بیسین - سایت تخصصی مهندسی آب

ارتباط بین زلزله و برداشت آب زیرزمینی

 شواهد و مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهند برداشت بیش از حد آب زیرزمینی می‌تواند به طور غیرمستقیم به وقوع زلزله‌های کوچک یا تغییرات در فعالیت لرزه‌ای منطقه منجر شود. این پدیده از طریق چند مکانیزم قابل توضیح است. اگرچه برداشت آب زیرزمینی نمی‌تواند زلزله‌های بزرگ ایجاد کند، اما می‌تواند زلزله‌های کوچک را تحریک کرده یا الگوهای لرزه‌ای منطقه را تغییر دهد. مطالعات بیشتر و پایش دقیق می‌تواند به درک بهتر این پدیده کمک کند.

رتبه نخست ایران در پراکندگی پهنه‌های فرونشستی در جهان

فرونشست زمین، زنگ خطری جدی برای ایران، اکنون با نرخ بحرانی در تمامی استان‌ها در حال گسترش است. طبق گزارش‌ها، ۵ درصد از خاک کشور دچار فرونشست شده و استان‌هایی مانند کرمان و البرز، با فرونشستی تا ۴۰ سانتی‌متر در سال، از بیشترین آسیب‌ها رنج می‌برند. افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی و کشاورزی غیراصولی از جمله عوامل اصلی این بحران هستند. درحالی‌که طرح‌های قانونی برای مقابله با این معضل در دستور کار قرار گرفته، کارشناسان تأکید می‌کنند که فقط پنج تا ده سال فرصت برای جلوگیری از مرگ آبخوان‌های کشور باقی مانده است.

شبیه سازی سامانه Dewatering نیروگاه رابیغ عربستان

نیروگاه‌ها در نواحی ساحلی به دلیل نزدیکی به منابع آب برای فرایندهای خنک ‌کننده و تولید انرژی، یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های حیاتی به ‌شمار می‌روند. در عین حال، به دلیل وجود سطح بالای آب زیرزمینی در این مناطق، مشکلاتی نظیر ورود آب به محل‌های حفاری و سازه‌های زیرزمینی نیروگاه‌ها بروز می‌کنند. به همین دلیل، استفاده از روش‌های زهکشی و Dewatering برای کنترل و مدیریت آب زیرزمینی از اهمیت بالایی برخوردار است. پروژه حاضر با هدف طراحی و اجرای سیستم Dewatering برای یک نیروگاه در محدوده نوار ساحلی دریای سرخ عربستان انجام شده است. این ناحیه با ویژگی‌های خاص زمین‌شناسی و هیدرولوژیکی خود، چالش‌هایی در زمینه مدیریت آب زیرزمینی ایجاد می‌کند که نیازمند استفاده از ابزارهای پیشرفته مدلسازی و شبیه‌سازی می‌باشد. در این راستا، نرم‌افزار GMS-MODFLOW به عنوان یکی از ابزارهای معتبر و پرکاربرد در زمینه مدل‌سازی جریان آب زیرزمینی انتخاب شده است. این نرم‌افزار با توانایی شبیه‌سازی دقیق وضعیت آبخوان‌ها، سطح آب زیرزمینی و تأثیرات اعمال روش‌های Dewatering، نقش مهمی در تحلیل و بهینه‌سازی این فرایند داشته است. هدف این گزارش، ارائه نتایج حاصل از شبیه‌سازی‌های انجام شده با GMS-MODFLOW، بررسی وضعیت آب زیرزمینی در محدوده پروژه، و ارائه راهکارهای موثر جهت کنترل و کاهش سطح آب زیرزمینی در محل توسعه سازه نیروگاه است.

آخرین بارش موثر کشور

بر اساس گزارش ارائه شده در پیشخوان رصد منابع آب کشور، آخرین بارش موثر کشور که بارندگی کم سابقه برف در نوار شمالی کشور در نیمه اول پاییز بود به صورت شکل های زیر ارائه شده است. شکل ها شامل بارش کل، بارندگی و بارش برف است که شامل نقشه و سری زمانی است.

توجیه انتقال آب تا چه مسافتی است؟

انتقال آب در منطقه خاورمیانه برای شرب، صنعت و کشاورزی بستگی به عوامل متعددی دارد که تعیین می‌کنند تا چه مسافتی از نظر اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی توجیه دارد. به طور کلی، انتقال آب برای مصارف شرب و صنعت در فاصله‌های تا چند صد کیلومتر می‌تواند توجیه اقتصادی و اجتماعی داشته باشد، به ویژه در کشورهایی با کمبود شدید آب مثل عربستان، امارات، و اردن. اما برای کشاورزی، انتقال آب از فواصل طولانی معمولاً هزینه‌های بسیار بالایی دارد و در اغلب موارد توجیه اقتصادی ندارد. توجیه اقتصادی و فنی انتقال آب به شدت به عوامل مختلفی مثل نوع کاربری، روش‌های انتقال، هزینه‌های انرژی، و منابع جایگزین بستگی دارد.

تشخیص سیلاب در مناطق بیابانی

تشخیص سیلاب در مناطق بیابانی به کمک تصاویر ماهواره ای. در مناطق بیابانی و خشک و نیمه خشک مانند ایران، تشخیص flash flood ها روی تصاویر ماهواره ای راداری کار راحتی نیست. علت آن هم  اینستکه به علت بار رسوبی بالا در زمان سیل، محدوه سیلابی انعکاسی در تصاویر  ایجاد می‌کند که مشابه مناطق اطرافش می‌شود. در نتیجه الگوریتم های رایج نمی‌توانند تمایز درستی بین محدوده سیل با محدوده اطراف آن ایجاد کنند.

نمودار چرخه بیلان آب کشور ایران

نمودار چرخه بیلان آب نقش بسیار مهمی در مدیریت منابع آب کشور ایفا می‌کند و به دلایل زیر اهمیت ویژه‌ای دارد. در کل، نمودار چرخه بیلان آب به عنوان یک ابزار کلیدی برای مدیریت پایدار منابع آبی کشور، جلوگیری از کمبودها و کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی ضروری است.

موقعیت رودها در حوضه آبریز هیرمند

آورد کل رودخانه‌های حوضه آبریز هیرمند که از کشور افغانستان سرچشمه می‌گیرند حدود 10 الی 17 میلیارد متر مکعب در سال برآورد شده است؛ که از این میان سهم رودخانه هیرمند (در محل سد کجکی) حدود 6 میلیارد متر مکعب در سال برآورد شده است. شکل این اسلاید، برخی از مهم‌ترین سدها و سازه‌های آبی در حال بهره‌برداری و همچنین در حال احداث را در حوضه آبریز هیرمند در افغانستان نشان می‌دهد. طبق مطالعات صورت گرفته تاکنون، بیش از 19 طرح سازه‌ای و بهره‌برداری شامل سد، بند انحرافی و کانال انتقال آب و... در حوضه آبریز هیرمند احداث شده است که در حال بهره‌برداری هستند. 

بیشترین کنترل جریان آب در حوضه دجله و فرات

بر اساس اطلاعات بخش آب سازمان ملل، در چهار کشور ترکیه، سوریه، عراق و ایران که از حوضه آبریز دجله و فرات سهیم هستند، در دو کشور سوریه و عراق هر دو نوع سهم حداقل و حداکثر منابع آب سطحی در مخازن سدها، کاهش و در ترکیه و ایران این مقدار نسبت به 20 سال گذشته روند افزایشی داشته است. با این حال این شاخص با توجه به آنکه صرفا بر اساس مساحت مخازن آب سدها می‌باشد، لزوما نمی‌تواند برای تخمین حجم آب کنترل شده در این کشورها ملاک مقایسه واقع گردد. بعلاوه سهم زیادی از حدود 40 تا 50 میلیارد متر مکعب منابع آب تجدیدپذیر سالانه این حوضه آبریز، در شکل‌های دیگر، نظیر رودهای دجله و فرات، تالاب‌ها و دریاچه‌های طبیعی و دیگر نوع منابع ذخیره می‌گردد. الگوی کلی توسعه با این وجود نشان دهنده این است که بیشترین کنترل جریان در یک دهه اخیر در ایران شکل گرفته است و کمترین آن در عراق.

فرونشست در تهران

نقشه فرونشست‌های تهران نشان می‌دهد این استان از فرونشست‌های وسیع و عمیق رنج می‌برد. لکه‌ای در جنوب و غرب کلانشهر تهران و لکه‌ای دیگر در دشت ورامین قرار گرفته و در اراضی کشاورزی این مناطق گسترده شده است. البته این پدیده فقط مزارع و باغ‌های تهران را تحت‌تأثیر قرار نداده و در هفت منطقه از مناطق ۲۲گانه تهران نیز ریشه دوانده است. زیرساخت‌هایی مثل خطوط راه‌آهن بین‌شهری، مترو، خیابان‌ها و مناطق مسکونی در معرض فرونشست قرار گرفته‌اند که این امر، ضرورت مقابله با این پدیده ایجادشده به‌دلیل بدمصرفی آب‌های زیرزمینی را به مسئولان گوشزد می‌کند. در این گزارش عوارض و عوامل احتمالی مؤثر بر فرونشست تهران در گفت‌وگو با «مهدی معتق»، استاد مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان، مورد بررسی قرار گرفت که در زیر می‌خوانید.

طوفان شدید میلتون در راه آمریکا

در حالی که فلوریدا و سایر ایالت های جنوب شرقی از اثرات طوفان هلن در اوایل اکتبر 2024 در حال فروپاشی بودند، یک تهدید گرمسیری دیگر بر فراز خلیج مکزیک ایجاد شد. طوفان میلتون به عنوان یک طوفان گرمسیری در 5 اکتبر آغاز شد و تا 7 اکتبر به قدرت طوفان رده 5 رسید. پیش‌بینی‌ها انتظار دارند که میلتون اواخر روز 9 اکتبر در منطقه خلیج تامپا به خشکی برسد و مرکز فلوریدا را در نوردد.

پیگیری حقآبه ها تکلیف وزارت نیرو است

 عیسی کلانتری رئیس اسبق سازمان محیط زیست گفت:وزارت نیرو در پیگیری حقآبه هیرمند کوتاهی می کند، احقاق همین میزان حقآبه هم از پیگیری های وزارت خارجه است.این اجحاف در حق مردم ایران در شرایطی شکل گرفته که بسیاری از اتباع افغانستانی در ایران با یارانه‌های انرژی شهروندان ایرانی شریک شده اند. تامین آب و برق مصرفی آنها باعث بروز ناترازی های زیادی در بخش انرژی در دو سال گذشته است.

خطر فرونشست در ۳۵۹ دشت کشور

سخنگوی صنعت آب با تاکید بر اهمیت کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی گفت: هم‌اکنون ۴۲۲ دشت کشور به دلیل برداشت‌های بی‌رویه در فهرست ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار گرفته و ۳۵۹ دشت نیز با خطر فرونشست روبرو شده‌اند.  عیسی بزرگ‌زاده با اشاره به تشدید برداشت منابع آب زیرزمینی طی دهه‌های گذشته گفت: با ورود و بهره‌مندی از تکنولوژی و حفر مکانیزه چاه‌های کشاورزی، برداشت از آب چاه‌ها به سرعت افزایش یافته و روز به روز این روند تشدید می‌شود.

پیش بینی فصلی بارش و دما پاییز 1403

در اینجا نقشه های پیش بینی بارش و دمای فصلی که گاها تا حدود 30 درصد نیز دارای خطا می باشند ارائه شده است. دو تصویر اول به ترتیب پیش بینی ناهنجاری بارش و دما را بر اساس مدل های ترکیبی اروپا و دو تصویر دوم همین پارامترها را بر اساس مدل های ترکیبی دانشگاه کلمبیا ایالات متحده در محدوده آیا و کشور ایران نشان می دهد.

علت سیل هلیلرود و سد جیرفت

رخداد بارشی بر روی حوضه آبریز سد جیرفت در نهایت در ساعت 17:30 دقیقه مورخ 9 مهر ماه 1403 منجر به مرگ 15 نفر در مسیر آبراهه ای هلیلرود شده است. آمار بارشی این رخداد نشان می دهد از تاریخ 8 مهر ماه مجموعا دو واقعه بارشی در این ناحیه وجود داشته است که واقعه بارش اول در 04:30 الی 10:30 صبح 8 مهر ماه بر روی حوضه آبریز سد جیرفت بوده و رخداد دوم از ساعت 06:00 الی 10:00 صبح روز 9 مهرماه در خارج از حوضه آبریز سد جیرفت با شدت کمتر و در بالادست رودخانه شور که در محدوده شهری جیرفت (پایین تصویر) به هلیلرود می پیوندد رخ داده است. موقعیت عنایت آباد در شکل زیر با نقطه سرخ در امتداد رودخانه هلیلرود در پایین دست سد جیرفت نشان داده شده است. اگر رخداد دوم منجر به این حادثه بوده باشد شکستن یک بند خاکی بر روی رودخانه شور علت حادثه بوده است که این مورد با توجه به فاصله از محل حادثه کمتر محتمل است.

فرونشست شدید در مشهد

با وجودی که اطراف کلانشهر مشهد چهار سد با کاربری تامین آب کشاورزی ساخته شده‌اند که حجم نرمال مخزن آن‌ها در مجموع به بیش از ۹۲ میلیون متر مکعب می‌رسد، باز هم دشت‌های اطراف آن شاهد حفر چاه‌های متعدد به‌منظور مصارف کشاورزی است. نتیجه آنکه هیولای خفته فرونشست بیدار شده و به زیرساخت‌های اقتصادی و فرهنگی خطه خراسان دست‌درازی می‌کند. در این رابطه مهدی معتق، استاد مرکز تحقیقات علوم زمین و دانشگاه لایپنیتز هانوفر ‌آلمان با بیان اینکه انتظار می‌رود سدها با اختصاص آب‌های سطحی به کشاورزان از فشار بر سرمایه‌های آبی سفره‌های زیرزمینی بکاهند، معتقد است که این سازه‌های عظیم و پرهزینه در ماموریت خود شکست خورده‌اند.

اهمیت فرونشست زمین در مدل آبخوان

فرونشست زمین در مدل‌سازی آبخوان، به‌ویژه در مناطقی با استخراج بی‌رویه آب زیرزمینی، اهمیت زیادی دارد. این پدیده می‌تواند به دلیل تخلیه بیش از حد آب از لایه‌های آبخوان و کاهش فشار آب منفذی رخ دهد که در نتیجه، تخلخل لایه‌های زمین کاهش می‌یابد و منجر به نشست زمین می‌شود. در مدل‌های آبخوان، در نظر گرفتن فرونشست می‌تواند بر جنبه‌های زیر تأثیر بگذارد:

مقاله ارتباط فرونشست و آب زیرزمینی در ایران

پمپاژ شدید آب زیرزمینی که قبلاً به طور کامل شناخته نشده بود، عامل تخریب سفره های زیرزمینی و فرونشست زمین در ایران است. ما از یک بررسی ماهواره ای با وضوح 100 متر از سال 2014 تا 2020 برای ارزیابی پیامدهای اخیر استفاده از آب های زیرزمینی در سراسر کشور استفاده می کنیم. نتایج نشان می دهد که تقریباً 56000 کیلومتر مربع (3.5٪) از مساحت کشور در معرض فرونشست زمین است که عمدتاً به آبیاری مرتبط است. 3000 کیلومتر مربع از این منطقه نرخ فرونشست بیش از 10 سانتی متر در سال را تجربه می کند. حوضه آبریز فلات مرکزی میزبان دو سوم سفره‌های آب‌های رو به کاهش کشور است و مکان‌هایی با نرخ بالاتر از 35 سانتی‌متر در سال فرو می‌روند. نتایج نشان می‌دهد که کاهش سالانه آب زیرزمینی 1.7 میلیارد متر مکعب (BCM) از سفره‌های زیرزمینی محدود و نیمه محدود، با تراکم غیرکشسانی طولانی‌مدت برای اکثر سفره‌ها تقریباً یک مرتبه بزرگ‌تر از پاسخ الاستیک فصلی آنها است. این امر بر از بین رفتن دائمی سفره های زیرزمینی تاکید می کند که پایداری منابع آب در سراسر ایران را به خطر می اندازد.

گزارش روزنامه گاردین از مساله فرونشست در ایران

گزارش روزنامه گاردین از مساله فرونشست در ایران: ایران درمحاصره شکاف و فروچاله ناشی از بحران آب زیرزمینی. گاردین در این گزارش با توجه به نتایج کار تحقیقاتی اخیر چاپ شده در مجله Science Advances می‌نویسد. ایران در زمره کشورهایی با بالاترین نرخ فرونشست در دنیا قرار دارد. حدود ۳.۵  درصد مساحت ایران‌ در معرض فرونشست در اثر استخراج آب زیرزمینی قرار گرفته که بسیاری از زیر ساخت ها مانند فرودگاه‌ها و جاده ها را تحت تاثیر قرار داده. بیشترین میزان فرونشست با نرخ بیش از ۳۵ سانتی متر در سال در استان کرمان اتفاق می‌افتد. به گفته معتق یکی از نویسندگان مقاله ایران نیاز فوری به یک اقدام سریع و اعمال یک سیاست منسجم برای مساله  آب‌های زیرزمینی دارد.

493 میلیون متر مکعب حجم ذخایر سدهای استان تهران

"بهزاد پارسا" با اشاره به شروع فصل پاییز و آغاز سال آبی جدید اظهار کرد:  سال آبی 1403-1402 پس از فرازو فرودها از منظر سیل و خشکسالی به پایان رسیده و با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای سال آبی جدید و چشم امید به الطاف خداوند متعال قدم به سال آبی 1403-1404 می‌گذاریم.

جدول فهرست سیل های بزرگ ایران

سیل یکی از مهم‌ترین بلایای طبیعی در ایران است و از نظر میزان تأثیر و خسارت، کشور را در رتبه‌های بالایی در جهان قرار داده است. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی، اقلیمی متنوع و شرایط توپوگرافی خود، به‌ویژه در برخی مناطق کوهستانی و نیمه‌خشک، به‌طور مکرر با سیل مواجه می‌شود.

ترسیم نمودارهای Piper و Stiff و Schoeller

نمودارهای Piper، Stiff و Schoeller ابزارهای رایج در هیدروشیمی و کیفیت آب هستند که به منظور نمایش و تحلیل داده‌های ترکیبات شیمیایی آب زیرزمینی استفاده می‌شوند. هر کدام از این نمودارها روشی خاص برای نمایش و مقایسه داده‌های شیمیایی ارائه می‌دهند:





آب های زیرزمینی - مبانی و مفاهیم و پروژه های تخصصی

آبخوان ها و سفره های آب زیرزمینی علی رقم آنکه بخش مهم ذخایر طبیعی آب شیرین جهان را تشکیل می دهند، به دلیل ماهیت پنهان از چشم خود، همواره بیشترین فشار ها را در استفاده های بی رویه بر خود تحمل کرده و تنش اساسی بیلان داشته های آبی یک محدوده در این بخش رخ داده است. مدل ها و شبیه سازهای کامپیوتری شناخته شده ای در این زمینه وجود دارد که از گستردگی کاملی به منظور مطالعات و مدیریت برخوردار است.



آب های سطحی - مبانی و مفاهیم و پروژه های تخصصی

آب های سطحی، اگرچه در دسترس ترین منابع برای بشر محسوب می شوند، اما از نظر پایدار بسیار آسیب پذیر و در عین حال بیشترین آلودگی را دریافت و حمل می کنند. همچنین حوادث شدید آب و هوایی مشخصا و حدقل به صورت بصری، بیشتر بر روی این دسته از منابع قابل شناسایی است. شناخت درست آب های سطحی با روش های هیدرولوژیکی یکی از اهداف ماست.



آب های زیر سطحی - مبانی و مفاهیم و پروژه های تخصصی

آب های زیر سطحی،اهمیت بسیار زیادی در ارتباط یابی بین منابع آب و گیاهان دارند. خشسالی ها و ترسالی ها در این مفهوم خود را بیشتر برای انسان نشان می دهند. در عین حال مهم است که بدانیم اندرکنش آب های زیرزمینی و آب های سطحی بر اساس وضعیت لایه ای که آب های زیرسطحی در آن واقع شده است روی می دهد. شناخت درست آب های سطحی با روش های هیدرولوژیکی یکی از اهداف ماست.



برنامه نویسی منعطف به زبان پایتون

عنوان مهندسی برازنده فردی است که با معادلات یک علم آشنایی مشخصی داشته باشد. آشنایی با معادلات و مفهومات علم هیدرولوژی امکان کار با زبان های اسکریپت منعطفی چون پایتون را فراهم می کند که در نتیجه بسیاری از مسائل و مشکلات تخصصی و استثنا در مهندسی آب، امکان حل دقیق و کامپیوتری را پیدا کنند.



دریافت داده های مکانی پرکاربرد در مهندسی آب

بخش مهمی از خطا در محاسبات مهندسی، منتشر شده از داده های پایه ضعیف است. در این بخش می توانید به مجموعه گسترده ای از داده های مکانی چه در فرمت رستری و چه وکتوری، به منظور استفاده در نرم افزارهای مهندسی دسترسی داشته باشید. به مجموعه به مرور زمان افزوده می شود. همچنین محتوای پیشین در صورت امکان بروزرسانی می شود.



دریافت داده ها و اطلاعات پرکاربرد در مهندسی آب

دامنه وسیع داده ها و اطلاعات محیطی، الزام به دسترسی مطمئن و بروز از این آمار و اطلاعات را نشان می دهد. با توجه به گستردگی منابع دستیابی به داده در سطح اینترنت، ما در اینجا مجموعه بزرگی از داده ها را جمع آوری کرده ایم. شما می تواند به همراه توصیحات به این محتوا دسترسی داشته باشید.




درباره بهترين هاي بيسيـــن بدانيد...

Bird

يکي از مهمترين اهداف اين سايت تهيه آموزش هاي روان از ابزارهاي کاربردي علوم آب است.

اهميت مطالعات محيطي با ابزارهاي نوين در چيست؟

امروز با فارغ التحصيلي جمع کثير دانشجويان سالهاي گذشته و حال، با گذر از کمي گرايي ديگر صرف وجود مدارک دانشگاهي حرف اول را در بازار کار نمي زند؛ بلکه سنجش ديگري ملاک؛ و شايسته سالاري به ناچار! باب خواهد شد. يکي از مهم ترين لوازم توسعه علمي در هر کشور و ارائه موضوعات ابتکاري، بهره گيري از ابزار نوين است، بيسين با همکاري مخاطبان مي تواند در حيطه علوم آب به معرفي اين مهم بپردازد.

جستجو در بيسين


بیسین - سایت تخصصی مهندسی آب

سایت مهندسی آب بیسین با معرفی مهم ترین و کاربردی ترین نرم افزارها و مدل های شبیه سازی در حیطه مهندسی آب، تلاش به تهیه خدمات یکپارچه و محلی از محاسبات هیدرولوژیکی و هیدرولیکی می کند

W3Schools


اطلاعات سايت

  • behzadsarhadi@gmail.com
  • بهزاد سرهادي
  • شناسه تلگرام: SubBasin
  • شماره واتساپ: 09190622992-098
  • شماره تماس: 09190622992-098

W3Schools