با خرسندی اعلام می کنیم که برنامه کامل مجمع رهبران نوظهور آب (9-11 نوامبر 2021) در حال حاضر موجود است! این نسخه حول یک سوال بسیار مهم متمرکز شده است: چگونه متخصصان جوان صنعت آب را از طریق تغییرات مخرب هدایت می کنند؟ این موضوع از منظر آب و هوا، همه گیری و اقتصادی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این انجمن در سه جلسه مختلف تشکیل شده است، یعنی پن ، کارگاه و جلسه شبکه. مشاهده برنامه کامل برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد متخصصان بین المللی که جلسات را هدایت می کنند.

نهاد مدیریت منابع آب به مفهوم امروزین آن، محصول دگرگونی‌های بنیادی و توسعه جوامع در چند قرن اخیر است. از این رو، پیوندهای متقابلی میان توسعه جوامع و مدیریت منابع آب وجود دارد که تبیین آن می‌تواند در تشخیص حدود و ابعاد ساختار متناسب مدیریت منابع آب در کشور ما بسیار مؤثر باشد. در این مقاله ضمن بررسی پیوندهای عمده، ویژگی‌های اصلی ساختار مدیریت نوین بر اساس ضرورت جامعیت و یکپارچگی مدیریت منابع آب، جمع‌بندی و بر مبنای آن، اصول و مبانی ساختار مناسب نتیجه‌گیری می‌شود. پس از آن، با بررسی نحوه شکل‌گیری و تقسیم وظایف نهاد مدیریت منابع آب کشور، نقاط قوت و ضعف ساختار موجود مشخص و چشم‌انداز تحولات آتی ترسیم و در نهایت خطوط اصلی ساختار متناسب پیشنهاد می‌شود.

سمپوزیوم ملی مسائل حل نشده بیلان آب کشور (بخش دوم). سلسله نشست‌های مجازی-بخش دوم. در ادامه سلسله نشست‌های سمپوزیوم ملی مسائل حل نشده بیلان آب کشور، پس برگزاری موفق بخش اول برنامه با شش نشست ذیل محور «چالش‌ها و فرصت‌ها در پایش مصارف آب»، در ادامه برنامه نشست‌های بخش دوم با عنوان « چالش‌ها و فرصت‌های مرتبط با داده‌ها و اطلاعات پایه در بیلان آب کشور» به شرح ذیل تدوین شده است:

برای چندین دهه نرم‌افزار MIKE از شرکت DHI استاندارد‌هایی را برای آنچه در مدل‌سازی آب امکان‌پذیر است را تعیین کرده و اکنون اینه شرکت این محصول خود را معرفی کرده است که با ویژگی‌های جدید و فراوان آن، بسیاری از امکانات جدید را فراهم می‌کند که کار شما را حتی بیشتر تسهیل می‌کند. MIKE تمام چرخه‌های محیط‌های آبی را به شیوه‌ای بسیار جامع و به همراه ویژگی‌های بیشتر از قبل شامل می‌شود. اگر شما بر روی منابع آبی دریاها، بنادر و سواحل، مدیریت منابع آب، رودخانه‌ها، سیل، شهر‌ها، آب‌های زیرزمینی و یا فاضلاب کار می‌کنید این نرم‌افزار برای نیازهای مدل‌سازی شما طراحی شده است. تقاضا برای ابزارهای پیشرفته و نوآورانه‌ مدل‌سازی به طور مداوم در حال افزایش است و DHI تلاش می‌کند تا در خط مقدم برطرف کردن این نیازها باشد و محصولات و خدماتی را ارائه کند تا با نیازهای مدل‌سازی خاص کاربر مطابقت دارد. در این نسخه از برنامه، مدل‌سازی نرم‌افزار حتی کارآمدتر شده است و از جمله قابلیت استفاده و انعطاف‌پذیری برنامه بهبود یافته است.

یک پژوهشگر آب و توسعه ‌پایدار ضمن بیان اینکه از سال ۱۳۳۲ روند تعرض و مهندسی تهاجمی نسبت به حوضه آبریز کارون آغاز شده است، پیشنهاد داد: وزارتخانه مستقلی برای مدیریت منابع آب تشکیل شود که تنها مدیریت ‌پایشی را برعهده داشته باشد و تصمیم‌گیری‌های کلان درباره منابع و حوضه‌های آبی را با مشارکت مردم، کشاورزان و تشکل‌های مردم‌نهاد انجام دهد.

نماینده مردم اهواز در مجلس با تاکید بر ضرورت رهاسازی آب در خوزستان و جبران غرامت و خسارت مردم، خواستار اتمام هرچه سریعتر پروژه‌های تامین آب شرب در این استان شد و گفت: گریه آور است که با وجود ۵ سد بزرگ، ٧٠٠ روستا و ٢۵ شهر تنش آبی داشته باشند. مجتبی یوسفی: هر قدر در سنوات گذشته و خصوصاً یک سال گذشته در مجلس در مورد بحران های مدیریت منابع آب و برق در کشور تذکر دادیم متاسفانه به آن توجه نشده و الان هم شاهد پروژه‌های غیرکارشناسی انتقال آب از سرشاخه ها هستیم که از نظر زیست محیطی و علم منابع آب جای سوال دارد. من از آقای اردکانیان که خودش را صاحب نظر در مسائل آب می داند تعجب می کنم. ایشان ما را توجیه کند در کجای دنیا ۲۵ شرکت فولادی در کویر کشور احداث می‌کنند و بعد هزاران کیلومتر آب را انتقال می دهند که آنجا را آباد کنند؟ با این روش ما اکوسیستم منطقه را به هم می زنیم؛ همان اتفاقی که برای دریاچه ارومیه افتاد و آن را به دریاچه نمک تبدیل کرد و نهایتا ۵ استان گرفتار شدند.

تغییر اقلیم و فعالیت‌های انسانی دو موضوع اصلی در مدیریت منابع آب هستند و به طور مستقیم بر منابع آب سطحی و زیرزمینی تاثیرگذارند. با توجه به این موضوع پژوهشگران با انجام یک تحقیق، تاثیر دو عامل خشکسالی (تغییر اقلیم) و سد سازی (فعالیت‌های انسانی) را بر منابع آب کارون بررسی کردند.  حوضه آبریز کارون بزرگ با مساحت ۶۷ هزار و ۲۵۷ کیلومتر مربع، از نظر آبی یکی از حوض‌های آبریز مهم در کشور است. فراوانی ریزش‌های جوی، به‌ویژه در سرشاخه‌های این حوضه، پتانسیل عظیمی از منابع آب سطحی را در این حوضه ایجاد کرده است؛ به گونه‌ای که بیش از ۲۵ درصد از جریان‌های سطحی کشور، در آن جریان دارد.

یک کارشناس حوزه مدیریت منابع آبی گفت: اینبار وضعیت دهشتناک تالاب‏ها، دریاچه‏ ها و رودخانه‏ های کشور که شوربختانه با موج آتش‏‏ سوزی‏های عمدی یا غیرعمدی عرصه ‏های جنگلی و مرتعی همراه شده است، تا پیش از آغاز بارندگی‏های سال جاری، کمر محیط زیست کشور را خرد خواهد کرد. پرسش این است که آیا این درس‏های بزرگ نباید مدیران را وادار به نگاه دوباره و از جنس دیگر در الگوها و شیوه ‏های مدیریت آب کشور کند، باید گفت که مدافعان انتقال آب همان مدافعان سدسازی هستند.

معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران از کاهش 30 درصدی منابع تجدیدپذیر آب در چهار دهه اخیر خبر داد و گفت: این در حالی است که جمعیت ایران نسبت به آن سال‌ها، حدود ۲.۵ برابر اضافه شده است. "قاسم تقی‌زاده خامسی" در دومین روز از هفته صرفه‌جویی در مصرف آب، در گفت‌وگو با برنامه چاپ اول شبکه خبر، اظهار کرد: منابع آب کشور باید بر اساس سند سازگاری با کم آبی که با همکاری همه بخش‌های مرتبط با آب از جمله کشاورزی، محیط زیست، صنعت و هواشناسی تهیه شده است، مدیریت شود.

نهاد مدیریت منابع آب به مفهوم امروزین آن، محصول دگرگونی‌های بنیادی و توسعه جوامع در چند قرن اخیر است. از این رو، پیوندهای متقابلی میان توسعه جوامع و مدیریت منابع آب وجود دارد که تبیین آن می‌تواند در تشخیص حدود و ابعاد ساختار متناسب مدیریت منابع آب در کشور ما بسیار مؤثر باشد. در این مقاله ضمن بررسی پیوندهای عمده، ویژگی‌های اصلی ساختار مدیریت نوین بر اساس ضرورت جامعیت و یکپارچگی مدیریت منابع آب، جمع‌بندی و بر مبنای آن، اصول و مبانی ساختار مناسب نتیجه‌گیری می‌شود. پس از آن، با بررسی نحوه شکل‌گیری و تقسیم وظایف نهاد مدیریت منابع آب کشور، نقاط قوت و ضعف ساختار موجود مشخص و چشم‌انداز تحولات آتی ترسیم و در نهایت خطوط اصلی ساختار متناسب پیشنهاد می‌شود.

چندی پیش مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب کشور در مورد احتمال قطعی آب در ۱۰۱ شهر قرمز خبر داد که طبق گفته کارشناسان با روند فعلی مدیریت قطعی آب چندان دور از ذهن نیست. براساس پیش بینی صورت گرفته تعداد شهرهای دارای تنش آبی امسال نسبت به سال گذشته که وضعیت بارش مناسب بود، افزایش یافته و به بیش از ۲۱۰ شهر رسیده است که از این تعداد ۱۰۰ شهر در وضعیت قرمز هستند و بیش از ۲۰ درصد کمبود دارند که همین مساله آژیر خطر تامین آب را نیز به صدا درآورده است.

این سامانه یک ماشین زمان مجازی که موقعیت و توزیع زمانی سطوح آب را در مقیاس جهانی طی 3.6 دهه گذشته ترسیم می کند و آماری از میزان و تغییر آنها برای پشتیبانی بهتر از تصمیم گیری در مورد مدیریت مدیریت آب ارائه می دهد.

بحران آب به عنوان واقعیت ایرانِ امروز مطرح است و برای این بحران پاسخ‌های زیادی ارائه شده است. معمولا از جنبه‌های مختلف به این بحران پرداخته‌اند. به عنوان رویکردی کلان نگر و قابل قبول در سطح جهانی، بحث حکمرانی آب مطرح است.

در چند وقت اخیر، بخش آب و فاضلاب با سرعت های مختلف در مناطق مختلف جهان در حال پیشرفت است. با وجود پیشرفت های انجام شده، به عنوان متخصصان و رهبران آب و فاضلاب، ما نمی توانیم راضی باشیم. ما باید اقدامات بیشتری را متمرکز بر واقعیتهای گاه ناخوشایند که 1.8 میلیارد نفر به آب آشامیدنی دسترسی ندارند و 2.8 میلیارد نفر به خدمات بهداشتی دسترسی ندارند، بسیج کنیم.

1.10 سازمان داده

برای درک فرآیندهای مداخله در چرخه آب و مطالعه تغییرات مکانی و زمانی آنها، یک پایگاه داده ضروری است. مشاهدات میدانی برای آمارهای آب و هوایی، برای برنامه ریزی و مدیریت منابع آب بسیار مهم است.

اندازه گیری ها با استفاده از طیف وسیعی از روش ها، از نوشتن ساده یک عدد توسط یک مشاهده گر، تا علامت گذاری نامرئی تکانه های الکترونیکی روی نوار مغناطیسی، ثبت می شود. اگرچه پیشرفته ترین تکنیکها در کشورهای پیشرفته استفاده می شود، بسیاری از کشورهای جهان سوم فقط از روش های دستی مستقیم استفاده می کنند [Shaw, 1988].

تقاضا برای آب به ویژه در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، تا حد زیــادی تحت تأثیر رشد جمعیت، شهرنشینی، سیاست‌های امنیت غذایی و انــرژی و فرایندهای اقتصاد کلان نظیر تجارت جهانی و تغییر در الگوی مصرف، روندی فزاینده دارد. در نتیجه این روندها، تقاضا برای آب و کالاها و خدمات متکی به منابع آب به گونه‌ای افزایش یافته است که شاهد نابودی زیستگاه‌ها و سرمایه‌های طبیعی (رودخانه‌ها، تالاب‌ها و دریاچه‌ها) و سرمایه‌های اقتصادی باغات، مزارع، صنایع کشاورزی، شیلات و دامداری) هستیم. این در حالی است که منابع تأمین‌کننده، غالباً محدود و آسیب‌پذیر بوده است.

محققان یکی از شرکت‌های دانش بنیان مستقر در پارک فناوری دانشگاه شهید بهشتی نرم افزاری برای مدیریت بهینه مصرف آب و اراضی کشاورزی طراحی و ارائه کرده اند. سیده زهرا درواری، مدیر عامل شرکت این دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه این شرکت با هدف تحقیق، تولید و توسعه راهکارهای هوشمند مبتنی بر علوم و فناوری‌های اطلاعات مکانی در زمینه‌های مختلف فعالیت دارد، گفت: ما در تلاش هستیم تا با بهره ­گیری از تجارب، توانمندی‌های تخصصی و دستاوردهای نوین حوزه‌های سنجش از دور، سامانه‌های اطلاعات مکانی و سرویس‌های مکان محور، خدمات خود را به سازمان‌های مختلف در زمینه های بنیادی و کاربردی ارائه کنیم.

استفاده اقتصادی از آب، در حال تغییر از کشاورزی به مصرف شهری، صنعتی و تولید انرژی است. ساخت سدهای جدید و پروژه‌های بزرگ مقیاس انتقال آب، راهکارهایی پرهزینه برای تامین نیازهای در حال رشد و در حال تغییر است. طبق ارزیابی‌ها مساله فعلی کشور کمیابی فیزیکی آب نیست، بلکه ناکامی‌های نهادی و سیاسی در مدیریت آب است. به همین دلیل بازارها می‌توانند به‌عنوان ابزاری با رویکرد تقاضامحور برای مدیریت کمیابی آب به ایفای نقش بپردازند. طبق بررسی‌ها بازارها می‌توانند به سبب نبود شرایط و بسترهای سیاسی و نهادی، به مایه دردسر نیز تبدیل شوند. به همین دلیل است که درباره نقش آنها به‌عنوان یک راه‌حل برای بحران آب ابراز تردید می‌شود. از این رو اتخاذ رویکرد چندرشته‌ای و همیارانه به نقش‌آفرینی بازارهای آب، می‌تواند به ارتقای اثربخشی آن کمک فراوانی کند.

کنوانسیون حفاظت و استفاده از جریان های آبی فرامرزی و دریاچه های بین المللی (کنوانسیون آب) یک پلتفرم منحصر به فرد قانونی و بین دولتی است که استفاده پایدار از آب های فرامرزی را ترویج می کند. در ابتدا به عنوان پیمان منطقه ای در سال 1992 تصویب شد، اما در سال 2016 به یک ابزار جهانی تبدیل شد. اکنون بسیاری از کشورهای خارج از منطقه پان اروپایی در حال پیوستن به کنوانسیون هستند.

بیش از سه میلیارد نفر در مناطق کشاورزی با کمبود آب بسیار زیاد و کمبود آب زندگی می کنند و تقریبا نیمی از آنها با محدودیت شدید روبرو هستند. علاوه بر این، منابع آب شیرین موجود برای هر نفر طی دو دهه گذشته بیش از 20 درصد کاهش یافته است و این امر اهمیت تولید بیشتر با کمتر، به ویژه در بخش کشاورزی، بزرگترین کاربری جهان را نشان می دهد.

صنعت جهانی آب امروز با چالش های متعددی از جمله نشت، آلودگی و مدیریت منابع محدود روبرو است. این چالش ها محدود به کشورهای در حال توسعه نیست. به عنوان مثال، ملبورن، استرالیا، اخیراً به دنبال طوفان دچار آلودگی منبع آب شده است. دو چالش خاص نیاز به کاهش مصرف آب، در عین حال کاهش آلودگی فاضلاب و تأثیرات زیست محیطی آن است، همه در حالی که به بودجه محدود متکی هستند. بنابراین صنعت چگونه به این مهم دست می یابد؟

هشیارسازی و آگاه‌سازی عمومی و تصمیم‌گیران در حوزه آب، از بدو تأسیس به عنوان مأموریت اصلی اندیشکده تدبیر آب ایران مورد توجه قرار داشته است. این مجموعه همواره در تلاش بوده تا در جایگاه مرجعی برای ارائه و بیان نقطه نظرات کارشناسی در موضوعات کلیدی بخش آب ایفای نقش نماید و با ارائه توصیه‌ها و پیشنهادها، به هدایت تصمیمات و تقویت اثربخشی آنها در حوزه آب کمک نماید. بدین منظور تهیه مجموعه نوشتارهایی کوتاه با عنوان «بینش‌های راهبردی» را در موضوعات مختلف در دستورکار دارد. در این مجموعه، پیام‌ها، بینش‌ها، یافته‌های مطالعات، بررسی‌ها و تجربیات داخلی و بین‌المللی درباره موضوعات مهم بخش آب در سال‌های فعالیت اندیشکده، به صورت گزیده و مختصر، به جامعه مخاطب عرضه خواهد شد. نخستین عنوان از مجموعه «بینشهای راهبردی» بـــه موضوع «بازار آب زیرزمینی» اختصاص یافته است. دیگر عناوین این مجموعه نیز به تدریج تهیه و به جامعه مخاطبان عرضه خواهد شد.