ژئوفیزیک در اکتشاف آب
امروزه با توجه به افزایش دمای کره زمین، کاهش نزولات جوی و افزایش جمعیت، هر ساله شاهد افت سطح آبهای زیرزمینی می باشیم که بدلیل اهمیت انکار ناپذیر منابع آبی در زندگی بشر، علم ژئوفیزیک در این میان جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و می تواند در اکتشاف لایه های آبدار و تشخیص بهترین نقطه جهت حفاری چاهها کمک شایانی بنماید. با توجه به جوان بودن این علم در ایران هنوز بسیاری افراد از وجود چنین تکنیکی و مزیت های آن اطلاع کافی ندارند و همین امر باعث کاهش کاربردهای آن در ایران شده است. با توجه به هزینه های اندک آن در مقایسه با هزینه های حفاری و دیگر هزینه های مربوط به چاه ها، انجام آن همیشه به نفع بوده و پیشنهاد می گردد.
معرفی
با استفاده از مطالعات ژئوفیزیک آب زیرزمینی که در سطح زمین انجام میگیرد با هزینه ای نسبتا کم و سریع، می توان به طور کلی اطلاعات مفیدی در مورد منابع آب زیرزمینی به دست آورد. در بررسی های ژئوفیزیک به روش ژئوالکتریک مستقیما نوع سنگ ها، تخلخل، نفوذپذیری و مشخصاتی از این قبیل به دست نمی آید. بلکه با اندازه گیری برخی از خواص فیزیکی سنگ ها می توان محل هایی را که احتمال وجود آبخوان های مطلوب بیشتر است، مشخص کرد و اطلاعات با ارزشی در خصوص جنس وضخامت لایه های زیرزمینی و سنگ کف سفره های اب زیرزمینی قبل از انجام حفاری چاه ارائه دهد و قطعاً در جلوگیری از اتلاف و به حداقل رساندن هزینه های حفاری نقش بسیارموثر و مفیدی دارد. برای اطلاعات دقیق تر باید نتایج بررسی های ژئوفیزیک با نتایج حاصل از چاه های اکتشافی تلفیق شوند. با بررسی های ژئوفیزیک می توان محل های مناسب تر برای حفر چاه را مشخص کرد. روش های ژئوفیزیک متنوع اند ولی معمولی ترین روش مورد استفاده در مطالعه آب های زیرزمینی روش مقاومت ویژه است.
اهداف
عملیات ژئوالکتریک در منطقه برای دستیابی به اهداف زیر صورت می گیرد:
تفکیک لایه های مختلف در اعماق بواسطه مقاومت ویژه آنها.
برآورد ضخامت رسوبات آبرفتی
تعیین عمق سنگ کف
تعیین مناسبترین محل جهت حفر چاه
تعیین و تحقیق در مورد شکستگی هایی که احتمالا در محدوده مورد مطالعه موجود است، در حد امکانات مطالعات ژئوالکتریک.
برای رسیدن به اهداف فوق از عملیات صحرایی و تعبیر و تفسیر نتایج ژئوفیزیکی استفاده می شود.
ساختارهای مستعد جهت اکتشاف آب
آبرفت ها
گسل ها و شکستگی ها
کارست ها
روش های مورد استفاده – سونداژزنی با آرایه شلومبرژه
هنگامیکه بخواهیم تغییرات مقاومت ویژه زمین در عمق را بررسی کنیم نیاز به اندازه گیری های مختلف در اعماق متفاوت داریم که آرایه شلومیرژه این امکان را به ما می دهد تا با گسترش جانبی الکترود های جریان به اعماق بیشتر دسترسی پیدا کنیم. این روش عموما در ساختار های لایه ای که تغییرات عمودی مقاومت ویژه داریم، مانند آبرفت ها و... جهت تفکیک لایه ها مناسب می باشد.
روش های مورد استفاده – پروفیل زنی با آرایه سه الکترودی (CRP)
هنگامیکه بخواهیم تغییرات جانبی مقاومت ویژه زمین را بررسی کنیم نیاز به اندازه گیری های مختلف در اعماق متفاوت و در طول یک پروفیل داریم که آرایه سه الکترودی این امکان را به ما می دهد تا با ثابت نگهداشتن فواصل الکترودی و حرکت الکترود های جریان و پتانسیل به این مهم دسترسی پیدا کنیم. این روش عموما در ساختار های تکتونیزه و دارای شکستگی که تغییرات جانبی مقاومت ویژه داریم، مانند گسل ها و... جهت تفکیک لایه ها مناسب می باشد.
روش های مورد استفاده – پروفیل زنی با آرایه چهار الکترودی
هنگامیکه بخواهیم تغییرات افقی و عمودی مقاومت ویژه زمین را به طور همزمان بررسی کنیم علاوه بر روش های گفته شده نیاز به اندازه گیری های مختلف پروفیل زنی و سونداژزنی داریم که آرایه چهارالکترودی این امکان را به ما می دهد تا با گسترش جانبی الکترود های جریان و پتانسیل و حرکت آنها در راستای پروفیل به این مهم دسترسی پیدا کنیم. این روش عموما در ساختار های پیچیده که تغییرات مقاومت ویژه در جهات مختلف داریم، مانند آبرفت ها و... جهت تفکیک لایه ها مناسب می باشد.
پروژه های اکتشاف آب
از سال 1373 تاکنون در اقصی نقاط کشور پروژه های اکتشاف آب بسیاری انجام شده است که در اینجا به برخی از مهمترین آنها اشاره می گردد:
مطالعه موردی بر روی دشت شرقی و غربی دریاچه ارومیه
مطالعه موردی بر روی دشت غربی دریاچه ارومیه قسمت شمالی
مطالعه موردی بر روی دشت غربی دریاچه ارومیه قسمت جنوبی
مطالعه موردی بر روی دشت غربی دریاچه ارومیه قسمت شمالی
مطالعه موردی بر روی دشت غربی دریاچه ارومیه قسمت جنوبی
منبع: مهندسین مشاور و خدمات زمین فیزیک
ویدئوهای جامع مدل سازی کمی و کیفی آب زیرزمینی در نرم افزار GMS و با مدل های MODFLOW و MT3DMS
تماس واتساپ: 09190622992 (98+)
شناسه تلگرام مدیر سایت: Basin_Ir_bot@
نشانی ایمیل: www.Basin.ir@Gmail.com
(سوالات تخصصی را در گروه تلگرام ارسال کنید)
_______________________________________________________
تماس با ما
تماس واتساپ
گروه تلگرام ما
هشدارهای ما
آمار و اطلاعات
سفارش پروژه
در منابع آب
نظرات (۰)