دقیق هستند. اما برای درک بهتر به نمودار زیر نگاه کنید.

این نمودار، خروجی پردازش ناسا از داده های ماهواره GRACE FO در مرکز JPL گودارد است که نشان می دهد از سال 2000 تا 2021 مقدار ضخامت آب معادل (در مقیاس کشور) از رقم 5/977 سانتی متر به 11/696- سانتی متر در انتهای دوره افت داشته است! به افزایش نمودار در سال 2019 که سیلاب های غیر منتظره کشور را فراگرفت توجه کنید.

این روزها که بسیاری از استان‌های کشور از جمله خوزستان، چهارمحال و بختیاری و سیستان و بلوچستان با تنش آبی روبه‌رو هستند، نقش سدسازی‌های بی‌رویه و اجرای طرح‌های انتقال آب در به وجود آمدن وضع موجود بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در این شرایط یک کارشناس حوزه آب از مسدود شدن بخش اطلاعات مربوط به سدهای کشور در وبسایت شرکت مدیریت منابع آب ایران خبر داده و نسبت به از دسترس خارج شدن این اطلاعات انتقاد کرده است.

در بخشهای مختلف بخش آب - از تصفیه خانه های آب گرفته تا نیروگاه های آبی تا پرورش آبزیان - تهیه و انطباق با خطرات به روشی برنامه ریزی شده بسیار کارآمدتر از واکنش در برابر خرابی بزرگ سیستم است. به همین دلیل، داشتن ابزارها و قابلیت پیش بینی و پاسخگویی قبلی به خطرات احتمالی کیفیت آب (و کمیت) می تواند ضمن کاهش هزینه ها، عملکرد محیطی را بهبود بخشد.

در راستای رفع مسائل و مشکلات بخش آب کشور، موسسه تحقیقات آب ایران اقدام به تعریف پروژه های تحقیقاتی و پژوهشی در سال 1400 در زمینه آب و حوزه های مختلف آن کرده است. نکته مهم آنکه طرح های مذکور برای انجام توسط و یا زیر نظر اساتید محترم دانشگاه های کشور تعیین شده است. فهرست ارائه شده در زیر دومین فراخوان می باشد که از تاریخ 31 خرداد 1400 در سامانه تدارکات الکتریکی دولت انجام خواهد شد.

دانشمندان ناسا برای درک چگونگی تغییر چرخه آب جهانی، 17 سال از مشاهدات ثقل سیاره ما را مطالعه کرده اند. میزان انتشار گیاهان و سطح زمین از رطوبت در هوا بین سالهای 2003 و 2019 در مقیاس جهانی افزایش یافته است. این فرآیندها در مجموع به عنوان تبخیر و تعرق شناخته می شوند و یک مطالعه جدید ناسا با استفاده از مشاهدات ماهواره های ثقل میزان آن را محاسبه کرده است.

برای مدیران عکس گرفتن با یک پروژه بتنی سدسازی بسیار زیباتر است تا عکس گرفتن با پروژه‌ای مرتبط با احیای آب‌های زیرزمینی! آنجا می‌تواند بگوید هزاران تن بتن و فولاد مصرف شده، ولی تغذیه مصنوعی و نجات یک دشت درحال نابودی، چه چیزی برای عکس گرفتن دارد؟ به این می‌گویند مدیریت سازه‌ای! دوست دارند حتما سازه‌ای بسازند تا در رزومه‌شان درج شود.

«دیگر نباید خشکسالی یا سیل را حادثه غیر مترقبه تلقی کنیم. باید بپذیریم خشکسالی یا ترسالی شدید همانند سیلاب‌ها همزاد با شرایط اقلیمی ایران هستند. باید با این شرایط سازگار شویم و برنامه‌ریزی‌ها و درک و آگاهی خود را با این وضع منطبق کنیم. به هر میزان که به این درک و معنا برسیم و آن را به رسمیت بشناسیم، می‌توانیم بر امنیت پایدار آب و برق متمرکز شویم.»

رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی ضمن تشریح آخرین وضعیت بارش‌ها و خشکسالی در کشور گفت: در این شرایط به مسئله پایداری سرزمین توجه کنیم و بی‌مهابا از آب‌های زیرزمینی استفاده نکنیم چراکه مشکل فرونشست زمین در کشور بسیار جدی است. احد وظیفه ضمن اشاره به اینکه از ابتدای سال آبی جاری تاکنون در کشور ۱۲۷.۱ میلیمتر بارش داشته‌ایم، اظهار کرد: این میزان نسبت به میانگین بلندمدت کشور حدود ۸۷ میلیمتر - ۴۱ درصد - کمتر است.

یک پژوهشگر آب گفت: سالانه حدود ۹۶ میلیارد متر مکعب در ایران آب مصرف می‌شود در حالی که کل منابع آب تجدیدپذیر کشور حدود ۹۰ میلیارد متر مکعب است، بنابراین از بحران آب عبور کرده‌ایم و به ورشکستگی آبی رسیده‌ایم. اردیهشت ماه مصطفی فدایی‌فرد در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، در ارزیابی وضعیت خشکسالی و کم‌آبی در کشور اظهار داشت: موقعیت جغرافیایی ایران به گونه‌ای است که حدود ۸۵ درصد از وسعت کشور در منطقه خشک و نیمه‌خشک قرار گرفته است. مقدار بارش در ایران حدود یک‌سوم میانگین جهانی و میزان تبخیر آب در ایران حدود سه برابر متوسط جهانی است.

فـرض کنید که کل منابع مالی یک بانک، محدود به حساب‌های مالی مشتریان و همینطور میزان معینی پول باشد که از پشتوانه‌های بانک تأمین شده‌اند و این منابع ثابت بوده و هیچ راهی برای تغییر در میزان مجموع منابع مالی بانک وجود نداشته باشد. همچنین فرض کنید که بانک هیچ وظیفه دیگری به غیر از نگهداری از منابع مالی مشتریان خود و همینطور سپردن منابع مالی اضافی به مشتریان جدید نداشته باشد. حال ا گر بانک نتواند از حساب‌های مشتریان خود به خوبی محافظت کند و برخی از مشتریان بتوانند به روش‌های مختلف به حساب‌های سایرین دسـت‌انـدازی کنند چه اتفاقی می‌افتد؟

دانشمندان مرکز پرواز فضایی Goddard ناسا هر هفته شاخص های خشکسالی آب زیرزمینی و رطوبت خاک را تولید می کنند. آنها بر اساس مشاهدات ذخیره آب زمینی حاصل از داده های ماهواره GRACE-FO و با مشاهدات دیگر، با استفاده از یک مدل عددی پیچیده از فرآیندهای آب و سطح زمین، ادغام شده اند. شاخص های خشکسالی شرایط مرطوب یا خشک فعلی را توصیف می کنند، که به صورت صدک نشان داده می شود و احتمال وقوع آن مکان و زمان خاص از سال را نشان می دهد، با مقادیر پایین تر (رنگ های گرم) به معنای خشک تر از حالت عادی و مقادیر بالاتر (آبی) به معنای مرطوب تر از حد نرمال است. اینها هم به صورت فایل و هم به صورت فایل دیتای باینری ارائه می شوند.

Vensim یک نرم افزار شبیه سازی است که توسط Ventana Systems ساخته شده است. این برنامه در درجه اول از قابلیت شبیه سازی مداوم (پویایی سیستم)، با برخی از قابلیت های گسسته و مدل سازی مبتنی بر عامل، پشتیبانی می کند. به صورت تجاری و بصورت رایگان "نسخه یادگیری شخصی" در دسترس است.

معرفی کلی نرم افزار Vensim

Vensim یک نرم افزار شبیه سازی است که توسط Ventana Systems ساخته شده است. این برنامه در درجه اول از قابلیت شبیه سازی مداوم (پویایی سیستم)، با برخی از قابلیت های گسسته و مدل سازی مبتنی بر عامل، پشتیبانی می کند. به صورت تجاری و بصورت رایگان "نسخه یادگیری شخصی" در دسترس است. Vensim یک رابط مدلسازی گرافیکی با نمودارهای stock و flow و causal loop، در بالای یک سیستم معادلات مبتنی بر متن در یک زبان برنامه نویسی اعلانی ارائه می دهد. این شامل یک روش ثبت شده برای ردیابی تعاملی رفتار از طریق پیوند در ساختار مدل، و همچنین یک زبان اضافی برای اتوماسیون آزمایش های کنترل کیفیت در مدل هایی به نام بررسی واقعیت است.

2.11 روشهای جستجوی عددی

روشهای تحلیلی کلاسیک به ندرت در مسائلی استفاده می شود که شامل شناسایی پارامترها باشد زیرا بسیاری از اوقات توابع هدف عبارات پیچیده ای دارند یا حتی نمی توان آنها را به صورت تحلیلی تعریف کرد.

در این موارد از روش های عددی برای ارزیابی بهترین پارامترها استفاده می شود. فرآیند محاسبات یک فرایند تکراری است. این از یک راه حل اولیه شروع می شود، که باید در مورد یک مشکل محدود یک نقطه عملی باشد. با تکرارهای پی در پی، توالی تقریبی تولید می کند که به یک نقطه مطلوب همگرا می شود (که بهینه کلی لازم نیست). جستجو هنگامی که برخی از معیارهای همگرایی مطلوب است متوقف می شود و آخرین نقطه واقع شده پیکربندی بهینه پارامترها را نشان می دهد.

کالیبراسیون پارامترها به عنوان شناسایی، ارزیابی، ارزیابی یا برآورد نیز شناخته می شود. در مدل های ریاضی یک سری پارامترها اتفاق می افتد، هر یک از آنها منعکس کننده تأثیر یک یا چند عنصر است که بر پدیده یا روند تحلیل شده عمل می کنند. اگر پارامترها معنای فیزیکی مستقیم نداشته باشند یا قابل اندازه گیری نباشند، تنها راه شناسایی تعیین آنها با روش های ریاضی است.

در پی انتشار برخی اخبار در تعدادی از رسانه‌ها درباره «مواجهه ۱۲ کلانشهر امسال با بحران تامین آب و شروع جیره‌بندی آب در شهر کرج» شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور توضیحاتی ارائه داد.

3.3 اندازه گیری منطقه تالاب

1.3.3 چرا منطقه تالاب را اندازه گیری کنیم؟

بیش از 1 میلیارد نفر کاملاً به خدمات ارائه شده توسط اکوسیستم تالاب مانند باتلاق ها، تالاب ها، پناهگاه ها، سرزمین های peatlands، باتلاق ها و شالیزارها تکیه می کنند. تالاب های طبیعی سالم و عملکردی ذاتاً با معیشت انسان، رفاه و توسعه پایدار ارتباط دارند. با این حال، تالاب ها با تهدیدهای عمده ای روبرو هستند که ناشی از تبدیل برای توسعه تجاری و کشاورزی، صید بی رویه، گردشگری، آلودگی و تغییرات آب و هوا است. نیاز به تقویت و تقویت سیاست های ملی و چارچوب های قانونی برای کمک به کشورها در حفاظت و بازیابی اکوسیستم های حیاتی تالاب ها ضروری است. اما تلاش های گذشته به دلیل کمبود اطلاعات در مورد مکان ها، انواع و اندازه منابع تالاب با مشکل روبرو شده است. این نوع داده ها و اطلاعات برای اندازه گیری اثربخشی سیاست ها، سازوکارهای قانونی و نظارتی و برای ردیابی پیشرفت به سمت SDG بسیار مهم است. علیرغم اهمیت تالاب ها، و برخلاف سایر اکوسیستم های حیاتی (به عنوان مثال جنگل ها، گیاهان حرا و آبهای داخلی)، تاکنون، میزان و پویایی اکوسیستم های تالاب به خوبی تعریف نشده، مشخص و مدلسازی شده است.

2.3 اندازه گیری تغییرات در سطح مخزن

1.2.3 چرا سطح مخزن اندازه گیری می شود؟

مخازن برخلاف دریاچه هایی هستند که به طور طبیعی وجود دارند، آبهای شیرین مصنوعی (ساخته شده توسط بشر) هستند. مخازن به دو دلیل به عنوان نوعی اکوسیستم مربوط به آب در روش SDG شاخص 6.6.1 گنجانده شده اند. اولاً به دلیل سهمی که آنها در ارائه خدمات آب به تعداد زیادی از مردم، از جمله تأمین آب خانگی دارند. آبیاری تولید برق آبی؛ کنترل سیل؛ و تفریح ثانیاً، برای اینکه تغییرات در یک مجموعه داده تغییرات دیگری را پوشانده نباشد، جدا کردن آب سطحی که به طور طبیعی از آب مخزن جدا می شود مفید است. از این رو یک مجموعه داده جداگانه در مورد پویایی مخزن تولید شده است. در زمینه هدف SDG 6.6 که به دنبال محافظت و بازیابی اکوسیستم های مربوط به آب است، تأکید مهم است که در حالی که مخازن خدمات آب با ارزشی را به مردم ارائه می دهند، همچنین به طور گسترده ای شناخته شده است که مخازن بر اتصال سیستم های آب شیرین که به طور طبیعی اتفاق می افتد تأثیر منفی می گذارد و به طور مستقیم به از دست دادن قابل توجهی از تنوع زیستی آب شیرین نسبت داده می شود.

3 روش نظارت

داده سطح 1

روشهای مختلفی برای تولید هر یک از مجموعه های داده جهانی زیرشاخص موجود در پورتال داده SDG661 اعمال می شود. این بخش خلاصه ای از این متدولوژی های مختلف است. مشخصات فنی بیشتر در پورتال داده SDG661 موجود است. پیوندها به هر نشریه فنی مربوطه نیز در زیر بخش های زیر ارائه شده است.