رئیس سازمان هواشناسی کشور با تاکید بر اینکه ایران در یک منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده است؛ مهمترین راهکار خروج از بحران آب را پذیرش شرایط اقلیمی ایران دانست و گفت: همه باید بپذیریم که کشور ما کم آب است چون میانگین بارش سالانه ایران کمتر از یک سوم میانگین جهانی است همچنین باید با توجه به این کم‌آبی طرح‌های توسعه‌ای را مورد بازنگری قرار دهیم.

با توجه به گرم شدن هوا و کاهش باران باید تصمیمات مهمی اخذ شود

رئیس قوه مقننه با بیان اینکه مشکلات مربوط به بحران آب در کشور با حضور وزرای نیرو و کشاورزی در جلسه غیرعلنی امروز مجلس بررسی شد، گفت: با توجه به گرم شدن هوا و کاهش باران تصمیمات مهمی باید اخذ شود. علی لاریجانی در آغاز نشست علنی امروز (چهارشنبه، 22 فروردین ماه) مجلس شورای اسلامی گفت: از ساعت 8 صبح جلسه بسیار مهمی در مورد مشکلات آب در کشور به صورت غیرعلنی برگزار شد که حدود دو ساعت و نیم به طول کشید؛ این جلسه با حضور وزیر نیرو و وزیر کشاورزی و همکارانشان برگزار شد.

قائم مقاو وزیر نیرو گفت: با وجود خشکسالی در کشور اما برنامه‌ای برای جیره‌بندی منابع آب در دستور کار وزارت نیرو وجود ندارد و تنها راهکار برای گذر از پیک تابستان، مدیریت مصرف شناخته شده که باید بیش از هر سال دیگر به آن توجه کرد.

ستار محمودی با اشاره به افزایش میزان سرانه آب کشور در دو دهه اخیر، اظهار کرد: در دو دهه اخیر میزان مصرف آب کشور بیش از ۱۵ میلیارد متر مکعب افزایش یافته و میزان کلی مصرف آب کشور از ۸۰ به ۹۵ میلیارد متر مکعب رسیده است.

«امنیت ملی و نظام اقتصادی ایران» نام کتابی است که حسن روحانی هفت سال پیش و در کسوت رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک به رشته تحریر درآورده است. روحانی در یکی از فصل‌های این کتاب تحت عنوان «آب و امنیت ملی» آورده است: «پیشتر که تولید گندم در انحصار کشورهای اروپایی، آمریکا، استرالیا و کانادا بود، به عنوان کالای استراتژیک و تضمین‌گر امنیت  قلمداد می‌شد. اما به مرور زمان و با فراگیر شدن کشت گندم در سایر کشورها، این محصول از ماهیت امنیتی خارج شد و اساساً خودکفایی موضوعیت خود را از دست داد.» روحانی در این کتاب به سهم مصرف 91‌درصدی آب در بخش کشاورزی کشور اشاره کرده و آن را با متوسط جهانی (70 درصد) و کشورهای صنعتی اروپایی (45 درصد) مقایسه می‌کند.

اجرای طرح معیشت جایگزین در دو حوضه آبریز زاینده رود و دریاچه ارومیه

وزیر نیرو گفت: پیشنهاد ما این است که بجای تشکیل ستادهای مقابله با بحران آب باید به سمت ستادهای سازگاری با اقلیم حرکت کنیم.

دکتر «رضا اردکانیان» در گفتگو با برنامه «نگاه یک» از شبکه اول سیما اظهار داشت: مقایسه وضعیت کنونی ما با وضعیت پیشین نشان می دهد استفاده از کلمه بحران برای توصیف وضعیت کنونی آب در کشور چندان پر بیراه نیست.

وی افزود: البته باید توجه داشت که از حیث میزان بارش، کشور در حال حاضر چندان با شرایط اقلیمی خود در سال های گذشته متفاوت نیست.

استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در حاشیه نمایشگاه مطبوعات در نشست "نقش رسانه ها در حوزه محیط زیست و آب" با بیان این که کمبود آب در حال بدل شدن به یک ابرچالش است گفت: لازم است رسانه ها این بحران را از مسئله ای فردی به مسئله ای اجتماعی بدل کنند.

استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در حاشیه نمایشگاه مطبوعات در نشست "نقش رسانه  ها در حوزه محیط زیست و آب" با بیان این که کمبود آب در حال بدل شدن به یک  ابرچالش است گفت: لازم است رسانه ها این بحران را از مسئله ای فردی به مسئله ای اجتماعی بدل کنند. 

یک کارشناس حوزه آب گفت: با قطعیت می‌توان اعلام کرد میزان ھدر رفت از شبکه انتقال آب در کشور و به ویژه شھر تھران قابل توجه بوده و در بھترین شرایط از ۳۰ درصد بیشتر است. آمارھا نشان می دهند که مصرف سرانه آب کشور بیش از میزان استانداردھای جھانی است.

این رقم به ویژه در تھران به بیش از دوبرابر می رسد. در این میان به نظر می رسد ھنوز متولیان منابع آب و مصارف آن فکری به حال این اوضاع نکرده اند و از طرفی فرسودگی زیرساخت و نبود فرھنگ استفاده صحیح از منابع آب بین مردم ھدررفت آب را بیشتر کرده است.

معاون فرهنگی جهاددانشگاهی گفت: طبق آخرین نظرسنجی ایسپا، 67.7 درصد مردم ایران از بحران آب به خوبی آگاهی دارند. سعید پورعلی در پاسخ به اینکه آیا ایران دچار بحران آب است یا خیر، اظهار کرد: ایران سرزمینی خشک و با نزولات بارندگی بسیار کم با میانگین بارندگی 250 میلی‌متر است و این در حالی است که میانگین بارندگی دنیا حدود 860 میلی‌متر، بیش از سه برابر ایران است.

در اقتصاد امروز نسخه‌ها و مسیرهای مختلفی برای توسعه و رشد اقتصادی در برابر سیاست‌گذاران کشورهای مختلف، همچنین مدیران بنگاه‌های اقتصادی قرار دارد. مسیرهایی که شاید در بسیاری از آنها سطوح و انواعی از توسعه برای اقتصاد فراهم می‌شود، اما مسئله‌ای که در اینجا بسیار مهم است، میزان کارآیی این روش‌ها در مقایسه با یکدیگر است که سرعت‌ها یا نرخ‌های مختلفی از رشد و توسعه اقتصادی را محقق می‌کند. با توجه به رقابت شدید که از آن به جنگ اقتصادها یاد می‌شود این سرعت و نرخ رشد مساله‌ای بسیار حیاتی است. گاهی برخی مسیرها به‌رغم ایجاد توسعه اقتصادی، نمی‌توانند فاصله یک اقتصاد یا یک بنگاه را با اقتصادها و بنگاه‌های قدرتمندتر کاهش دهند و حتی ممکن است باعث افزایش این فاصله نیز بشوند؛ بنابراین یافتن بهترین مسیر توسعه امری حیاتی است.

یک کارشناس آب گفت: در حال حاضر در وزارت نیرو به نظرات کارشناسی آن طور که باید توجه نمی‌شود و انتظار می‌رود که در دولت دوازدهم نه تنها در وزارت نیرو، بلکه در تمام بخش‌های مدیریتی کشور به نظرات کارشناسی توجه و از سیاسی کاری (دخالت پارامترهای غیرکارشناسی) در تصمیمات نهایی جلوگیری شود. محمد علی بنی هاشمی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این‌که این مشکل در کل کشور و در تمام وزارتخانه‌ها وجود دارد، اظهار کرد: در وزارت نیرو با توجه به ماهیت پیچیده مساله آب باید ذینفعان زیادی در تصمیم‌گیری‌ها حضور داشته باشند و از اخذ تصمیمات بدون مشورت با ذینفعان در بحث‌های زیست محیطی و مردمی جلوگیری شود.

شواهد نشان می‌دهد بحران آب در ایران و خاورمیانه در سال‌های آتی به یک تهدید جدی امنیتی و تمدنی تبدیل خواهد شد. بحرانی که در چند دهه قبل به یک شوخی رسانه‌ای شباهت بسیاری داشت، الان می­رود که به یک واقعیت و سرنوشت محتوم برای منطقه تبدیل شود. بحران آب اگر نتواند به‌درستی کنترل و مدیریت شود، نظم سیاسی موجود در خاورمیانه برهم خواهد خورد. از درون بحران آب و مسائل زیست‌محیطی آن چه‌بسا زوال تمدن‌ها رقم بخورد و منازعات قومی و جنگ‌های داخلی و منطقه‌ای شکل گیرد. عراق، سوریه، ایران و ترکیه در مرکز این مناقشات منطقه‌ای می‌توانند قرار گیرند.

در همین راستا محمد تقی ستاری در مقاله ای جالب توجه در شمس، با هدف معرفی اجمالی پروژه بزرگ توسعه منابع آب ترکیه (گاپ) و سد ایلی‌سو به‌عنوان یکی از اجزای مهم این پروژه و بررسی اثرات احتمالی آن بر منطقه به رشته تحریر درآورده است.

عیسی کلانتری دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه

رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور با بیان اینکه بحران آب در آینده نزدیک تنها مساله‌ای است که امنیت و استقلال کشور را به شدت تهدید خواهد کرد استفاده از بیوتکنولوژی و دیگر فناوری‌ها در بخش کشاورزی و مدیریت آب را مهمترین راه برای فائق آمدن بر این بحران عنوان کرد.

مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل با اشاره به مرگ 11 نفر در اثر سیل گفت: متاسفانه بی‌توجهی مردم با هشدارها و اتراق در کنار رودخانه‌ها باعث افزایش تعداد کشته‌ها در سیل روز جمعه شده است.

مهندس "میثم جعفرزاده " مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل وزارت نیرو با اشاره به اینکه، طبق اطلاعیه شماره 12 سازمان هواشناسی استان و اطلاعیه سازمان مدیریت بحران برای شهرهای مختلف شمال شرق کشور، استان‌های گلستان، خراسان رضوی و شمالی و استان گیلان که درگیر حادثه سیل بودند اطلاعیه‌های جداگانه صادر شده است گفت: با استفاده از هماهنگی‌هایی که مدیریت بحران مجموعه‌های وزارت نیرو در استان داشت، اطلاع‌رسانی خوبی در سطح استان انجام شد و نیروهای امدادی به صورت آماده باش در محل حضور داشتند.

ایران به عنوان کشوری که تا همین صد سال پیش یکی از بی نظیرترین الگوهای مدیریت مصارف آب را در جهان داشت، اکنون یک الگوی بد در زمینه مدیریت منابع آب در جهان است و تا سال 2025 به یکی از خشک ترین و پرمسأله ترین کشورهای جهان در حوزه منابع آب تبدیل خواهد شد.

در سال های اخیر، نمونه های فراوانی از بحران آب مثل افزایش پدیده ریزگردها، خشک شدن رودها، خالی شدن روستاها، درگیری های مردمی بر سر آب و... بخش زیادی از فضای جغرافیایی ایران را فرا گرفته و خسارات برآمده از این مشکلات مدیریت کلان و محلی کشور را به شدت تحت تأثیر قرار داده است؛ مشکلاتی که گویا اراده یا توانی برای مقابله جدی با این آنها در میان مسئولان دیده نمی شود.

پروفسور «وین پتی گروو»، مدیر اجرایی مرکز مدیریت محیط‌های آبی دانشگاه ملبورن:

اقدامات دولت ایران برای نجات دریاچه ارومیه قابل توجه است

با گذشت بیش از سه سال از آغاز طرح ملی احیای دریاچه ارومیه، تیم 7 نفره دانشگاه ملبورن استرالیا که به منظور توسعه همکاری‌های علمی در احیای دریاچه ارومیه به ایران سفر کرده است در بازدید از پارک ملی دریاچه ارومیه، برنامه احیای دریاچه را مثبت ارزیابی کرده و ابراز امیدواری کردند که با این طرح، دریاچه ارومیه در سال های آتی احیا شود. دریاچه ارومیه که چهارسال قبل در نتیجه سدسازی‌های گسترده و توسعه بی‌رویه اراضی کشاورزی با بحران خشکیدگی کامل و کاهش شدید آب مواجه شده بود اکنون با خروج از مرحله بحران، حدود سه برابر بیشتر از سال 92 آب در خود جای داده است که این امر نتیجه تلاش سه ساله ستاد احیای دریاچه ارومیه و همکاری بیش از 600 متخصص داخلی و خارجی است و قرار است در یک برنامه 10 ساله به طور کامل احیا شود.

بررسی تجربیات بین‌المللی به ما می آموزد که نباید راه‌حل‌ها مطرح شده در اصلاح ساختار انگیزه‎های مربوط به حکمرانی منابع آب زیرزمینی را به صورت یکنواخت و بدون توجه به شرایط اجتماعی و اکولوژی کشورها اعمال کرد. بدین منظور در یک بررسی،مطابق شکل یک کشورها را به پنج دسته تقسیم شده است.

گروه اول با رنگ سفید، آن‌هایی هستند که مسئله‌ای در ارتباط با آب زیرزمینی ندارند. آنهایی که با رنگ قهوه‌ای مشخص شده است، کشورهای صنعتی هستند که به شدت به ابزارهای اقتصادی وابسته‌اند و نظام اداری قوی و مقررات خیلی جدی دارند. کشورهایی که با رنگ زرد مشخص شده است، کشورهای خاورمیانه البته به جز ایران، را در بر می‌گیرد. در این کشورها اساساً نظام معیشتی مبتنی بر کشاورزی در آن وجود ندارد. کشورهای با رنگ سبز روشن، کشورهایی با واحدهای بزرگ کشاورزی هستند، که شرایط اکولوژی و اجتماعی متفاوتی دارند. اما کشورهای با رنگ قرمز، شامل جنوب آسیا، چین، ایران، شمال آفریقا و آمریکای مرکزی همگی دارای نظام‌های خرده مالکی و کشاورزی معیشتی هستند.

به عقیده تونی آلن، مدیریت تقاضا همان «مسیر نرمی» است که جامعه صنعتی از دهه ۱۹۷۰ به جای مسیر قبلی خود (مسیر سخت) انتخاب کرده و مهم‌ترین شاخص آن مدیریت تقاضا است. وی در این مورد چنین توضیح می‌دهد: 

"منظور از مدیریت تقاضا چیست؟ منظور رویکردی به مدیریت آب است که در جوامع صنعتی متداول است و اصطلاحاً به آن «مسیر نرم» گفته می‌شود. رویکرد مسیر نرم عبارت است تلاش برای تغییر رفتار کاربران با استفاده ترکیبی از مقررات و مشوق‌ها. این رویکرد در مقابل رویکرد «مسیر سخت» قرار می‌گیرد که عبارت است از ذخیره‌سازی، انتقال دادن و پمپ کردن آب اضافی. در واقع، مدیریت به روش مسیر سخت، از دهه ۱۹۷۰ برای دموکراسی‌های صنعتی از نظر سیاسی در حکم یک تابو بوده است. تنها در شرایط بحرانی (بحران‌های زیست‌محیطی، اجتماعی، پزشکی یا نظامی) این احتمال وجود دارد که روش‌های «مسیر سخت» در این جوامع به اجرا گذاشته شود.

معاون مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران گفت: خشک‌شدن تالاب‌ها و رودخانه‌ها، شورشدن و آلودگی آب، بالارفتن هزینه تولید آب و افت آب‌های زیرزمینی از برون‌دادهای طبیعی بحران آب است و این بحران نتیجه پنجاه سال کم‌توجهی است.

محمد حسن شریعتمدار رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران با اعلام این خبر که همایش بزرگداشت روز ملی آب یازدهم اسفند در اتاق ایران برگزار می‌شود، در مورد اهداف اتاق ایران از برگزاری این همایش، گفت: اتاق ایران بزرگداشت روز ملی آب را به رسم نیاکان و برای جلب توجه همه مردم و ذی‌نفعان به مساله آب، سال گذشته برگزار کرده و امسال هم برگزار می‌کند چرا که معتقد است ورود مردم و ذی‌نفعان به مساله آب، یکی از راه‌های رسیدن به راه‌حل در این مساله است.

روند افزایش جمعیت جهان بیانگر این مطلب است که طی 25 سال آینده باید برای 2 تا 3 میلیارد نفر دیگر غذا تولید کرد. کمبود آب اگر بیش از کمبود خاک ایجاد محدودیت نکند، لااقل برابر با آن مشکل اساسی محسوب می شود. آب آبیاری بیش از 90 درصد برداشت آب را در حال حاضر شامل می شود (بیش از 70 درصد از همه مصارف آب). بنابراین نیاز به آب اضافی در حدود 15 تا 20 درصد برای 25 سال آینده می باشد که این به معنی تعارض جدی بین بخش کشاورزی و سایر مصارف زیست محیطی می باشد. مساله کمبود آب و کاهش کیفیت آب، بسیاری از کشورهای جهان را وادار ساخته تا دیدگاههای خود در زمینه مدیریت منابع آب را مورد بازبینی و تجدید نظر قرار دهند. در نتیجه، سیستم مدیریت منابع آب در معرض یک تغییر اساسی در سطح جهانی قرار گرفته است و رویکرد مدیریت بهم پیوسته منابع آب ارائه شده است.