ضوابط طراحی شبکه توزیع آب شهری
تعریف شبکه توزیع
شبکه توزیع عبارت است از مجموعه تاسیساتی که در کنار هم امکان توزیع و هدایت آب را از محل ذخیره یا تولید به طرف مصرف کنندگان (مشترکین) به مقدار لازم و با حداقل فشار مورد نیاز فراهم می سازد و آب را به محل مشترکین توزیع می کند. به طور کلی اجزای یک شبکه توزیع شامل خطوط یا خط لوله کلیدی خروجی از مخزن یا مخازن مختلف، لوله ه ای اصلی تشکیل دهنده ساختار اصلی شبکه و نیز خطوط لوله فرعی که آب را به نقاط مصرف توزیع کرده و در انتهای آن انشعابات مشترکین می باشد که آب را از خطوط لوله فرعی در اختیار مصرف کننده قرار می دهد. معمولا با توجه به وسعت و اهمیت شبکه و تراکم جمعیت و تعداد مشترکین، لوله های اصلی و فرعی از هم تفکیک می شوند. در کنار خطوط لوله مختلف، تجهیزات دیگری از جمله: تلمبه ها، شیرآلات مختلف، اتصالات و حوضچه های مختلف زیرزمینی نیز وجود دارند که نقش حفاظت و کنترل فشار و جریان آب را در شبکه توزیع به عهده دارند. این تجهیزات، عملیات راهبری، نگهداری و تعمیرات را به خصوص در زمان بروز حوادث تسهیل می کنند. در این بخش ضوابط طراحی شبکه توزیع و نکات و اصولی که باید مدنظر قرار گیرد به شرح زیر ارائه می شود.
انواع شبکه توزیع آب از نظر آرایش خطوط لوله و هیدرولیک
− شبکه شاخه ای: این نوع شبکه از یک یا چند خط اصلی تشکیل شده است که خطوط فرعی مانند شاخه های درخت از آن منشعب می شوند تا سرانجام به دست مصرف کننده برسد. جهت جریان درتمام ساعات درکلیه لوله ها ثابت و از مخزن به سمت مصرف کننده می باشد.
− شبکه حلقوی: این نوع شبکه از حداقل دو لوله که به صورت یک حلقه به هم ارتباط داشته باشند تشکیل شده است.
− شبکه درهم: دراین نوع شبکه آرایش لوله ها به صورت ترکیبی از شبک ههای شاخه ای و حلقوی م یباشد.
منطقه بندی شبکه توزیع از نظر فشار و مساحت زیرپوشش و تعداد انشعابات
به منظور انجام و اجرای صحیح مدیریت توزیع و مدیریت فشار در سطح شبکه توزیع و کاهش حوادث و تلفات واقعی و نیز سهولت کنترل و بهره برداری صحیح از آن در طول دوره طرح، ضروری است شبکه منطقه بندی شود. جهت انجام منطقه بندی توجه به نکات زیر لازم است:
گستردگی شبکه، حجم مخازن موجود و طرح های توسعه آن، توپوگرافی شهر یا روستا، محدودیت های فنی و محل منبع تامین آب. به این منظور از شیوه های مختلفی نظیر منطقه بندی شبکه با مخازن، تغییر فشار و یا تلفیق این دو استفاده می شود.
به منظور تامین حداقل فشار و جلوگیری از افزایش فشار که منجر به افزایش حوادث و تلفات آب و استفاده غیرضروری از آب می شود لازم است مدیریت فشار ب هوسیله انتخاب مناسب محل مخزن و منطقه بندی فشاری شبکه انجام شود.
منطقه بندی مخازن
با توجه به آنکه یکی از وظایف مخازن ذخیره، تامین و متعادل سازی فشار در شبکه توزیع است، برای تحقق این امر، محل مخازن ذخیره و توزیع باید در حد امکان نزدیک به مراکز مصرف انتخاب شوند. درصورت داشتن توپوگرافی مناسب در سطح شهر یا روستا، جهت تامین فشار، مخازن باید در ارتفاعی احداث شوند که حداقل فشار آب در زمان مصرف حداکثر لحظه ای و در بالاترین تراز ارتفاعی مصرف کنندگان، برقرار شود، ضمن آن که اختلاف ارتفاع بین محل مخزن تا پایین ترین تراز ارتفاعی مصرف کنندگان نباید از حداکثر مجاز تجاوز کند. به این ترتیب برای نقاط با اختلاف ارتفاع بیش از 50 متر نسبت به محل مخازن ذخیره و تامین فشار، لازم است مخازن دیگری در تراز مناسب درنظر گرفته شود.
لازم به ذکر است که جهت جلوگیری از ساخت مخازن متعدد که مشکلات عدیده ای را در بهره برداری و نگهداری برای بهره بردار به وجود می آورد، می توان به وسیله نصب شیرهای فشارشکن بر روی خطوط لوله ای که از مرز دو منطقه فشاری مختلف عبور می کن د و نقش کلیدی در تغذیه منطقه فشاری پایین تر از خود دارند، شبکه توزیع آب دو منطقه مجاور را به یکدیگر مرتبط ساخت.
نکته مهم: در منطقه بندی مخازن، به خصوص در طرح های توسعه شبکه های موجود، لازم است سطح تحت پوشش مخازن با توجه به حجم آن و یا امکان توسعه آن تعیین شود.
تذکر: در شهرهای بزرگ و پرجمعیت ضروری است برای رعایت ضوابط پدافند غیرعامل و مدیریت بهینه بهره برداری (مدیریت فشار، مدیریت توزیع و ...) از مخازن متعدده متراز و یا غیره متراز استفاده شود.
منطقه بندی فشار
در شبکه های توزیع آب موجود یا در مطالعات طرح های توسعه تاسیسات و شبکه توزیع آب شهرها و روستاهایی که اختلاف زیاد در سطح شهر یا روستا وجود دارد، انجام منطقه بندی فشار شبکه ضروری است. منطقه بندی فشار در سطح شبکه عبارت است از کلیه اقداماتی که باعث محدود نگه داشتن فشار در حد استاندارد و یا مدیریت فشار می شود.
جهت اجرای طرح منطقه بندی فشار، لازم است با توجه به نقشه های مناسب با ترازهای ارتفاعی از وضعیت شهرسازی و شبکه توزیع، حجم، تراز ارتفاعی و حداکثر تراز آب مخزن و نیز رعایت محدودیت فنی فشار آب، خطوط جداکننده فشار در حالت استاتیک ترسیم و پس از آن با شناسایی کامل موقعیت لوله های موجود در مرزهای این خطوط نسبت به قطع یا عدم ارتباط خطوط لوله بین دو منطقه هم جوار اقدام شود.
از آنجایی که ساخت مخازن متعدد در ترازهای مختلف جهت ذخیره و تامین فشار هر یک از منطقه ها مشکلات عدیده ای را در تهیه و استملاک زمین، آبرسانی به مخازن متعدد، سرمایه گذاری اولیه و نیز بهره برداری و نگهداری برای شرکتهای آب و فاضلاب به وجود می آورد، لذا به عنوان یک راه حل اساسی می توان با استفاده از نصب شیرهای فشارشکن برروی خطوط لوله اصلی که از مرز دو منطقه فشاری عبور می کند و نقش کلیدی در تغذیه شبکه توزیع منطقه فشاری پایین تر از خود دارد، شبکه توزیع آب دو منطقه فشاری مجاور را به یکدیگر مرتبط کرد.
تذکر: تعداد مناطق فشاری تحت پوشش یک مخزن معمولا با توجه به کلاس فشاری لوله های شبکه توزیع و احتمال از ک ار افتادن شیر فشارشکن تعیین می شود (لازم به ذکر است که شیرهای فشارشکن به صورت دوتایی و موازی اجرا می شوند ). به این ترتیب برای شبکه های توزیع منطقه تحت پوشش هر مخزن، حداکثر بین سه تا پنج ناحیه فشاری توصیه می شود.
تماس واتساپ: 09190622992 (98+)
شناسه تلگرام مدیر سایت: Basin_Ir_bot@
نشانی ایمیل: www.Basin.ir@Gmail.com
(سوالات تخصصی را در گروه تلگرام ارسال کنید)
_______________________________________________________
تماس با ما
تماس واتساپ
گروه تلگرام ما
هشدارهای ما
آمار و اطلاعات
سفارش پروژه
در منابع آب
نظرات (۰)