کارایی مدل های هیدروگراف واحد در تعیین مشخصات هیدروگراف سیلاب
تعیین روابط باران-رواناب نقش بسیار اساسی در مطالعات هیدرولوژیکی حوضه ی آبخیز دارد. در این مطالعه دقت و قابلیت اعتماد برخی از مدلهای باران- رواناب، در تعیین خصوصیات هیدروگراف سیلاب در حوضه های فاقد آمار مورد بررسی واقع شده است. این مدلها عبارتند از مدل های هیدروگراف واحد لحظه ای ژئومورفولوژیک، ژئومورفوکلیماتیک، نش، روسو و هیدروگراف واحد SCS. هفده واقعه ی باران -رواناب درحوضه ی آبخیز جنگ، در بالادست سدکارده در نزدیکی مشهد، برای بررسی این مدل ها انتخاب شده است. براساس این مطالعه، بررسی میانگین خطای نسبی نتایج به دست آمده نشان می دهد که در برآورد دبی اوج سیلاب، روش ژئومورفولوژیک نسبت به سایر روشها دقت بیشتری دارد در حالی که در برآورد زمان اوج، مدل روسو مناسب تر از بقیه مدل ها می باشد. هم چنین نتایج نشان میدهد مدل ژئومورفوکلیماتیک بیشترین کارایی را در تخمین حجم سیلاب دارد. به طورکلی دربرآورد مشخصات اصلی هیدروگراف شامل دبی اوج، زمان اوج و حجم سیلاب، روش ژئومورفولوژیک رتبه ی نخست را دارا می باشد. سپس روش های ژئومورفوکلیماتیک، نشو روسو، و روش SCS در رتبه های دوم تا چهارم قرار می گیرند.
حوضه ی آبخیز به عنوان یک هیدرو سیستم متشکل از واحدهای هیدرولوژیک مرتبط به هم است، که نسبت به بارش ورودی واکنش نشان میدهد. این واکنش در ابعاد هیدورگراف سیلاب خروجی حوضه نمایان می گردد. بررسی ابعاد هیدروگراف سیلاب حوضه، دسترسی به مشخصاتی همچون دبی اوج و حجم سیلاب را، که در طراحی سازه های آبی نقش اساسی دارند فراهم می نماید. در صورت ثبت آمار هیدرومتری در حوضه، هیدروگراف سیلاب ها در دسترس خواهد بود ولی از آنجایی که ثبت این دادهها نیاز به ایستگاه های مربوطه دارد و تعداد ایستگاه های اندازه گیری نسبت به کل رودخانه ها بسیار ناچیز است، لذا لازم است برای به دست آوردن هیدروگراف سیلاب در حوضه های فاقد آمار، از روش های مناسب دیگری استفاده نمود. برای این منظور ایجاد رابطه ای بین خصوصیات فیزیکی-هندسی حوضه و هیدروگراف سیلاب ضروری می باشد. در این زمینه مدل های مختلفی پیشنهاد شده که با عنوان هیدورگراف های واحد مصنوعی شناخته می شوند. کاربرد مستقیم این هیدروگراف ها، استفاده ی آنها در تخمین دبی و حجم سیلاب ناشی از بارندگی میباشد.
این نکته باید مد نظر قرار گیرد که تئوری های علمی تشریح کننده ی پدیده های هیدرولوژیک به دلیل پیچیدگی روابط و تعداد مولفه های تأثیرگذار مربوطه، هرگز با واقعیت بطور کامل منطبق نیستند. به همین جهت، تعیین میزان کارایی این مدل ها و درصد انطباق نتایج آنها با نمونه های ثبت شده امری ضروری است.
در این تحقیق هدف نهایی،تعیین میزان دقت چند تئوری بارش-رواناب از جمله تئوریهای ،SCS هیدروگراف واحد لحظه ای ژئومورفوکلیماتیک، ژئومورفولوژیک، نش و روسو و هیدروگراف واحد در برآورد هیدروگراف سیلاب است، که با مقایسه ی نتایج به دست آمده از مدل های فوق، با هیدروگراف های ثبت شده ی سیلاب انجام می شود. حوضه ی انتخابی، حوضه ی آبخیز جنگ است که یکی از زیرحوضه های سدکارده، در نزدیکی شهر مشهد، می باشد.
شناسه تلگرام مدیر سایت: SubBasin@
نشانی ایمیل: behzadsarhadi@gmail.com
(سوالات تخصصی را در گروه تلگرام ارسال کنید)
_______________________________________________________
نظرات (۰)