خصوصیات هیدرودینامیکی لایه های آبخوان
هدایت هیدرولیکی رسوبات و لایه های زمین شناسی
خصوصیات هیدرودینامیکی لایه ها شامل هدایت آبی، ضریب انتقال، ضریب ذخیره یا آب دهی ویژه می شوند. خصوصیات هیدرودینامیکی لای هها که پارامترهای هیدرولیکی آبخوان نیز نامیده می شوند، بیانگر چگونگی جریان آب زیرزمینی در لایه ها و هم چنین تغییرات سطح ایستابی و سطح پیزومتری به ترتیب در آبخوان های آزاد و محبوس م یباشند. در حقیقت این پارامترها مهم ترین ویژگ یهای آبخوا نها هستند که برآورد دقیق آنها در حل مسایل مختلف هیدروژئولوژیکی بسیار حائز اهمیت می باشد. روش های مختلفی برای برآورد این ضرایب وجود دارد که از جمله می توان به استفاده از فرمول ها، روش های آزمایشگاهی، روش ردیابی، روش چاهک آزمایش، و روش آزمایش پمپاژ می باشد. دقیق ترین و رایج ترین روش تعیین خصوصیات هیدرودینامیکی آبخوان ها استفاده از روش آزمایش پمپاژ است.
برآورد دقیق خصوصیات هیدرودینامیکی در آبخوان های آبرفتی با استفاده از داده های آزمایش پمپاژ کار دشواری نیست. درخصوص آبخوان های تشکیل شده در سازندهای سخت به علت ناهمگنی های موجود در آنها برآورد خصوصیات هیدرودینامیکی آنها کم و بیش دشوار است. امروزه برآورد خصوصیات هیدرودینامیکی در سازندهای سخت به دلایل متعددی حائز اهمیت قرار گرفته است، از مهم ترین این موارد می توان به وجود منابع عظیم آب زیرزمینی در آنها، وجود سوخ تهای فسیلی در این سازندها، استفاده از این سازندها به عنوان محل مناسب برای دفن زبال ههای اتمی، احداث مخازن سدها و مساله نشت آب در آنها و بسیاری موارد دیگر اشاره نمود.
برای برآورد خصوصیات هیدرودینامیکی در آبخوان های آبرفتی با استفاده از داده های آزمایش پمپاژ، برای شرایط مختلف روش های متفاوتی ارائه شده است. انتخاب روش مناسب به شرایط آبخوان و شرایط آزمایش پمپاژ وابسته می باشد. روش های مختلف آزمایش پمپاژ توسط کروزمن و دریدر به طور جامعی ارائه شده اند. درخصوص آبخوان هایی که در سازندهای سخت تشکیل شده اند، برای آنالیز داد ههای آزمایش پمپاژ، تقریبا در تمام موارد از روش های مرسومی که برای آبخوان های آبرفتی ارائه شده اند، استفاده می شود. دلیل این امر از این قرار است که رفتار عمومی اکثریت آبخوان ها در سازندهای سخت کم و بیش شبیه به رفتار آبخوان های آبرفتی می باشد و نتایج حاصله به وسیله استعمال روش های مرسوم، در محدوده قابل قبولی واقع می شوند. در بعضی از موارد، منحنی افت - زمان در سازندهای سخت بر منحنی های مرجع روش های مرسوم منطبق نمی شود که در چنین موارد استفاده از روش های مرسوم آبخوان های آبرفتی، خطای قابل توجهی را ایجاد خواهد نمود. در سازندهای سخت، منحنی افت - زمان در بعضی از موارد شامل سه بخش می شود. بخش های اول و سوم با منحنی مرجع تایس منطبق می شوند ولی در بخش دوم یک کاهش شیب (انحراف از منحنی مرجع تایس) را نشان می دهد که دلیل آن افزوده شدن جریان از توده سنگ به داخل درزه ها و شکاف ها می باشد. در شرایطی که داد ههای آزمایش پمپاژ رفتار سه قسمتی را نشان می دهند، بیانگر تاثیرگذاری تخلخل دوگانه 5 در این آبخوان ها می باشد. کاربرد روش های مرسوم آبخوان های آبرفتی برای آنالیز داده های آزمایش پمپاژ در مواردی که منحنی افت - زمان الگو سه قسمتی تخلخل دوگانه را ارائه می دهند، خطای قابل توجهی را ایجاد خواهد نمود. برای چنین داده هایی، منچ روشی را ارائه نموده است که اساس آن تئوری تخلخل دوگانه است و شامل تعداد زیاد منحنی مرجع می شود.
هدایت آبی و ضریب انتقال خصوصیات هیدرودینامیکی هستند که قابلیت انتقال آب در لایه های زمین شناسی را نشان می دهند. ضریب انتقال بر طبق تعریف برابر است با حاص لضرب هدایت آبی آبخوان و ضخامت اشباع آبخوان. بنابراین اگر ضخامت اشباع آبخوان مشخص باشد، مقدار هدایت آبی می تواند تعیین شود و در غیر این صورت ضریب انتقال آبخوان محاسبه می شود. ضریب ذخیره و آب دهی ویژه خصوصیات هیدرودینامیکی هستند که قابلیت ذخیره سازی آب را به ترتیب در آبخوان های محبوس و آزاد نشان می دهند. ضریب ذخیره و آب دهی ویژه در مقایسه با ضریب انتقال، به خصوص در آبخوان های ناهمگن، تغییرپذیری بالایی را شامل می شوند. علاوه بر این، در هر آزمایش پمپاژ برای برآورد ضریب ذخیره یا آب دهی ویژه، نیاز به چاه مشاهد های می باشد که در اغلب موارد موجود نیست. بنابراین دسترسی به اطلاعات مربوط به ضریب ذخیره یا آب دهی ویژه در مقایسه با ضریب انتقال به طور قابل توجهی ک متر است، با توجه به مطالب فو قالذکر، اهمیت اطلاعات مربوط به ضریب انتقال یا هدایت آبی و تجزیه و تحلیل آنها کاملا مشهود است.
رابطه بین خصوصیات هیدرولیکی و زمین شناسی را می توان برای تقسیم بندی سنگ های مختلف در منطقه مورد نظر به کار گرفت. به منظور برآورد خصوصیات هیدرولیکی لایه های گوناگون، اطلاعات خوبی از لیتولوژی و ساخت های محلی ضروری می باشد. اطلاعاتی از قبیل اندازه دانه ها و میزان جورشدگی رسوبات و سنگ های رسوبی در برآورد خواص هیدرولیکی آنها بسیار مفید و ضروری می باشد. درخصوص سنگ های سخت، اطلاعاتی از قبیل درز هها و شکستگی ها و در صورت امکان بررسی مغز ههای به دست آمده از گمان ههای حفاری جهت بررسی تغییرات خواص هیدرولیکی لایه ها با عمق، ضروری می باشد. درخصوص خواص هیدرولیکی مربوط به قابلیت انتقال که در مساله فرار و نشت آب بسیار حایز اهمیت هستند، امتداد و جهت دست هجات درزه ها از اهمیت بالایی برخوردار می باشند. به منظور برآورد تقریبی هدایت هیدرولیکی رسوبات و لایه های زمین شناسی، هدایت هیدرولیکی انواع مختلف سنگ ها در جدول بالا ارائه شده است.
تماس واتساپ: 09190622992 (98+)
شناسه تلگرام مدیر سایت: Basin_Ir_bot@
نشانی ایمیل: www.Basin.ir@Gmail.com
(سوالات تخصصی را در گروه تلگرام ارسال کنید)
_______________________________________________________
تماس با ما
تماس واتساپ
گروه تلگرام ما
هشدارهای ما
آمار و اطلاعات
سفارش پروژه
در منابع آب
نظرات (۰)