تامین عدالت در دسترسی به آب با شعار "آب برای همه"

۱۱ فروردين ۹۸ ، ۱۰:۲۷ نويسنده: بهزاد سرهادی

بنفشه زهرایی، مدیرکل دفتر مدیریت مصرف و ارتقای بهره‌وری آب و آبفای وزارت نیرو

منبعی حیاتی که قابل بازتولید نیست و همه جانداران روی کره زمین، میلیون ها سال است که آن را با یکدیگر به اشتراک گذاشته اند. چرخه آبی که به طور طبیعی در کره زمین جریان دارد، آب را پالایش می کند و در بخش های مختلف کره زمین توزیع می کند. این روند میلیون ها سال به طور طبیعی دنبال شده اما پس از انقلاب صنعتی و انفجار جمعیت که منجر به آلودگی روزافزون منابع آب، هوا و خاک شده، چرخه آب به دلیل افزایش غلظت گازهای گلخانه ای در اتمسفر کره زمین شتاب گرفته است. خشکسالی ها، سیلاب ها و امواج گرمایی و یخ بندان ها در بسیاری از مناطق کره زمین شدت گرفته و آلودگی فزاینده منابع آب و خاک فراتر از توان خودپالایی طبیعی کره زمین شده است. بیم آن می رود که این منبع حیاتی در بسیاری از نقاط کره زمین به دلیل آلودگی های مختلفی که به همراه خود حمل می کند به جای آنکه منشا حیات باشد، مرگ آفرین گردد.

سازمان ملل متحد، شعار روز جهانی آب در سال 2019 میلادی را، "آب برای همه" انتخاب نموده است که یادآور اهمیت عدالت اجتماعی در دسترسی به آب سالم و بهداشتی است. کشور ایران از جمله کشورهایی است که سطح مناسبی از دسترسی 99 درصد جمعیت شهری و 75 درصد روستاییان به آب آشامیدنی را فراهم کرده است. در کنار این دستاورد مهم، جوامع انسانی متاثر از تنش های آبی در سالهای اخیر در ایران به شدت افزایش یافته به طوری که در تابستان 1397، بیش از 40 درصد جمعیت کشور تحت تنش آبی بودند. سبک زندگی ایرانیان اعم از شهرنشینان و روستائیان در دهه های اخیر به نحوی متحول شده که تناسب نیازهای آبی جمعیت رو به رشد ایران با منابع آب محدود آن به هم خورده است. چنانچه این تناسب در عادات غذایی و نحوه مصرف مستقیم آب در فعالیت های روزمره شهرنشینان برقرار نگردد و میزان آب مورد نیاز برای تامین معیشت روستائیان متناسب با توان سرزمین کاهش نیابد، مستقل از تلاش های دولت برای ایجاد عدالت در تامین آب سالم و بهداشتی، جمعیت متاثر از تنش های آبی در کشور افزایش خواهد یافت.

روند افسار گسیخته افت آبخوان‌ها، مصداق از بین رفتن عدالت بین نسلی در دسترسی به آب در بسیاری از مناطق در فلات مرکزی ایران است. شعار "آب برای همه" بر تامین عدالت در دسترسی به آب سالم و بهداشتی نه تنها برای نسل حاضر بلکه برای نسل های آینده تاکید دارد. ما امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز داریم که نگرشی مشترک بین همه ایرانیان اعم از شهرنشین و روستایی، کشاورز و صنعت گر، در مورد ضرورت ایجاد عدالت آبی و حفاظت از این منبع حیاتی که از فرزاندمان به امانت گرفته ایم، ایجاد کنیم. به امید آنکه امانت داران خوبی باشیم.