رابطه آب ،محیط زیست و بهداشت - پارامترهای کیفیت آب
رابطه آب ،محیط زیست و بهداشت
کیفیت آب بر محیط زیست وبهداشت محیط اثر میگذارد. مهمترین عامل توسعه بهداشت محیط را در تمام دنیا ،فراهم نمودن آب سالم و در دسترس قرار دادن آن میدانند. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی درهر 24 ساعت، 13000 کودک زیر یک سال در دنیا بر اثر بیماری هایی که ناقل آن آب آلوده است، تلف میشوند.
آب در کلیه شئون زندگی مثل آشامیدن،کشاورزی،استفاده در صنایع، تولید نیرو، مسائل تفریحی، پرورش موجودات آبی که برای انسان جنبه غذایی دارد و بسیاری موارد دیگر به کار میرود.به همین دلیل وجود آب در هر اجتماعی به همان اندازهکه در بالا بردن سطح بهداشت عمومی دخالت دارد،موجب پیشرفت کشاورزی و صنعت نیز میگردد.
گرچه آبی که برای آشامیدن بکار میرود در مقایسه با مصرف آب در کشاورزی و صنعت، بسیار ناچیز است ولی کیفیت ان مخصوصاً از نظر عاری بودن از عوامل بیماری زا در مقایسه با آبهای زراعی و صنعتی باید بسیار بهتر باشد.
انسان روزانه 2.5-2 لیتر آب میاشامدو اینقدر آب حداکثر3.1درصد وزن بدن هر فردرا تشکیل میدهد. (66-58 درصد وزن بدن هر فرد را آب تشکیل میدهد.) در این صورت آب نباید تنها بعنوان عامل رفع تشنگی محسوب گردد بلکه همین مقدار کم آب بعلت داشتن املاح محلولی که بعضی از آنها در مقادیر جزئی اند اثرات فیزیولوژیکی مهمی در بدن دارد. این املاح میتوانند عامل تغذیه و یا پیشگیری کننده از بعضی ناراحتی ها مانند پوسیدگی دندان باشند. چه بسا اتفاق میافتد بعضی املاح در صورت فقدان به ناچار به صورت ولتی به آب اضافه میشوند.
هر مصرفی از آب به کیفیت خاصی نیاز داردو برای هر مصرفی استانداردهای معینی تدوین شده است. به ندرت میتوان از یک منبع تمام احتیاجات را حداقل بدون انجام نوعی تصفیه تامین کرد و بطور کلی تمام مصارف تحت الشعاع مصارف بهداشتی آب بوسیله انسان است.
اب آشامیدنی آبیست تمیز که فاقد عوامل مضر برای سلامتی انسان باشد (potable water)
اب باکتریهای بیماری زا را حمل نموده و گاهاً به آنها غذا میرساند. اپیدمی های تیفوئید و وبا بوسیله منابع آب عمومی الوده بوجود میایند. به همبن علت است که شهرها مخارج بسیار زیادی را برای پالایش آب صرف میکنند تا آب را تمیز نموده و برای آشامیدن سالم گردانند.
کشاورزی بر محیط زیست و بهداشت نیز اثر میگذارد. کودهای حیوانی و شیمیایی، حشره کشها، املاح و رسوبات حاصل از رواناب یا نشت از اراضی کشاورزی، هریک میتواند آلوده کننده باشد. بدین ترتیب که به طریقی وارد جریانهای سطحی، دریاچه ها، مخازن، مصب ها یا منابع آب زیرزمینی شده و کیفیت آنها را برای یک مصرف عمده و یا برای یک مصرف کننده خاص، پایین می آورند. تقریباً کلیه مشکلات آلودگی که به کشاورزی مربوط میشود، با آب سر و کار دارند و احتمالاً بهبود مدیریت آب تنها راه کنترل آلودگیهای کشاورزی است.
آب غیر از کشاورزی دارای مصارف دیگری نیز هست. هر مصرف کننده به مقدار معینی آب، با کیفیت مشخص نیازمند است. بنابراین نیازهای کیفی آب ممکن است برای مصرف کنندگان مختلف، متفاوت باشد. مصرف کننده خانگی خواهان آب نرم با سدیم زیاد بوده، حال آنکه کشاورزی به آب سخت با کلسیم زیاد نیاز دارد. مصارف مختلف آب عبارتند از:
1-ماهی و وحوش 2-زیبایی و تفریح 3-کشاورزی 4-خانگی و شهری 5-صنعتی
در ایالت متحده امریکا تخلیه زباله در آب، استفاده مفید و "حمایت شده" محسوب نمیشود و برطبق برنامه: ورودی فاضلاب را بایستی احیا کرد،مجدداً به گردش درآورد یا به طریقی دیگر مصرف کرد.دراین صورت این اب میتواند به منظور کمک به منابع آب موجود و توسعه آنها مورد استفاده قرار گیرد و کیفیت آب هایی را که به مصارف مفید تخصیص داده شده اند را پائین نخواهد آورد.
در عملیات تخلیه زباله های کشاورزی نیز باید اصلاحاتی صورت گیرد. در حال حاضر در ایالت کالیفرنیا که منطقه ای فاریاب است و حداقل 85 درصداز کلیه منابع آب احیا شده آن به مصرف کشاورزی میرسد، مقرراتی در جهت کاهش آلودگی آب تدوین و به مورد اجرا گذارده شده است. اولین اصل برای صنایع دامی و دامپروری ها وضع شده است که بر مبنای آن آبهای آلوده (آبهای قهوه ای رنگ) از محلهایی نظیر گاوداری ها و پروار بندی ها، مرغداری ها یا محل ذخیره کودهای حیوانی نباید به داخل جریانهای سطحی وارد شوند. دومین اصل مقرری دارد که تخلیه زباله ها از طریق لوله، جوی یا کانال زهکشی که توسط مؤسسات کشاورزی صورت میگیرد باید از نظر میزان (حجم) و مشخصات کیفی کاملاً کنترل شده و در نزد دولت به ثبت برسد. نظارت بر مشخصات کیفی در مورد میزان رسوب (کل مواد معلق)، شوری (هدایت الکتریکی) و هر نوع ماده آلوده کننده و مهم دیگری (ازت، فسفر، حشره کش ها و ...) که در زباله ها وجود دارد،انجام میگیرد.
منظور از این نظارت مقدماتی بدست آوردن اطلاعاتی است تا با استفاده از آنها بتوان در زمینه لزوم کنترل و راههای کنترل مواد آلوده کننده موجود در زباله ها تصمیم گیری کرد.
در رابطه با کنترل آلودگی حاصل از تخلیه زباله ها،اولین راه حل ممکن و روشنی که پیشنهاد شده برقراری خط مشی"عدم تخلیه "است. بر طبق این خط مشی هیچ یک از هرز آبها یا آبهای برگشتی نباید از مزرعه خارج شوند. هرز آبها و آبهای منحرف شده از مسیر یا پمپ شده باید در مزرعه مصرف شود و هیچ نوع تخلیه سطحی از طریق لوله ها، کانالها یا زهکشی به داخل جریانهای سطحی، دریاچه ها و مصب ها صورت نگیرد. دومین راه حل ممکن اینست که کلیه هرزآبها قبل از تخلیه تا حد قابل قبول رقیق شوند. مثلاً برای اینکه کیفیت یک زه آب شور (6 میلی موز بر سانتی متر) برای تخلیه مناسب شود ممکن است لازم باشد تا با آبی به میزان پنج برابر حجم خود مخلوط شود. معمولاً این مقدار زیاد آب برای رقیق کردن در دسترس نیست. سومین راه حل اینست که تخلیه هرگونه هرزآب "قابل استفاده" ممنوع ولی تخلیه آبهای "غیر قابل استفاده" مجاز شناخته شود.
طبق این خط مشی در صورتیکه آب مصرف داشته باشد، باید مورد استفاده قرار گیرد و در صورتیکه مصرف نداشته باشد باید تخلیه شود. سپس با توجه به مسئله آلودگی باید محل قابل قبولی را برای تخلیه این آب های غیر قابل استفاده پیدا کرد.
علاوه بر منابع آلوده کننده ذکر شده، آلودگی منابع آب زیرزمینی بوسیله زباله هایی که وارد منابع تغذیه آن میشوند مانند فرونشت زه آبهای کشاورزی به ناحیه زیر ریشه نیز از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار بوده و امکانات کنترل آنها تحت بررسی است. اما در حال حاضر ظاهراً هیچ راه حل عملی وجود ندارد که نظارت روزمره بر مواد آلوده کننده را که احتمالاً در آب خاک و در ناحیه زیر ریشه حرکت میکنند، ممکن سازد. ما معتقدیم که کنترل عملی این منابع نفوذی آلوده کننده به بهترین وجه، با مدیریت پیشرفته و کارامدتر آب میسر است تا بتوان هرز روی در اثر فرونشست را به حداقل معقولی کاهش داد، بطوریکه مصرف آب بر مبنای نیاز گیاه (ET)، نیاز به آبشویی بمنظور کنترل شوری (LR) و کارایی قابل حصول در رابظه با سیستم های آبیاری و توزیع آب انجام گیرد.
شناسه تلگرام مدیر سایت: SubBasin@
نشانی ایمیل: behzadsarhadi@gmail.com
(سوالات تخصصی را در گروه تلگرام ارسال کنید)
_______________________________________________________
نظرات (۰)