برای مدیران عکس گرفتن با یک پروژه بتنی سدسازی بسیار زیباتر است تا عکس گرفتن با پروژه‌ای مرتبط با احیای آب‌های زیرزمینی! آنجا می‌تواند بگوید هزاران تن بتن و فولاد مصرف شده، ولی تغذیه مصنوعی و نجات یک دشت درحال نابودی، چه چیزی برای عکس گرفتن دارد؟ به این می‌گویند مدیریت سازه‌ای! دوست دارند حتما سازه‌ای بسازند تا در رزومه‌شان درج شود.

پرآب‌ترین، بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین رودخانه ایران؛ تعبیرهایی برای رودخانه کارون هستند، رودخانه‌ای که در طول این سال‌ها آن قدر آب رفته و خشک شده که اگر کسی از گذشته آن چیزی نداند، شاید این تعابیر کمی برایش دور از ذهن باشد. رودخانه کارون با طول حدود ۹۵۰ کیلومتر، از زردکوه استان چهارمحال و بختیاری سرچشمه می‌گیرد، از دل خوزستان می‌گذرد و به خلیج فارس می‌ریزد اما شاید گذرش از شهر اهواز بیشتر از هر جای دیگری به چشم بیاید؛ آنجا که شهر را دو نیم می‌کند، ۱۰ پل از روی آن عبور می‌کند و البته آنجا که "لبِ کارون، چه گل بارون" است.

رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: خطر خشکسالی در سطح کشور، خطری بالاتر از کروناست و باید از هم اکنون از سوی مسئولان چاره اندیشی شود. غلامحسین شافعی در نشست شورای ملی زعفران با حضور نماینده مردم تربت حیدریه در مجلس شورای اسلامی و اعضاء این شورا که در محل پارلمان بخش خصوصی خراسان رضوی برگزار شد، با تاکید بر اهمیت اطلاع‌رسانی و سیاست‌گذاری‌های موثر در حوزه مدیریت منابع آبی کشور، افزود: به استناد آماری که تا پایان فروردین ۱۴۰۰ منتشر شده است، متوسط بارندگی در کشور نسبت به سال گذشته ۴۲ درصد کاهش یافته است و در استان‌های مختلف این نوسان از ۴۲ تا ۹۰ درصد اُفت بارش بوده است. میزان کاهش بارش‌ها در استان خراسان رضوی ۵۸ درصد و در سیستان و بلوچستان ۹۰ درصد اعلام شده است.

این روزها سایه خشکسالی بر زندگی مردمان اکثر نقاط کشور به‌ویژه مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور سنگینی می‌کند، براساس آمارها و شواهد بارش‌ها در سال زراعی جاری بیش از ۳۰ درصد در چهارمحال و بختیاری کاهش داشته است و به گفته مسئولان تابستان سختی از نظر تامین آب شرب، کشاورزی و صنعت در پیش خواهد بود.

رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی ضمن تشریح آخرین وضعیت بارش‌ها و خشکسالی در کشور گفت: در این شرایط به مسئله پایداری سرزمین توجه کنیم و بی‌مهابا از آب‌های زیرزمینی استفاده نکنیم چراکه مشکل فرونشست زمین در کشور بسیار جدی است. احد وظیفه ضمن اشاره به اینکه از ابتدای سال آبی جاری تاکنون در کشور ۱۲۷.۱ میلیمتر بارش داشته‌ایم، اظهار کرد: این میزان نسبت به میانگین بلندمدت کشور حدود ۸۷ میلیمتر - ۴۱ درصد - کمتر است.

معاون بهره برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان از آبرسانی سیار به 305 روستای استان در تابستان امسال خبر داد.  "ناصر اکبری" اظهار داشت: وقوع خشکسالی‌های مستمر موجب کاهش کیفیت منابع آبی بسیاری از روستاها شده است، افزود: در تابستان امسال با استفاده از 60 دستگاه تانکر به 305 روستا آبرسانی می‌شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با ارائه راه‌های برون‌رفت از خشکسالی کم‌سابقه سال جاری، به آمار بارندگی در سال آبی جاری اشاره کرد و گفت: آورد رودخانه‌های استان در سال آبی جاری تاکنون کمتر از یک دهم آورد این رودخانه‌ها در سال قبل از آن بوده است. "محمد علایی" در جلسه ستاد سازگاری با کم آبی استان که به ریاست استاندار و سایر اعضا برگزار شد، افزود: آورد رودخانه‌ها به ۱۹ سد بزرگ استان از روز نخست اول مهرماه ۱۳۹۹ تاکنون ۵ میلیون مترمکعب بوده که در همین بازه زمانی از سال گذشته آورد رودخانه‌ها ۶۵۰ میلیون مترمکعب بوده است.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌ جنوبی اظهار کرد: بیش از ۷۰ درصد سازه‌های آبخیزداری خراسان جنوبی در بارندگی‌های اخیر آبگیری شد. علیرضا نصرآبادی، پنج شنبه شب ۱۶ اردیبهشت به رسانه‌ها اعلام کرد: ب اثر بارندگی‌های چند روز گذشته از ۲ هزار و ۲۰۰ سازه استان، بیش از هزار و ۶۰۰ سازه آبگیری شده است.

رییس سازمان مدیریت بحران کشور از پیش‌بینی اعتبار ۳۲ هزار میلیارد ریالی برای مقابله با تنش‌های آبی و خشکسالی در کشور خبر داد. اسماعیل نجار دراین‌باره گفت: در جلسه‌ای که اخیرا با حضور وزیر نیرو، معاونان وزارت جهادکشاورزی، رییس سازمان هواشناسی و ... داشتیم، درباره تنش‌های آبی در کشور، میزان بارش‌ها و احتمال خشکسالی و کمبود آب شرب نکات و موضوعاتی مطرح و در آنجا بنا شد تا بیش از ۲۵۰ پروژه و طرح برای مقابله با این موارد در سطح کشور اجرا شود.

رئیس مدیریت بحران سازمان جهادکشاورزی گلستان گفت: کاهش بارندگی و خشکسالی در سال زراعی جاری به ۲۷۷ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان بین ۱۰ تا ۱۰۰ درصد خسارت وارد کرد. اوایل سال ۹۸ بود که بعد از بارندگی بی سابقه بین ۷۴ تا ۳۵۳ میلیمتری باران طی دو روز در سرتاسر گلستان، حجم قابل ملاحظه ای از آب پس از عبور از سدها روانه شهرستان های جنوبی این استان شد و بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی مردم منطقه، تا چندین روز زیر آب رفت و خسارت سنگینی به بخش کشاورزی وارد شد؛ حال با گذشت ۲ سال از این اتفاق این بار خشکسالی به جان کشاورزی گلستانی افتاد و بخش زیادی از اراضی آنها را از بین برد.

عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه فردوسی گفت: در حال حاضر به دلیل فشاری که بر منابع طبیعی آب وارد شده، وضعیت منابع آب و اکوسیستم کشور بسیار شکننده است. اگر  با خشکسالی شدیدی که بیش از دو دهه به طول بی‌انجامد ( ابر خشکسالی) مواجه شویم، با صدمات وحشتناکی رو به رو خواهیم بود. کامران داوری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص وضعیت منابع آب زیر زمینی در خراسان رضوی و وقوع خشکسالی در استان بیان کرد: برای موقعیت‌های اضطراری ناشی از وقایع طبیعی مانند سیل، زلزله و خشکسالی باید از قبل اندیشیده و برنامه‌هایی برای زمان وقوع چنین اتفاقاتی پیش‌بینی شود. به این برنامه‌ها، برنامه عکس‌العمل به شرایط اضطراری می‌گویند. این برنامه‌ها در کشور برای بلایای  طبیعی همچون زلزله و سیل موجود است، ولی برای خشکسالی متاسفانه در این حوزه عقب افتادگی‌هایی وجود دارد.

"نیچر" بر اساس تحقیقات اخیر محققان ایرانی منتشر کرد. اخیراً سه تن از محققان ایرانی به نام‌های "سمانه اشرفی"، "علی ناظمی" و "امیرآقاکوچک" مقاله‌ای نوشته‌اند که در مجله "نیچر" منتشر شده و در آن به بررسی حجم آب‌های زیرزمینی طی چند سال اخیر در ایران پرداخته‌اند که ما به طور خلاصه در این گزارش به آن پرداخته‌ایم.

مدیرکل مدیریت بحران استان تهران گفت: میزان موجودی دریاچه های ذخیره پشت دیواره پنج سد تامین کننده آب تهران تا هفته گذشته خوب بوده است. منصور درجاتی در گفت وگو با ایسنا، در تشریح روند تمهیدات مقابله با خشکسالی در سال جاری، گفت: آنچه که مسلم است در سال جاری با توجه به ۱۶ درصد کاهش ریزش جوی فروردین  سال جاری نسبت به زمان مشابه آن در سال گذشته، میزان نزولات جوی با میزان آن در سال گذشته قابل مقایسه نخواهد بود. در حقیقت میزان بارشی که تاکنون داشتیم با سال قبل تفاوت بسیار داشته و در سال ۹۹ نیز بارش کمتری نسبت به سال ۱۳۹۸ داشتیم. بر همین اساس شایعاتی مطرح شده بود که سدها به میزان زیادی خالی هستند در حالی که این موضوع از اساس صحت ندارد و وضعیت سدها چندان نامناسب نیست. در واقع میزان موجودی دریاچه های ذخیره پشت دیواره پنج سد تامین کننده آب شرب تهران تا هفته گذشته خوب بوده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان از کاهش ۳۷ درصدی بارندگی در سال آبی جاری خبر داد و به بحران آب در مرکز این استان اشاره کرد و گفت: در حال حاضر مشکل اصلی استان، تأمین آب شرب شهر همدان است. منصور ستوده چهارشنبه ۸ اردیبهشت ماه در جمع خبرنگاران، با بیان اینکه سالانه در استان همدان به طور متوسط ۳۴۱ میلی متر بارندگی صورت می‌گرفت در حالیکه امسال ۲۶۱ میلی متر بارش در استان به ثبت رسیده است، اظهار کرد: در سال آبی ۹۹-۱۴۰۰ در استان همدان ۲۶۱ میلی متر بارندگی رخ داده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۷ درصد و نسبت به بلندمدت ۱۳ درصد کاهش دارد.

مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی از تداوم رگبار پراکنده باران همراه با رعد و برق و رعد و برقشدید در برخی مناطق کشور خبر داد. صادق ضیاییان در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: امروز (۹ اردیبهشت) در برخی از مناطق استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، سواحل دریای خزر، ارتفاعات البرز، سمنان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، نیمه شمالی اصفهان، نیمه شمالی فارس، کرمان، یزد، برخی مناطق استان خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان افزایش ابر، رگبار پراکنده، گاهی رعد و برق و وزش باد شدید موقت پیش‌بینی می‌شود.

کارشناسان هواشناسی خشکسالی را بارش کمتر از حد معمول که منجر به تغییر الگوی آب و هوایی می‌شود، تعریف کرده‌اند. از این‌رو به‌طورکلی خشکسالی از نظر هواشناسی به‌حالتی از خشکی ناشی از کمبود بارندگی اطلاق می‌شود. خشکسالی معمولاً براساس درجه خشکی در مقایسه با مقادیر نرمال یا میانگین و طول دوره خشکی تعریف می‌شود. لازم است که تعاریف خشکسالی هواشناسی به‌صورت موردی برای هر منطقه متفاوت از مناطق دیگر درنظر گرفته شود چرا که شرایط جوی که موجب کمبود بارش می‌شود از منطقه‌ای به منطقه دیگر متغیر است.

با شروع فصل گرما و عطش سدها در پی کاهش بارندگی ها در ایران، زمزمه بحران آب و کمبود منابع آبی به گوش می رسد، هرچند که طبق گفته های معاون راهبردی و نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور برنامه ای برای جیره بندی آب در نظر گرفته نشده اما بیش از ۲۶۰ شهر امسال با تنش آبی مواجه خواهند بود.

بررسی های سایت بیسین بر اساس آخرین آمار و اطلاعات در دسترس نشان از این موضوع است که در سال آبی جدید، علاوه بر افزایش دما، ذخیره برف نیز کاهش چشمگیری داشته است. این موضوع را جمع بزنید با کاهش شدید نزول باران در همین سال.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کردستان گفت: میزان متوسط بارش دریافتی استان در فروردین‌ماه سال‌جاری، برابر با ۱۵ میلی‌متر بوده که کمترین بارش ثبت شده در فروردین‌ماه طی طول دوره آماری نیم قرن اخیر به شمار می‌آید.  "آرش آریانژاد" با اشاره به وضعیت بارش و تحلیل بارندگی ایستگاه‌های مبنا، محدوده‌های مطالعاتی و حوضه‌های آبریز  استان کردستان در سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ گفت: میزان متوسط بارش دریافتی استان در فروردین‌ماه سال‌جاری، برابر با ۱۵ میلی‌متر است که این میزان نسبت به سال آبی گذشته و متوسط بلندمدت به ترتیب ۸۳ درصد و ۸۰ درصد کاهش را نشان داده و کمترین بارش ثبت شده در فروردین‌ماه در طول دوره آماری (نیم قرن اخیر) به شمار می‌آید.

معاون هماهنگی توزیع توانیر درخصوص پتانسیل تامین برق گفت: تابستان بسیار سختی پیش‌رو داریم؛ چرا که شاهد افت شدید ذخایر سدهای کشور به دلیل کاهش بارندگی‌ها هستیم. "غلامعلی رخشانی مهر" در گفت‌وگو با شبکه خبر افزود: امسال شاهد کاهش 30 تا 35 درصدی بارش‌ها هستیم که همین موضوع باعث شده تا به همین مقدار نیز از ظرفیت تولید برق نیروگاه‌های برق‌آبی کاهش یابد.

مدیر دفتر بهره‌برداری از تاسیسات آبی و برقابی شرکت آب منطقه‌ای تهران گفت: از ابتدای سال آبی جاری تاکنون ۲۳۵ میلی متر بارندگی در حوزه عملکرد استان تهران به ثبت رسیده که این میزان بارش در مدت مشابه سال آبی گذشته ۴۰۱ میلی متر بوده و اکنون استان تهران با کاهش ۴۱ درصدی بارش ها مواجه است.

بنابر گفته بسیاری از کارشناسان، خشکسالی یکی از پدیده های زیانبار طبیعی است که براثر تغییرات اقلیمی و در معنای جزیی تر افزایش میانگین دمای زمین روی داده است و آثار مخرب اقتصادی و اجتماعی زیادی به همراه دارد. پدیده ای که این کارشناسان معتقدند اگر فکری به حال آن نشود و برنامه ای برای کنترل آن تدوین و تبیین نشود، تهدید جدی برای زیست بوم، کشاورزی و جوامع بشری خواهد بود.