مزایا و معایب آبیاری تحت فشار
مزایای آبیاری تحت فشار
______________________
برای بررسی مزایای یک سیستم آبیاری باید به عوامل متعددی توجه نمود، ممکن است یک سیستم آبیاری در شرایطی دارای مزایای بسیار زیادی نسبت به سیستم دیگر باشد و در شرایط دیگر بازده خوبی نداشته باشد.
- یکنواختی بیشتر پخش آب در زمین ناهماهنگ
- انجام آبیاری های سبک و سنگین
- تسهیل در اتوماتیک شدن آبیاری
- توانایی پخش توام کود، سم و آب
- نیاز به نیروی انسانی کمتر
- ایجاد تغییرات مطلوب در وضعیت آب و هوایی مزرعه
در ادامه هر یک از این مزایا را به اجمال بررسی می نماییم:
یکنواختی بیشتر پخش آب در زمین ناهماهنگ:
یکی از مشکلات عمده در آبیاری زمین های کشت ناهموار ناتوانی زارع در آبیاری سطوح دارای پستی و بلندی است در این حالت کشاورزان نمی توانستند قسمت هایی از مزرعه را بیشتر و یا کمتر آبیاری کنند.این مشکل در آبیاری های تحت فشار از بین رفته است، این سیستم آبیاری امکان کنترل بسیار بیشتری را برای زارع فراهم می کند. و کشاورز می تواند و تغییر زمان آبیاری بخش از مزرعه بر میزان آبیاری آن اشراف کامل داشته باشد.
انجام آبیاری های سبک و سنگین:
متناسب با مراحل فنولوژی گیاه نیاز آن به آب متغیر است. به عنوان مثال در اوایل کاشت که آبیاری به منظور تسهیل در جوانه زنی بذرها انجام می شود، آبیاری سطحی انجام می شود و نیاز به آبیاری عمیق خاک نیست. اگر در این مرحله از رشد گیاه آبیاری عمیق انجام دهیم تلفات در آب خواهیم داشت.
در کشاورزی سنتی ، زارع در تمام طول کشت گیاه ، آبیاری مزرعه را به یک شکل انجام می دهد. این امر منجر به هدر رفت شدید آب می شود.
سیستم های آبیاری بارانی که با عنوان بوم BOOM شناخته می شوند برای این منظور بسیار مناسب می باشند. در این سیستم های آبیاری ، آب به صورت قطرات بسیار ریز در هوا پخش می شود و به دلیل ریز بودن فپقطرات از خرد شدن خاکدانه ها و ایجاد سله در سطح زمین جلوگیری می شود. سیستم های مه پاش نیز می توانند در این مدل از آبیاری موثر واقع شوند.
در واقع در سیستم های تحت فشار مانند سیستم فوگری کشاورز می تواند در تمام مراحل رشد گیاه با تغییر مدت یا مقدار پاشش آب، آبیاری سبک و یا سنگین انجام دهد.
تسهیل در اتوماتیک شدن آبیاری:
شاید سی سال پیش به ذهن کسی نمی رسید که از یک شهر دیگر و یا حتی کشور دیگر اقدام به آبیاری مزرعه خود نماید اما این اتفاق با استفاده از تکنولوژی ، شیرهای برقی، تابلوهای اتوماسیون، اینترنت رخ داده است.
امروزه کشاورز می تواند با ارسال یک پیامک اقدام به آبیاری مزرعه خود نماید. یا حتی با دادن برنامه مزرعه به صورت اتوماتیک آبیاری شود.
با استفاده از اتوماسیون و تابلوهای اتوماتیک می تواند به راحتی فضاهای سبز شهری، باغ ها، مزارع و … را به راحتی آبیاری نمود.
امکان پخش همزمان کود، سم و آب:
کود آبیاری fertigation و شیم آبیاری chemigation به ارحتی می تواند همراه با آبیاری انجام شود. در سیستم های ابیاری تحت فشار می توان کود و سم را وارد لوله های ابیار نمود تا آبیاری و سم دهی و کود دهی همزمان با هم انجام شود.
این روش در آبیاری های سنتی نیز به کار برده می شود اما دقت و توزیع یکنواخت در آبیاری های تحت فشار بسیار بیشتر است.
نیاز به نفرات انسانی کمتر:
با استفاده از تابلوهای اتوماسیون نیاز به کارگران ماهر بسیار کم می شود. در آبیاری سنتی نیاز است تا در تمام مراحا آبیاری کارگر بر روند آبیاری نظارت کند تا آبیاری به صورت دست انجام شود اما در آبیاری تحت فشار تنها در زمان جابه جایی لوله ها به کارگر نیاز خواهد بود.
تغییر آب و هوا:
با استفاده از سیستم مه پاش به عنوان یک سیستم آبیاری تحت فشار می توان شرایط آب و هوایی محیط را کنترل کرد ( میزان دما، رطوبت) این امر باعث می شود تا از شوک دهی گرمایی و سرمایی در مزارع جلوگیری شود. همچنین می توان با تعیین و مهندسی شرایط آب و هوایی زمان گل دهی و باردهی گیاه را تعیین نمود.
این عمل توسط سیستم های آبیاری سنتی امکان پذیر نیست.
معایب آبیاری تحت فشار
______________________
- هزینه بالای سرمایه گذاری اولیه
- هزینه بالا در تعمیر و نگهداری سیستم
- تاثیر کیفیت آب در عملکرد سیستم
- تاثیر نوسانات جریان آب بر عملکرد سیستم آبیاری
- تاثیر نوسانات برق بر عملکرد سیستم آبیاری
- محدودیت در به کار گیری سیستم در بعضی از زمین های کشاورزی
- محدودیت استفاده در شرایط آب و هوایی خاص
در ادامه هر یک از این معایب را به اجمال بررسی می نماییم:
هزینه بالای سرمایه گذاری اولیه:
خرید پمپ های تحت فشار ، الکتروموتور، خطوط انتقال، تابلوهای اتوماسیون منجر به بالا رفتن هزینه های اولیه سیستم آبیاری پرفشار می گردد.
هرچه سطح اراضی بیشتر باشد هزینه های اولیه کمتر می شود.
در مقایسه آبیاری تحت فشار با آبیاری سطحی باید به این نکته توجه کرد که در ابیاری سطحی نیاز به تسطیح اراضی می باشد. و ایم امر منجر به بالا رفت هزینه های اولیه در این نوع از آبیاری می شود.
هزینه بالا در تعمیر و نگهداری:
سیستم های آبیاری تحت فشار نیاز به تعمیرات دوره ای دارند و در صورت عدم رسیدگی استهلاک سیستم بسیار بالا می رود. در روش های آبیاری سطحی تنها نیاز به نگهداری و لایروبی کانالها و یا جایگزینی سیفون های شکسته می باشد.
کیفیت آب:
آب در سیستم آبیاری تحت فشار ، نباید دارای خورندگی ، مواد شیمایی مضر، ذرات معلق و … باشد. چرا که هر یک از این عوامل می تواند منجر به آسیب به لوله ها و یا گرفتگی نازل های آبیاری شود.
در نتیجه کیفیت آب در آبیاری تحت فشار بسیار حائز اهمیت است و در صورتی که آب مناسب نباشد باید از واحد های فیلتراسیون استفاده گردد.
تاثیرات نوسانات جریان برق و آب بر سیستم:
در یک سیستم آبیاری تحت فشار جریان و دبی مشخصی از آب در نظر گرفته می شود و فاصله گرفتن سیستم از این دبی اب منجر می شود تا آبیاری تحت فشار راندمان مطلوبی نداشته باشد.
محدودیت در به کار گیری سیستم در بعضی از زمین های کشاورزی:
بعضی از سیستم های آبیاری تحت فشار تنها در زمین های با قواره مستطیل و یا مربع قابل پیاده سازی است. حتی بعضی از سیستم ها مانند ماشین های متحرک را نمی توان در مزرعه های کوچک استفاده نمود.
محدودیت استفاده در شرایط آب و هوایی خاص:
به عنوان مثال سیستم آبیاری بارانی را نمی توان در مناطق بادخیز و یا نواحی بسیار خشک استفاده نمود. در سیستان و بلوچستان در بسیار از روزها وزش شدید باد را داریم و تبخیر سالانه آب از سطح آزاد آب به حدود 5 متر می رسد. که در این شرایط استفاده از آبیاری بارانی مناسب نخواهد بود.
شناسه تلگرام مدیر سایت: SubBasin@
نشانی ایمیل: behzadsarhadi@gmail.com
(سوالات تخصصی را در گروه تلگرام ارسال کنید)
_______________________________________________________
نظرات (۰)