به اعتقاد محقق ایرانی دانشگاه توکیوی ژاپن تغییر اقلیم هر چند یکی از پارامترهای وضعیت موجود آب کشور است، ولی باید در جایگاه خودش قرار گیرد و بی‌برنامگی‌ها و کاستی‌ها نباید به گردن تغییر اقلیم انداخته شود. دکتر علی چاوشیان، مدیر گروه علوم یونسکو-ایران و محقق حوزه امنیت آب در برنامه لایو دانشگاه علم و صنعت با موضوع "بحران منابع آب در ایران با نگاهی به وقایع اخیر" با اشاره به روند میزان مصرف و ذخیره آب در حوضه آبریز زاینده رود، گفت: بر اساس آمارهایی که منتشر شده است، از سال ۶۰ تا ۸۰ شمسی میزان حجم ذخیره آب در سد زاینده رود روند کاهشی داشته و در مقابل روند مصرف در این بازه زمانی به تدریج رو به افزایش بوده است.

یک پژوهشگر آب و توسعه ‌پایدار ضمن بیان اینکه از سال ۱۳۳۲ روند تعرض و مهندسی تهاجمی نسبت به حوضه آبریز کارون آغاز شده است، پیشنهاد داد: وزارتخانه مستقلی برای مدیریت منابع آب تشکیل شود که تنها مدیریت ‌پایشی را برعهده داشته باشد و تصمیم‌گیری‌های کلان درباره منابع و حوضه‌های آبی را با مشارکت مردم، کشاورزان و تشکل‌های مردم‌نهاد انجام دهد.

شنیده اید که میگویند مشکلات آب کشور ناشی از سوءمدیریت است؟! جملاتی که امروزه این مضمون را منتقل میکنند بسیارند: غلبه ی مافیای آب! غلبه ی مدیریت دولتی! غلبهی دانش مدرن بر دانش بومی و ... اما آیا با این توجیهات می توانید تشریح کنید دقیقاً چیستی، چگونگی و چرایی سوءمدیریت را؟ کلمه ی سوءمدیریت بسیار کلی تر از واقعیت هایی ست که ما با آن روبرو هستیم! باید این پدیدهی گنگ را که متهم ردیف اول مشکلات آب کشور است بیشتر بشناسیم. «سوءمدیریت در آب زیرزمینی» هیچکدام از نیازهای حل مسأله ی ما را برای رویارویی با این چالش بزرگ فراهم نمی کند. 

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با انتقاد از سیستم صندوق توسعه ملی و سیستم بانکی کشور گفت: پروژه انتقال آب از خلیج فارس یکی از ابر پروژه‌های ملی کشور می‌باشد که متاسفانه بار هزینه‌های آن بر دوش سه استان یا به عبارت دیگر سه شرکت است. شهباز حسن‌پور درباره خط انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی، گفت: کشور از نظر آب دچار قحطی شده است و باید قحطی آب در کشور جدی گرفته شود.

روز جهانی آب (22 مارس) یک روز برای بالا بردن آگاهی و الهام بخشیدن به اقدامات برای مقابله با مسائل مربوط به آب و بهداشت است. هر سال، بخش آب سازمان ملل متحد، موضوعی برای روز جهانی آب مطابق با یک چالش فعلی یا در آینده ارائه می دهد. این موضوع تمرکز را برای گزارش جهانی توسعه آب در 22 ماه مارس آن سال راه اندازی می کند.

روز جهانی آب سال 2018 "طبیعت برای آب" پتانسیل راه حل های مبتنی بر طبیعت برای آب را نشان می دهد و اینکه چگونه آنها را می توان برای سیاست و عمل مدیریت آب مورد توجه قرار داد.

ایران به عنوان کشوری که تا همین صد سال پیش یکی از بی نظیرترین الگوهای مدیریت مصارف آب را در جهان داشت، اکنون یک الگوی بد در زمینه مدیریت منابع آب در جهان است و تا سال 2025 به یکی از خشک ترین و پرمسأله ترین کشورهای جهان در حوزه منابع آب تبدیل خواهد شد.

در سال های اخیر، نمونه های فراوانی از بحران آب مثل افزایش پدیده ریزگردها، خشک شدن رودها، خالی شدن روستاها، درگیری های مردمی بر سر آب و... بخش زیادی از فضای جغرافیایی ایران را فرا گرفته و خسارات برآمده از این مشکلات مدیریت کلان و محلی کشور را به شدت تحت تأثیر قرار داده است؛ مشکلاتی که گویا اراده یا توانی برای مقابله جدی با این آنها در میان مسئولان دیده نمی شود.

براساس گزارش ماه آگوست سازمان ملل، ژاپن در میان ۱۰ درصد کشورهای دارنده منابع آب قرار دارد، در حالی که هند و چین از هم اکنون با محدودیت‌های شدید آبی دست و پنجه نرم می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود از سال ۲۰۳۰ میلادی به بعد، این محدودیت‌ها تشدید خواهد شد. تحلیلگران «اچ.اس.بی.سی» برآورد می‌کنند که تقریباً نیمی از اقتصاد چین در حال حاضر در مناطقی که کمبود آب دارند، قرار گرفته‌اند. در مناطق خشک و سوزانی مانند منطقه راجستان هند تهیه و تولید آب مظروف به‌منظور حفاظت از سفره‌های آب‌ زیرزمینی ممنوع شده‌ است.

دو دهه رکود در قیمت مسکن در ژاپن و فقدان ممنوعیت‌های قانونی این کشور درباره فروش جنگل به خارجی‌ها به انضمام حقوق آب این زمین‌ها، در حال جذب سرمایه‌گذاران بین‌المللی به رهبری چین است. در برخی مناطق جنگلی دورافتاده در ژاپن یک متر‌مربع به همراه آب زیرزمینی آن را، می‌توان به بهایِ ۶۰ سنت خرید. در ژاپن، بیشتر خرید جنگل‌ها توسط خارجی‌ها در هوکایدو صورت گرفته است.

مسیر پیشنهادی پروژه ایرانرود.

برای نمایش تصویر در قدرت تفکیک بالا کلیک کنید

طرح احداث کانال اتصال دریای خزر به خلیج فارس از سالهای دهه ۳۰ خورشیدی مطرح بوده‌است. کارشناسان طرح‌هایی برای ساخت این کانال از مسیرهای مختلف ارائه کرده‌اند. ساخت کانالی بن‌بست از دریای خزر به کویر لوت (کانال لوت) نیز مطرح شده‌است. هم‌چنین برخی کارشناسان از متصل کردن دریای خزر به دریاچه ارومیه دفاع می‌کنند. همچنین حکومت منحل‌شدهٔ شوروی نیز به دلیل وابستگی به مسیر طولانی دریایی، که از تنگه‌های بسفر و داردانل و کانال سوئز، که تحت کنترل کشورهای ترکیه و مصر (متحدین آمریکا) بود، به منظور تماس از طریق دریا با کشورهایی همچون چین و هند، به ساخت این طرح، علاقه‌مند بود. این طرح اگرچه تاکنون به طور رسمی مطرح نشده‌است، اما مخالفان و موافقانی دارد.

موافقان به درآمدهای سرشار ناشی از انتقال نفت، گاز، محصولات پتروشیمی و سایر کالاها از آسیای میانه به خلیج فارس، و تغییر، و بهبود آب و هوای ایران بر اثر ریزش‌های ناشی از تبخیر آب کانال و جلوگیری از ادامه روند کویری شدن ایران، کاهش شدید هزینه‌های ناشی از حمل و نقل داخلی کالا، گسترش شیلات در حاشیه کانال و قابل استفاده کردن بخش‌های عظیمی از زمین‌های کویری ایران اشاره می‌کنند.

آب مجازی چیست؟

کمبود آب در بخش های زیادی از کره ی زمین، مشکلات زیادی را برای تامین آب شرب سالم، تولید محصولات کشاورزی و در کل روند عمومی زندگی انسان ها به وجود آورده است. به طوری که پیش بینی می شود تا سال 2025 میلادی، 50 تا 60 درصد مردم جهان با تنش آبی و مشکلات ناشی از کم آبی مواجه شوند.   

آب مجازی، مقدار آبی است که کالا یا محصول در یک فرآیند تولید از لحظه شروع تا پایان، مصرف می کند. مثلا برای تولید یک کیلوگرم گندم به طور متوسط 1300 لیتر آب در جهان مصرف می شود. توسعه دهندگان ایده آب مجازی معتقدند با صادرات و واردات کالا و محصولات، حجم زیادی آب جابجا می شود که از آن به عنوان تجارت آب مجازی نام برده می شود. در تئوری تجارت آب مجازی، به منظور کاهش فشار بر منابع آب، به کشورهای کم آب توصیه شده که به جای تولید مواد غذایی از منابع آب داخلی، به واردات مواد غذایی مبادرت ورزیده و منابع آب داخلی را برای فعالیت های تجاری پر سود اختصاص دهند. در حال حاضر، تجارت آب مجازی از لحاظ اقتصادی "نامرئی" و از لحاظ سیاسی "غیرفعال" است. بر اساس تعریف ذکر شده از آب مجازی، شرایط اقلیمی، مکان و زمان تولید، مدیریت و برنامه ریزی، فرهنگ و عادات مردم در میزان آب مجازی موثر می باشد و قطعا مقدار آن در مورد یک محصول در مناطق مختلف متفاوت خواهد بود.