هوش مصنوعی (AI) در حال تبدیل شدن به ابزاری قدرتمند برای مدیریت منابع آب در سراسر جهان است. با تجزیه و تحلیل مجموعه داده‌های عظیم از منابع مختلف، مانند داده‌های حسگر، تصاویر ماهواره‌ای و پیش‌بینی‌های آب و هوایی، AI می‌تواند به ما در درک بهتر چرخه آب، پیش‌بینی تقاضا و مصرف آب، شناسایی نشت‌ها و اتلاف، و بهینه‌سازی سیستم‌های توزیع آب کمک کند.

منابع آب زیرزمینی ذخایر ارزشمندی هستند که طی سالیان طولانی تشکیل شده‌اند و یک منبع استراتژیک برای کشور به حساب می‌آیند. در کشور ما به‌ دلیل وجود شرایط اقلیمی خشک و نیمه‌ خشک وابستگی به منابع آب زیرزمینی قابل توجه است و حدود ۶۰ درصد مصارف خانگی و صنعت و حدود ۵۰ درصد مصارف کشاورزی از آب زیرزمینی تأمین می‌شود.

زمانی بود که بزرگترین شهرهای جهان در حاشیه رودخانه ها واقع شده بودند. آب ذخیره شده در زیر سطح زمین منبعی است که زندگی را در بسیاری از نقاط خشک کره زمین زنده نگه داشته است. مصرف آب زیرزمینی به عنصری اساسی در توسعه شهری و گسترش جمعیت انسانی به مناطقی تبدیل شده است که در غیر اینصورت غیرقابل سکونت خواهد بود. بیشتر ذخایر آب زیرزمینی جهان از سفره های زیرزمینی "فسیلی" تأمین می شود. این بدان معناست که آخرین بار آب بسیار طولانی آبخوان را پر کرده است: در محدوده 10،000-20،000 سال، زمانی که سیاره ما در آخرین دوره یخبندان بود. در بسیاری از موارد، اگر امروز از این آب استفاده کنیم، در طول زندگی ما شارژ نمی شود. بنابراین در حال حاضر مقدار محدودی آب برای استفاده وجود دارد و برداشت بیش از حد آن پایدار نمی شود.

رئیس گروه مطالعات آب‌های زیرزمینی شرکت آب منطقه ای اردبیل از افزایش تراز سطح آب زیرزمینی بطور میانگین در دشت های استان اردبیل در ماه‌های اخیر خبر داد.

ذکرعلی جعفرزاده در این باره گفت: متوسط نوسان سطح آب زیرزمینی دشت های استان در فروردین ماه ۱۳۹۹ نسبت به اسفندماه سال قبل برابر انتظار روند مطلوبی داشته است بطوریکه در اغلب دشت‌های استان شاهد افزایش تراز سطح آب بودیم و تنها در دشت مغان کاهش اتفاق افتاده که با توجه به خطر زهدار شدن اراضی افت سطح آب در دشت مغان نیز در جهت مطلوب ارزیابی می شود.

درباره قنات

قنات یک راهروی زیرزمینی است که آب را از آبخوان یا سفره آب زیرزمینی به اراضی پست تر منتقل می کند. در واقع، قنات متشکل است از چندین چاه که بصورت عمودی در یک سطح شیب دار حفر شده اند و این چاهها در زیر زمین با یک راهروی با شیب ملایم تر از سطح زمین به یکدیگر متصل می شوند. عمق اولین چاه (مادر چاه)، که معمولاً دریک مخروطه آبرفتی فرو رفته است، بیشتر از سطح آب زیرزمینی می باشد. این چاهها با  فواصل 20 تا 200 متری میان ناحیه تره کار و خشکه کار قنات قرار دارند. از بالا، سیستم قنات شبیه مسیری از لانه مورچه ها می باشد که از دامنه کوه آغاز شده و تا رسیدن به محل برداشت آب در بیابان امتداد دارد.

شبکه اندازه گیری سطح آب زیرزمینی آبخوان یک منطقه، زمانی کارآمد و مناسب خواهد بود که علاوه بر نشان دادن سطح آب واقعی فعلی آبخوان، نوسانات سطح آب را نیز که ناشی از تاثیر عوامل طبیعی و حتی تنش های مصنوعی می باشد، بتواند نشان دهد. به علاوه، شبکه ای مناسب است که با حداقل تراکم، حداکثر اطلاعات مورد نیاز را در گستره آبخوان ارائه نماید.