در زمینه مهندسی آب، هیدرولوژی و هیدرولیک، چندین مجله علمی معتبر و مشهور وجود دارد که به انتشار تحقیقات پیشرفته در این حوزه‌ها می‌پردازند. در ادامه لیستی از این مجلات آورده شده است. این مجلات از طریق پایگاه‌هایی مانند Scopus، Web of Science و Google Scholar قابل دسترسی هستند. برای انتشار مقالات در این مجلات، رعایت دستورالعمل‌های آن‌ها بسیار حائز اهمیت است:

 شواهد و مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهند برداشت بیش از حد آب زیرزمینی می‌تواند به طور غیرمستقیم به وقوع زلزله‌های کوچک یا تغییرات در فعالیت لرزه‌ای منطقه منجر شود. این پدیده از طریق چند مکانیزم قابل توضیح است. اگرچه برداشت آب زیرزمینی نمی‌تواند زلزله‌های بزرگ ایجاد کند، اما می‌تواند زلزله‌های کوچک را تحریک کرده یا الگوهای لرزه‌ای منطقه را تغییر دهد. مطالعات بیشتر و پایش دقیق می‌تواند به درک بهتر این پدیده کمک کند.

فرونشست زمین، زنگ خطری جدی برای ایران، اکنون با نرخ بحرانی در تمامی استان‌ها در حال گسترش است. طبق گزارش‌ها، ۵ درصد از خاک کشور دچار فرونشست شده و استان‌هایی مانند کرمان و البرز، با فرونشستی تا ۴۰ سانتی‌متر در سال، از بیشترین آسیب‌ها رنج می‌برند. افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی و کشاورزی غیراصولی از جمله عوامل اصلی این بحران هستند. درحالی‌که طرح‌های قانونی برای مقابله با این معضل در دستور کار قرار گرفته، کارشناسان تأکید می‌کنند که فقط پنج تا ده سال فرصت برای جلوگیری از مرگ آبخوان‌های کشور باقی مانده است.

نیروگاه‌ها در نواحی ساحلی به دلیل نزدیکی به منابع آب برای فرایندهای خنک ‌کننده و تولید انرژی، یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های حیاتی به ‌شمار می‌روند. در عین حال، به دلیل وجود سطح بالای آب زیرزمینی در این مناطق، مشکلاتی نظیر ورود آب به محل‌های حفاری و سازه‌های زیرزمینی نیروگاه‌ها بروز می‌کنند. به همین دلیل، استفاده از روش‌های زهکشی و Dewatering برای کنترل و مدیریت آب زیرزمینی از اهمیت بالایی برخوردار است. پروژه حاضر با هدف طراحی و اجرای سیستم Dewatering برای یک نیروگاه در محدوده نوار ساحلی دریای سرخ عربستان انجام شده است. این ناحیه با ویژگی‌های خاص زمین‌شناسی و هیدرولوژیکی خود، چالش‌هایی در زمینه مدیریت آب زیرزمینی ایجاد می‌کند که نیازمند استفاده از ابزارهای پیشرفته مدلسازی و شبیه‌سازی می‌باشد. در این راستا، نرم‌افزار GMS-MODFLOW به عنوان یکی از ابزارهای معتبر و پرکاربرد در زمینه مدل‌سازی جریان آب زیرزمینی انتخاب شده است. این نرم‌افزار با توانایی شبیه‌سازی دقیق وضعیت آبخوان‌ها، سطح آب زیرزمینی و تأثیرات اعمال روش‌های Dewatering، نقش مهمی در تحلیل و بهینه‌سازی این فرایند داشته است. هدف این گزارش، ارائه نتایج حاصل از شبیه‌سازی‌های انجام شده با GMS-MODFLOW، بررسی وضعیت آب زیرزمینی در محدوده پروژه، و ارائه راهکارهای موثر جهت کنترل و کاهش سطح آب زیرزمینی در محل توسعه سازه نیروگاه است.

بر اساس گزارش ارائه شده در پیشخوان رصد منابع آب کشور، آخرین بارش موثر کشور که بارندگی کم سابقه برف در نوار شمالی کشور در نیمه اول پاییز بود به صورت شکل های زیر ارائه شده است. شکل ها شامل بارش کل، بارندگی و بارش برف است که شامل نقشه و سری زمانی است.

انتقال آب در منطقه خاورمیانه برای شرب، صنعت و کشاورزی بستگی به عوامل متعددی دارد که تعیین می‌کنند تا چه مسافتی از نظر اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی توجیه دارد. به طور کلی، انتقال آب برای مصارف شرب و صنعت در فاصله‌های تا چند صد کیلومتر می‌تواند توجیه اقتصادی و اجتماعی داشته باشد، به ویژه در کشورهایی با کمبود شدید آب مثل عربستان، امارات، و اردن. اما برای کشاورزی، انتقال آب از فواصل طولانی معمولاً هزینه‌های بسیار بالایی دارد و در اغلب موارد توجیه اقتصادی ندارد. توجیه اقتصادی و فنی انتقال آب به شدت به عوامل مختلفی مثل نوع کاربری، روش‌های انتقال، هزینه‌های انرژی، و منابع جایگزین بستگی دارد.

تشخیص سیلاب در مناطق بیابانی به کمک تصاویر ماهواره ای. در مناطق بیابانی و خشک و نیمه خشک مانند ایران، تشخیص flash flood ها روی تصاویر ماهواره ای راداری کار راحتی نیست. علت آن هم  اینستکه به علت بار رسوبی بالا در زمان سیل، محدوه سیلابی انعکاسی در تصاویر  ایجاد می‌کند که مشابه مناطق اطرافش می‌شود. در نتیجه الگوریتم های رایج نمی‌توانند تمایز درستی بین محدوده سیل با محدوده اطراف آن ایجاد کنند.

نمودار چرخه بیلان آب نقش بسیار مهمی در مدیریت منابع آب کشور ایفا می‌کند و به دلایل زیر اهمیت ویژه‌ای دارد. در کل، نمودار چرخه بیلان آب به عنوان یک ابزار کلیدی برای مدیریت پایدار منابع آبی کشور، جلوگیری از کمبودها و کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی ضروری است.

آورد کل رودخانه‌های حوضه آبریز هیرمند که از کشور افغانستان سرچشمه می‌گیرند حدود 10 الی 17 میلیارد متر مکعب در سال برآورد شده است؛ که از این میان سهم رودخانه هیرمند (در محل سد کجکی) حدود 6 میلیارد متر مکعب در سال برآورد شده است. شکل این اسلاید، برخی از مهم‌ترین سدها و سازه‌های آبی در حال بهره‌برداری و همچنین در حال احداث را در حوضه آبریز هیرمند در افغانستان نشان می‌دهد. طبق مطالعات صورت گرفته تاکنون، بیش از 19 طرح سازه‌ای و بهره‌برداری شامل سد، بند انحرافی و کانال انتقال آب و... در حوضه آبریز هیرمند احداث شده است که در حال بهره‌برداری هستند. 

بر اساس اطلاعات بخش آب سازمان ملل، در چهار کشور ترکیه، سوریه، عراق و ایران که از حوضه آبریز دجله و فرات سهیم هستند، در دو کشور سوریه و عراق هر دو نوع سهم حداقل و حداکثر منابع آب سطحی در مخازن سدها، کاهش و در ترکیه و ایران این مقدار نسبت به 20 سال گذشته روند افزایشی داشته است. با این حال این شاخص با توجه به آنکه صرفا بر اساس مساحت مخازن آب سدها می‌باشد، لزوما نمی‌تواند برای تخمین حجم آب کنترل شده در این کشورها ملاک مقایسه واقع گردد. بعلاوه سهم زیادی از حدود 40 تا 50 میلیارد متر مکعب منابع آب تجدیدپذیر سالانه این حوضه آبریز، در شکل‌های دیگر، نظیر رودهای دجله و فرات، تالاب‌ها و دریاچه‌های طبیعی و دیگر نوع منابع ذخیره می‌گردد. الگوی کلی توسعه با این وجود نشان دهنده این است که بیشترین کنترل جریان در یک دهه اخیر در ایران شکل گرفته است و کمترین آن در عراق.

نقشه فرونشست‌های تهران نشان می‌دهد این استان از فرونشست‌های وسیع و عمیق رنج می‌برد. لکه‌ای در جنوب و غرب کلانشهر تهران و لکه‌ای دیگر در دشت ورامین قرار گرفته و در اراضی کشاورزی این مناطق گسترده شده است. البته این پدیده فقط مزارع و باغ‌های تهران را تحت‌تأثیر قرار نداده و در هفت منطقه از مناطق ۲۲گانه تهران نیز ریشه دوانده است. زیرساخت‌هایی مثل خطوط راه‌آهن بین‌شهری، مترو، خیابان‌ها و مناطق مسکونی در معرض فرونشست قرار گرفته‌اند که این امر، ضرورت مقابله با این پدیده ایجادشده به‌دلیل بدمصرفی آب‌های زیرزمینی را به مسئولان گوشزد می‌کند. در این گزارش عوارض و عوامل احتمالی مؤثر بر فرونشست تهران در گفت‌وگو با «مهدی معتق»، استاد مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان، مورد بررسی قرار گرفت که در زیر می‌خوانید.

در حالی که فلوریدا و سایر ایالت های جنوب شرقی از اثرات طوفان هلن در اوایل اکتبر 2024 در حال فروپاشی بودند، یک تهدید گرمسیری دیگر بر فراز خلیج مکزیک ایجاد شد. طوفان میلتون به عنوان یک طوفان گرمسیری در 5 اکتبر آغاز شد و تا 7 اکتبر به قدرت طوفان رده 5 رسید. پیش‌بینی‌ها انتظار دارند که میلتون اواخر روز 9 اکتبر در منطقه خلیج تامپا به خشکی برسد و مرکز فلوریدا را در نوردد.

 عیسی کلانتری رئیس اسبق سازمان محیط زیست گفت:وزارت نیرو در پیگیری حقآبه هیرمند کوتاهی می کند، احقاق همین میزان حقآبه هم از پیگیری های وزارت خارجه است.این اجحاف در حق مردم ایران در شرایطی شکل گرفته که بسیاری از اتباع افغانستانی در ایران با یارانه‌های انرژی شهروندان ایرانی شریک شده اند. تامین آب و برق مصرفی آنها باعث بروز ناترازی های زیادی در بخش انرژی در دو سال گذشته است.

سخنگوی صنعت آب با تاکید بر اهمیت کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی گفت: هم‌اکنون ۴۲۲ دشت کشور به دلیل برداشت‌های بی‌رویه در فهرست ممنوعه و ممنوعه بحرانی قرار گرفته و ۳۵۹ دشت نیز با خطر فرونشست روبرو شده‌اند.  عیسی بزرگ‌زاده با اشاره به تشدید برداشت منابع آب زیرزمینی طی دهه‌های گذشته گفت: با ورود و بهره‌مندی از تکنولوژی و حفر مکانیزه چاه‌های کشاورزی، برداشت از آب چاه‌ها به سرعت افزایش یافته و روز به روز این روند تشدید می‌شود.

در اینجا نقشه های پیش بینی بارش و دمای فصلی که گاها تا حدود 30 درصد نیز دارای خطا می باشند ارائه شده است. دو تصویر اول به ترتیب پیش بینی ناهنجاری بارش و دما را بر اساس مدل های ترکیبی اروپا و دو تصویر دوم همین پارامترها را بر اساس مدل های ترکیبی دانشگاه کلمبیا ایالات متحده در محدوده آیا و کشور ایران نشان می دهد.

رخداد بارشی بر روی حوضه آبریز سد جیرفت در نهایت در ساعت 17:30 دقیقه مورخ 9 مهر ماه 1403 منجر به مرگ 15 نفر در مسیر آبراهه ای هلیلرود شده است. آمار بارشی این رخداد نشان می دهد از تاریخ 8 مهر ماه مجموعا دو واقعه بارشی در این ناحیه وجود داشته است که واقعه بارش اول در 04:30 الی 10:30 صبح 8 مهر ماه بر روی حوضه آبریز سد جیرفت بوده و رخداد دوم از ساعت 06:00 الی 10:00 صبح روز 9 مهرماه در خارج از حوضه آبریز سد جیرفت با شدت کمتر و در بالادست رودخانه شور که در محدوده شهری جیرفت (پایین تصویر) به هلیلرود می پیوندد رخ داده است. موقعیت عنایت آباد در شکل زیر با نقطه سرخ در امتداد رودخانه هلیلرود در پایین دست سد جیرفت نشان داده شده است. اگر رخداد دوم منجر به این حادثه بوده باشد شکستن یک بند خاکی بر روی رودخانه شور علت حادثه بوده است که این مورد با توجه به فاصله از محل حادثه کمتر محتمل است.

با وجودی که اطراف کلانشهر مشهد چهار سد با کاربری تامین آب کشاورزی ساخته شده‌اند که حجم نرمال مخزن آن‌ها در مجموع به بیش از ۹۲ میلیون متر مکعب می‌رسد، باز هم دشت‌های اطراف آن شاهد حفر چاه‌های متعدد به‌منظور مصارف کشاورزی است. نتیجه آنکه هیولای خفته فرونشست بیدار شده و به زیرساخت‌های اقتصادی و فرهنگی خطه خراسان دست‌درازی می‌کند. در این رابطه مهدی معتق، استاد مرکز تحقیقات علوم زمین و دانشگاه لایپنیتز هانوفر ‌آلمان با بیان اینکه انتظار می‌رود سدها با اختصاص آب‌های سطحی به کشاورزان از فشار بر سرمایه‌های آبی سفره‌های زیرزمینی بکاهند، معتقد است که این سازه‌های عظیم و پرهزینه در ماموریت خود شکست خورده‌اند.

فرونشست زمین در مدل‌سازی آبخوان، به‌ویژه در مناطقی با استخراج بی‌رویه آب زیرزمینی، اهمیت زیادی دارد. این پدیده می‌تواند به دلیل تخلیه بیش از حد آب از لایه‌های آبخوان و کاهش فشار آب منفذی رخ دهد که در نتیجه، تخلخل لایه‌های زمین کاهش می‌یابد و منجر به نشست زمین می‌شود. در مدل‌های آبخوان، در نظر گرفتن فرونشست می‌تواند بر جنبه‌های زیر تأثیر بگذارد:

پمپاژ شدید آب زیرزمینی که قبلاً به طور کامل شناخته نشده بود، عامل تخریب سفره های زیرزمینی و فرونشست زمین در ایران است. ما از یک بررسی ماهواره ای با وضوح 100 متر از سال 2014 تا 2020 برای ارزیابی پیامدهای اخیر استفاده از آب های زیرزمینی در سراسر کشور استفاده می کنیم. نتایج نشان می دهد که تقریباً 56000 کیلومتر مربع (3.5٪) از مساحت کشور در معرض فرونشست زمین است که عمدتاً به آبیاری مرتبط است. 3000 کیلومتر مربع از این منطقه نرخ فرونشست بیش از 10 سانتی متر در سال را تجربه می کند. حوضه آبریز فلات مرکزی میزبان دو سوم سفره‌های آب‌های رو به کاهش کشور است و مکان‌هایی با نرخ بالاتر از 35 سانتی‌متر در سال فرو می‌روند. نتایج نشان می‌دهد که کاهش سالانه آب زیرزمینی 1.7 میلیارد متر مکعب (BCM) از سفره‌های زیرزمینی محدود و نیمه محدود، با تراکم غیرکشسانی طولانی‌مدت برای اکثر سفره‌ها تقریباً یک مرتبه بزرگ‌تر از پاسخ الاستیک فصلی آنها است. این امر بر از بین رفتن دائمی سفره های زیرزمینی تاکید می کند که پایداری منابع آب در سراسر ایران را به خطر می اندازد.

گزارش روزنامه گاردین از مساله فرونشست در ایران: ایران درمحاصره شکاف و فروچاله ناشی از بحران آب زیرزمینی. گاردین در این گزارش با توجه به نتایج کار تحقیقاتی اخیر چاپ شده در مجله Science Advances می‌نویسد. ایران در زمره کشورهایی با بالاترین نرخ فرونشست در دنیا قرار دارد. حدود ۳.۵  درصد مساحت ایران‌ در معرض فرونشست در اثر استخراج آب زیرزمینی قرار گرفته که بسیاری از زیر ساخت ها مانند فرودگاه‌ها و جاده ها را تحت تاثیر قرار داده. بیشترین میزان فرونشست با نرخ بیش از ۳۵ سانتی متر در سال در استان کرمان اتفاق می‌افتد. به گفته معتق یکی از نویسندگان مقاله ایران نیاز فوری به یک اقدام سریع و اعمال یک سیاست منسجم برای مساله  آب‌های زیرزمینی دارد.

"بهزاد پارسا" با اشاره به شروع فصل پاییز و آغاز سال آبی جدید اظهار کرد:  سال آبی 1403-1402 پس از فرازو فرودها از منظر سیل و خشکسالی به پایان رسیده و با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای سال آبی جدید و چشم امید به الطاف خداوند متعال قدم به سال آبی 1403-1404 می‌گذاریم.

سیل یکی از مهم‌ترین بلایای طبیعی در ایران است و از نظر میزان تأثیر و خسارت، کشور را در رتبه‌های بالایی در جهان قرار داده است. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی، اقلیمی متنوع و شرایط توپوگرافی خود، به‌ویژه در برخی مناطق کوهستانی و نیمه‌خشک، به‌طور مکرر با سیل مواجه می‌شود.

آب پنهان، آب مجازی یا آب نهفته، مفهومی است که توسط پرفسور تونی آلن در سال ۱۹۹۳ معرفی شد، آب پنهان به مجموع حجم آبی می گویند که در مراحل مختلف تهیه، تولید و ارائه یک محصول (غذا، کالا، انرژی یا خدمات) به صورت مستقیم یا غیرمستقیم استفاده می‌شود. وقتی یک کشور می گوید با خطر خشکسالی روبه‌روست، یعنی با یک بحران مواجه است یعنی نه تنها کمبود آب شرب تهدید کننده خواهد بود بلکه با خطر دیگری هم دست به گریبان است و آن ناتوانی در تولید محصولات مکانیکی، الکترونیکی، ساختمانی، کشاورزی، پوشاک و هر آنچه انسان به آن ها نیازمند است.

طبق آخرین آمار اعلامی، بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد دوره‌های خشکسالی در تهران دو ساله بوده و پس از آن ترسالی بر این استان حاکم می‌شد، اما در سال آبی جاری استان تهران برای چهارمین سال پیاپی خشکسالی را تجربه کرد که در تمامی دوره‌ها بی‌سابقه است. منابع آبی تهران به دلیل شرایط جغرافیایی و اقلیمی، همواره با چالش‌های بزرگی در تامین آب روبرو بوده است. تهران به‌طور عمده به دو منبع اصلی برای تامین آب وابسته است: منابع سطحی و منابع زیرزمینی.هر یک از این منابع نقش مهمی در تامین آب شهری ایفا می‌کنند و چالش‌های خاص خود را دارند.

بر اساس گزارش اولین جلسه ستاد ملی نجات دریاچه ارومیه در سال جاری؛ تراز دریاچه ارومیه نسبت به دوره مشابه سال آبی قبل ۳۱ سانتی متر بالاتر و حجم و مساحت سطحی آبی آن به ترتیب ۳۲۷ کیلومتر مربع و ۶۵۰ میلیون متر مکعب بیشتر است، ستاد ملی احیای دریاچه اما آمار دقیقی ارائه نداده و تنها به مقایسه این آمار با سال گذشته پرداخته است.

آخرین وضعیت دریاچه ارومیه نشان از پر شدگی مساحت دریاچه به مقدار 21.9 درصد برابر 1253.5 کیلومتر مربع از مساحت دریاچه (و نه حجم) آن است. در این محاسبات پلیگون مرجع مساحت دریاچه ارومیه دارای مساحت 5728.5 کیلومتر مربع است. در ادامه نمودار و عکس این دریاچه برای تاریخ 27 شهریور 1403 ارائه شده است.

درحالی که کشاورزی بزرگترین مصرف‌کننده آب در کشور است، سالانه ۳۵ درصد از کل منابع آبی کشور هدر می‌رود. کشور ما با توجه به قرار داشتن در یکی از مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان، از اقلیمی با بارش‌های ناپایدار و محدود برخوردار است. میانگین بارش سالانه جهانی بیش از 700 میلی‌متر است اما در ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های اقلیمی این میزان بسیار کمتر است، به‌طوری‌ که در برخی سال‌ها، بارندگی کمتر از 180 میلی‌متر و در سال‌های دیگر تا 230 میلی‌متر ثبت می‌شود.

داده‌های تشخیص نور و محدوده (lidar) از هواپیما با استفاده از حسگرهایی که انعکاس یک پرتو لیزر پالسی را تشخیص می‌دهند، جمع‌آوری می‌شوند. بازتاب‌ها به‌عنوان میلیون‌ها نقطه ثبت می‌شوند که در مجموع «ابر نقطه‌ای» نامیده می‌شوند که موقعیت‌های سه‌بعدی اجسام روی سطح شامل ساختمان‌ها، پوشش گیاهی و زمین را نشان می‌دهند. مدل‌های ارتفاعی دیجیتال (DEM) یکی از بسیاری از محصولاتی هستند که می‌توانند از داده‌های لیدار استخراج شوند، اگرچه می‌توانند از منابع دیگر نیز استخراج شوند. DEM ها نمایش دیجیتالی از سطح توپوگرافی زمین هستند. آنها یک محصول "زمین برهنه" هستند زیرا ویژگی های سطحی مانند ساختمان ها و پوشش گیاهی را شامل نمی شوند.

آیا در تلاش برای تعریف غلظت ثابت جداگانه برای مواد شیمیایی مختلف در مناطق مختلف مدل MT3DMS خود هستید؟ MT3DMS ابزاری ارزشمند برای مدل سازی آب های زیرزمینی است، اما مانند هر نرم افزاری، محدودیت هایی دارد. سیستم مدل‌سازی آب‌های زیرزمینی (GMS) MT3DMS را در رابط خود گنجانده است که شامل مزایا و محدودیت‌های MT3DMS است. ناتوانی MT3DMS در تعریف غلظت‌های ثابت جداگانه برای مواد شیمیایی مختلف در یک منطقه می‌تواند مانعی برای مدل‌سازانی باشد که به دنبال دقت و دقت در شبیه‌سازی‌های خود هستند. بنابراین اگر مدل MT3DMS شما نیاز به تعیین غلظت ثابت برای دو یا چند ماده شیمیایی در مناطق جداگانه دارد، چه کاری باید انجام دهید؟

در نخستین جلسه کارگروه تخصصی ایزوتوپی حوضه آبریز فلات مرکزی و شرقی با حضور نمایندگان دفاتر مطالعات پایه منابع آب شرکت‌های آب منطقه‌ای تهران، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، مرکزی و اصفهان آغاز فعالیت‌های ایزوتوپی این حوضه آبریز از ابتدای سال آبی جدید تصویب شد. به گزارش خبرنگار شبکه خبری آب ایران، ایزوتوپ‌های پایدار منابع آب از کاربردهای فراوانی در چرخه هیدرولوژی به عنوان ردیاب‌های طبیعی در تعیین منشأ بارش‌ها، منشأ و زمان تغذیه آب‌های زیرزمینی، تبادل آب زیرزمینی بین آبخوان‌های مختلف و همچنین با آب‌های سطحی، تعیین سن آبخوان، تدقیق در برآورد برخی از پارامترهای بیلان منابع آب و...، برخوردار هستند.

به لطف وضوح زمانی بالا، داده های باز ارائه شده توسط ماهواره های Copernicus Sentinel امکان نظارت قابل اعتماد و مداوم بر یخچال های طبیعی در سراسر جهان را فراهم می کند. این اطلاعات از محققان و تصمیم گیرندگان در توسعه استراتژی هایی برای مقابله با چالش های ناشی از تغییرات آب و هوایی حمایت می کند.