اندکی درباره شاخص GRI

به منظور مشخص شدن دوره های خشکسالی آب زیرزمینی از شاخص GRI استفاده می شود. استفاده از این شاخص مستلزم طی شدن مراحل متوالی محاسباتی بوده که در ذیل به تشریح این گام ها در ضمن تصاویر مرتبط پرداخته خواهد شد. ابتدا با معرفی فرمول ها و روابط مهم این اندیس، تئوری ریاضی معرفی و سپس در بخش دوم گزارش عملی محاسبه GRI برای داده های موجود ذکر شده است.

به منظور محاسبه نمایه GRI می توان سطوح آب ماهانه یا مجموع (میانگین متحرک) در هر بازه زمانی نظیر سه ماهه و یا شش ماهه و... را با استفاده از یک توزیع مناسب به مانند توزیع گاما یا پیرسون تیپ سه برازش داد. در سال 1999 برای شاخص مشابه SPI، Guttman توزیع پیرسون تیپ سه را مناسب ترین توزیع برای برازش بارندگی ماهانه پیشنهاد کرد؛ اگرچه بسیاری از کارشناسان همچون Mckee توزیع گاما را در این مورد ترجیح داده اند...

درباره AquaCrop

نوشت افزار AquaCrop یک مدل بهره وری آب زراعی و توسعه یافته توسط بخش زمین و آب در فائو است.

این مدل برای شبیه سازی واکنش عملکرد گیاه به آب در محصولات علفی به ویژه در شرایطی که آب در آن یک فاکتور کلیدی و محدود کننده در تولید محصول است، مناسب می باشد. در حقیقت AquaCrop برای ایجاد تعادل، دقت، سادگی، و پایداری با استفاده از یک سری تعداد از پارامترهای نسبتا اندک، صریح و عمدتا بصری و همچنین متغیرهایی ورودی که نیازمند روش های ساده ای برای تعیین و تقریب آنها است. تلاش می کند.

     ابزار GMS یا Groundwater Modeling System نرم افزار بسیار پیچیده و جامعی برای مدل سازی آب های زیرزمینی می باشد. این نرم افزار توسط هزاران نفر در بخش های دولتی، بخش های خصوصی و سایت های بین المللی در بیش از 90 کشور جهان استفاده می شود. این نرم افزار در حقیقت واسط گرافیکی و به عنوان پیش پرداز و پس پرداز برای 10 مدل آب زیرزمینی است که عمدتا به روش های عددی تفاضل محدود و اجزاء محدود به شبیه سازی کمی و کیفی آب های زیرزمینی می پردازند. این مدل توسط آزمایشگاه تحقیقات محیط زیست دانشگاه Brigham Young و با مشارکت بخش مهندسی آب ارتش ایالات متحده توسعه داده شده است.

بازسازی داده های اقلیمی و زمینی به سبب وجود مقادیر ناقص یکی از مهم ترین گام های پیش پردازش در این اطالاعات می باشد. در واقع می توان گفت داده های محیطی نظیر داده های بارش، دما، سیل و حتی داده هایی نظیر مقادیر سطح آب زیرزمینی در چاه های مشاهده ای و پیزومترها؛ به سبب و علل گوناگونی که می توانند در دسته های مشخص دسته بندی گردند همواره دارای مقادیری ناقص می باشند. نقص داده گاهی سبب متوقف شدن کل محاسبات گسترده ای در یک مدل سازی می شود؛ به نحوی که تا تکمیل این نواقص امکان عبور به گام وجود ندارد. در بسیاری موارد نیز لازم است ایستگاه های مختلف در یک بازه زمانی به تعداد متناسب و متناظر دارای داده باشند، به نحوی که امکان انجام آزمون های آماری همگنی و روند یابی و کفایت داده همچون ماکوس و... ممکن گردد.

    ابزار تحلیلی GeoStatistical روش و امکانی برای ایجاد سطوح پیوسته بر اساس داده های نقاط گسسته می باشد. سطوح حاصله معادل تخمین متغییر های مکانی در یک منطقه می باشند. Interpolation یکی از روش های پر کاربرد در مطالعات آب های سطحی و زیرزمینی است که بدون شناخت ماهیت محاسبات نمی توان به جواب دقیقی در استفاده از این ابزار دست یافت. با استفاده از مجموعه فیلم آموزشی و فایل اسلاید ذیل قادر خواهید بود تا به میان یابی با استفاده از الحاقی مذکور در سیستم اطلاعات جغرافیایی بپردازید. همچنین فایل های محاسباتی (اکسل، MiniTab و سیستم اطلاعات جغرافیایی و...) به این مجموعه پیوست شده است.

شرحی کلی از مدل HEC-HMS 

سیستم مدل سازی هیدرولوژیکی برای شبیه سازی فرآیندهای بارش-رواناب در سیستم حوضه های آبخیز شجری طراحی شده است. این مدل برای کاربرد در محدوده وسیعی از نواحی جغرافیایی جهت حل دامنه وسیعی از مسایل، شامل منابع آب و هیدرولوژی حوضه های بزرگ و رواناب و سیلاب حوضه های آبخیز طبیعی یا شهری کوچک، طراحی شده است. هیدروگراف های محاسبه شده توسط این مدل به طور مستقیم یا در تلفیق با نرم افزارهای دیگر برای اهداف مختلف مطالعات نظیر آبرسانی، زهکشی شهری، پیش بینی سیل و دبی جریان، تاثیر تغییر کاربری اراضی، طراحی سرریز سدها، مطالعات کنترل سیلاب و بهره برداری از سیستم مخازن به کار می رود.

مدل HEC-HMS در واقع سیستم یا مجموعه ای از مدل های ریاضی تلفات، تبدیل بارش-رواناب در زیرحوضه ها و روندیابی جریان در رودخانه و مخازن و نیز سازه های آبی است. این بسته نرم افزاری مشتمل بر یک برنامه اصلی و پنج زیر برنامه  می باشد. دو زیر برنامه وظیفه بهینه سازی هیدروگراف واحد، مقدار تلفات آب یا پارامترهای روندیابی جریان سطحی را در مرحله واسنجی اتوماتیک به عهده دارند. سایر زیر برنامه ها محاسبه هیدروگراف واحد، روندیابی و ترکیب هیدروگراف ها را انجام می دهند. در این مدل، شبیه سازی بارش-رواناب به صورت سیستمی از اجزای دارای ارتباطات درونی صورت می گیرد که هر جز یک جنبه از فرآیند بارش-رواناب را در یک زیرحوضه یا زیر ناحیه شبیه سازی می کند. به طور کلی این مدل دارای چهار بخش اصلی می باشد که عبارتند از:

1- بخش شبیه سازی اجزای حوضه

2- بخش تجزیه و تحلیل داده های هواشناسی

3- بخش ویژگی های کنترلی

4- بخش تخمین پارامترها

مفهوم SIRMOD

نوشت افزار SIRMOD یک بسته نرم افزار تقریباً جامع شبیه سازی هیدرولیک سیستم های آبیاری سطحی در سطح مزرعه است که از طریق انتخاب ترکیبی از اندازه و پارامترهای کاربردی که راندمان کاربرد ( آب آبیاری) را ماکزیمم می کند و حل دو نقطه ای «معکوس» مسئله با منظور کردن نتایج محاسبات پارامترهای نفوذ از داده های مربوط به پیشروی جریان به کار می رود.

معرفی مختصر:

نرم افزار The Hydrologic Engineering Center River Analysis System یا HEC-RAS  توسط مهندسان ارتش ایالات متحده امریکا ساخته شد و به رایگان در دسترس عموم قرار گرفت. برنامه هک راس توانایی مدل کردن کامل شبکه ها ،کانال ها و رودخانه های شاخه ای یا تکی را دارا می باشد  این برنامه می تواند جریان های ماندگار یا ناماندگار ، زیر بحرانی یا فوق بحرانی  را به خوبی ترسیم کند. این برنامه برای طراحی کالورت ازاستاندارد FHWA کمک می گیرد که در سایت سی ویل دفترچه ی طراحی  نیز در صورت نیاز قرار داده شده است.

دیگر ویژگی ها:

• آنالیز جریان ماندگار و ناماندگار
• طراحی کالورت
• طراحی پل
• طراحی سازه های جانبی (Lateral Structures  )
• طراحی سریز ها
• و ...

برنامه کیفیت منابع آب Chemistry 

برنامه Chemistry به منظور بررسی کیفیت منابع آب به زبان Visual Basic در محیط Microsoft Excel نوشته و طراحی شده است. این برنامه نیاز به نصب (Setup) نداشته و در کامپیوترهای شخصی که دارای Microsoft Office هستند، قابل استفاده می‌باشد. برنامه Chemistry می‌تواند از تمام قابلیت‌ها و امکانات نرم‌افزار Microsoft Office استفاده نماید.

با وجود اینکه چندین نرم‌افزار در ارتباط با کیفیت منابع آب در دسترس کاربران وجود دارد ، طراحی این برنامه بر اساس نیازمندی‌های مطالعات اطلس منابع آب و دستورالعمل‌های وزارت نیرو انجام گرفته است. در عین حال این برنامه امکان مبادله داده‌ها و اطلاعات کیفیت آب را به سایر نرم‌افزارها فراهم می‌کند. بنابراین کاربران محترم می‌توانند با کمک این برنامه علاوه بر بررسی کیفیت شیمیایی آب، اطلاعات و ارقام آنالیز شیمیایی را به سایر نرم‌افزار‌های دلخواه خود انتقال داده و از قابلیت‌های سایر نرم‌افزارها نیر استفاده کنند. این برنامه در تمام نسخه‌های Microsoft Office بخصوص Microsoft Office XP قابل استفاده می‌باشد.

اگر با بهره‌گیری از علوم مدیریت منابع آب، استفاده از منابع جنگلی و غیره در دهه‌های گذشته مبتنی بر اصول توسعه پایدار می‌بود، شاهد یک بیابان‌زایی گسترده در کشور نبودیم. در خشکسالی‌های طبیعی که در تاریخ 6 هزار ساله ایران همواره تکرار شده است، معمولا دوره‌های ترسالی و خشکسالی در کنار هم دیده می‌شوند؛ تنوع گونه‌ای ایران مرهون همین دوره‌ها است اما امروز نه تنها ایران، بلکه جهان شاهد رشد پدیده بیابان‌زایی به دلیل عملکرد غلط بشر است.

تغییر اقلیم و دریاچه ارومیه:

بررسی منابع موجود نشان می‌دهد که بین تغییرات دمایی کره زمین و ایستگاه تبریز ارتباط مستقیمی وجود دارد و اگر روند فعلی افزایش دما ادامه یابد در سال 2100 میلادی دمای متوسط سالانه تبریز به 16 درجه سانتیگراد خواهد رسید. متوسط بارش سالانه ایستگاه تبریز 292 میلی متر و میانگین سالانه تبخیر- تعرق پتانسیل در این ایستگاه 1143/25 میلی متر است که تقریباً سه و نیم برابر میزان بارش می باشد. همچنین ضریب تغییرات بارندگی سالانه در تبریز 29 درصد است.

دریاچه ارومیه در سالهای 2000 و 2010 و 2014 - ماهواره لندست - تصویر با ریزولوشن بالا

روند تشدیدیِ کاهش سطح آب دریاچه ارومیه موجب بروز اولین نشانه‌های بحران‌های جدیِ زیست محیطی، اقتصادی، اجتمایی و... شده است. از این نظر، تحقیق حاضر با تعریف مفاهیم مهم و مرتبط در چند حوزه‌ی درگیر با مسئله خشکسالی و پس از بیان کلیِ تاریخچه، موقعیت و در مجموع خواندن شناسنامه‌ی دریاچه ارومیه، تلاش به ترسیم شمایی کلی از روند تغییرات مهم این دریاچه از دو دهه‌ی گذشته به عنوان مبداء تغییرات، تا به امروز کرده و سپس با بررسی عوامل بروز این بحران چه در بخش انسانی، تحت عنوان مدیریت منابع آبی و چه در حوزه اقلیمی تحت عنوان تغییر اقلیم، سعی در بدست دادن تصویری روشن از این رخداد مهم می‌نماید. و در پایان راهکارهای پیشِرو و عوامل لازم الاجرا چه کوتاه مدت به عنوان راهکارهای قابل پیاده سازی با سیستم مدیریتی حاضر و چه بلند مدت به عنوان روش اصلی و نقطه هدف اصلاح مدیریت منابع و در اینجا مدیریت منابع آب، را جهت کنترل و احتمالا احیای این زیست بوم حیاتی منطقه بیان خواهد داشت.

شرح کار تصفیه خانه

تصفیه اولیه:

تصفیه اولیه فاضلاب شامل حذف مواد جامد معلق از فاضلاب و یا آماده سازی فاضلاب جهت ورود به قسمت تصفیه ثانویه می باشد. بخش ها مختلف تصفیه اولیه عبارتند از : 

1- آشغالگیری،

2- ته نشینی،

3-  شناورسازی،

4- خنثی سازی و متعادل سازی. 

آشغالگیری به منظور حذف مواد جامد در اندازه های مختلف بکار می رود. ابعاد مجرای شبکه آشغالگیری بسته به کاربرد متفاوت می باشد. عمل تمیز کردن شبکه آشغالگیر می تواند بصورت دستی و یا مکانیکی انجام شود. آشغالگیرها به دو دسته شبکه بندی ریز و شبکه بندی درشت تقسیم می شوند و وظیفه محافظت پمپ ها و سایر تجهیزات تصفیه خانه در مقابل مواد جامد شناور در فاضلاب را بر عهده دارند.

یک مقام مسئول با تاکید بر اینکه حجم کل آب بدون درآمد در کشور سالیانه به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب می‌رسد، گفت: ۲۶ درصد آب ورودی به شبکه آب کشور بدون درآمد است.

به ‌گزارش مهر، سیدعلی سیدزاده امروز در حاشیه برگزاری دوازدهمین نمایشگاه صنعت آب و فاضلاب تهران با بیان اینکه آب بدون درآمد به سه بخش تقسیم می‌شود، گفت: یک بخش از این هدررفت واقعی و بر اثر شکستگی و سرریز از مخازن و نیز مربوط به نشت از انشعابات مشترکان است.

مدیر دفتر «مدیریت مصرف و نظارت بر کاهش آب بدون درآمد» با اعلام اینکه بخش دیگری از این هدررفت ظاهری است یعنی آب با وجود اینکه تحویل مشتری شده است، تصریح کرد: اما به دلیل شکستگی لوله این آب درآمدی ندارد و به آن مصارف غیر مجاز گفته می‌شود.