پروفسور عزت‌الله رئیسی اردکانی، پدر علم هیدروژئولوژی ایران با نگاهی علمی و تجربی به بحران آب کشور هشدار می‌دهد که مشکل کم‌آبی در ایران فراتر از تغییر اقلیم است و ریشه در ضعف مدیریت و عدم پذیرش «خشکسالی فرهنگی» دارد؛ مسأله‌ای که باعث شده جامعه نتواند خود را با واقعیت‌های طبیعی وفق دهد و راه‌حل‌های علمی و فناوری موجود را به کار گیرد.

فرونشست زمین، زنگ خطری جدی برای ایران، اکنون با نرخ بحرانی در تمامی استان‌ها در حال گسترش است. طبق گزارش‌ها، ۵ درصد از خاک کشور دچار فرونشست شده و استان‌هایی مانند کرمان و البرز، با فرونشستی تا ۴۰ سانتی‌متر در سال، از بیشترین آسیب‌ها رنج می‌برند. افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی و کشاورزی غیراصولی از جمله عوامل اصلی این بحران هستند. درحالی‌که طرح‌های قانونی برای مقابله با این معضل در دستور کار قرار گرفته، کارشناسان تأکید می‌کنند که فقط پنج تا ده سال فرصت برای جلوگیری از مرگ آبخوان‌های کشور باقی مانده است.

اعتبار پایان‌نامه‌ها برای کاربرد در صنعت و کشاورزی بسته به کشور، نوع دانشگاه، ارتباطات دانشگاه با صنعت و نحوه‌ی سرمایه‌گذاری روی تحقیق و توسعه متفاوت است. کشورهایی که روی ارتباط مستقیم بین دانشگاه و صنعت تاکید دارند، معمولاً پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی را در زمینه‌های کاربردی با سرمایه‌گذاری و حمایت بیشتر به مرحله اجرا می‌رسانند. در ادامه، چند نمونه از کشورهایی که پایان‌نامه‌های دانشگاهی در آن‌ها بیشترین تأثیر و اعتبار در صنعت و کشاورزی دارند، آمده است:

انتقال آب در منطقه خاورمیانه برای شرب، صنعت و کشاورزی بستگی به عوامل متعددی دارد که تعیین می‌کنند تا چه مسافتی از نظر اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی توجیه دارد. به طور کلی، انتقال آب برای مصارف شرب و صنعت در فاصله‌های تا چند صد کیلومتر می‌تواند توجیه اقتصادی و اجتماعی داشته باشد، به ویژه در کشورهایی با کمبود شدید آب مثل عربستان، امارات، و اردن. اما برای کشاورزی، انتقال آب از فواصل طولانی معمولاً هزینه‌های بسیار بالایی دارد و در اغلب موارد توجیه اقتصادی ندارد. توجیه اقتصادی و فنی انتقال آب به شدت به عوامل مختلفی مثل نوع کاربری، روش‌های انتقال، هزینه‌های انرژی، و منابع جایگزین بستگی دارد.

با وجودی که اطراف کلانشهر مشهد چهار سد با کاربری تامین آب کشاورزی ساخته شده‌اند که حجم نرمال مخزن آن‌ها در مجموع به بیش از ۹۲ میلیون متر مکعب می‌رسد، باز هم دشت‌های اطراف آن شاهد حفر چاه‌های متعدد به‌منظور مصارف کشاورزی است. نتیجه آنکه هیولای خفته فرونشست بیدار شده و به زیرساخت‌های اقتصادی و فرهنگی خطه خراسان دست‌درازی می‌کند. در این رابطه مهدی معتق، استاد مرکز تحقیقات علوم زمین و دانشگاه لایپنیتز هانوفر ‌آلمان با بیان اینکه انتظار می‌رود سدها با اختصاص آب‌های سطحی به کشاورزان از فشار بر سرمایه‌های آبی سفره‌های زیرزمینی بکاهند، معتقد است که این سازه‌های عظیم و پرهزینه در ماموریت خود شکست خورده‌اند.

طبق آخرین آمار اعلامی، بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد دوره‌های خشکسالی در تهران دو ساله بوده و پس از آن ترسالی بر این استان حاکم می‌شد، اما در سال آبی جاری استان تهران برای چهارمین سال پیاپی خشکسالی را تجربه کرد که در تمامی دوره‌ها بی‌سابقه است. منابع آبی تهران به دلیل شرایط جغرافیایی و اقلیمی، همواره با چالش‌های بزرگی در تامین آب روبرو بوده است. تهران به‌طور عمده به دو منبع اصلی برای تامین آب وابسته است: منابع سطحی و منابع زیرزمینی.هر یک از این منابع نقش مهمی در تامین آب شهری ایفا می‌کنند و چالش‌های خاص خود را دارند.

بر اساس گزارش اولین جلسه ستاد ملی نجات دریاچه ارومیه در سال جاری؛ تراز دریاچه ارومیه نسبت به دوره مشابه سال آبی قبل ۳۱ سانتی متر بالاتر و حجم و مساحت سطحی آبی آن به ترتیب ۳۲۷ کیلومتر مربع و ۶۵۰ میلیون متر مکعب بیشتر است، ستاد ملی احیای دریاچه اما آمار دقیقی ارائه نداده و تنها به مقایسه این آمار با سال گذشته پرداخته است.

دلایل بسیاری برای شکل‌گیری و استمرار بحران آب و راهکارهای بسیاری برای رفع آن در کشور عنوان می‌شود. روزنامۀ «پیام‌ما» طی یک نظرسنجی از ۳۵ متخصص و کارشناس مرتبط با بخش‌های مختلف مدیریت منابع آب کشور، دلایل وضعیت فعلی و راهکارهای کلان رفع یا کاهش «ابرچالش آب» را به شور گذاشت. عمده پاسخ‌های دریافتی، بر اهمیت کم دلایل اقلیمی و طبیعی نسبت به علل مدیریتی حکایت می‌کند. اما آنچه به نظر دارای اهمیت بسیار زیادی است،

در ایران محدودیت ذاتی منابع آب قابل دسترس از یک طرف، و کم آبی ها و خشکسالی های اخیر از طرف دیگر، حساسیت بخش آب و ضرورت برنامه ریزی در مورد آن را مضاعف ساخته است. وجود نهادهای موازی در کنترل منابع آب در کشور و ضعف محسوس در مدیریت تقاضا، اجرای سیاست های بالادستی به منظور نیل به اهداف توسعه پایدار را با چالش همراه کرده است. بخشی نگری، هماهنگی حداقلی و فقدان برنامه ریزی جامع بین متولیان بخش منابع و مصارف، به عدم امکان ایجاد سامانه پایش و بیلان قابل اطمینان، منتهی گردیده است. فقدان جامعه آماری قابل استناد در وضعیت تغییر اقلیم و تشدید پدیده های حدی هیدرولوژیکی، منجر به بهره وری نازل در عمده بخش های مصرف کننده، بخصوص در بخش کشاورزی به عنوان مهم ترین عنصر تقاضای آب در کشور شده است.

برای عضویت در گروه بزرگ تلگرام مهندسی آب کشور بر روی لینک زیر کلیک کنید. لازم به ذکر است که باید از آی پی کشوری غیر از ایران استفاده نمایید:

سخنگوی صنعت آب کشور خبر داد - افزایش تراز ۲۶ سانتی‌متری دریاچه ارومیه نسبت به تراز ابتدای سال آبی جاری. سخنگوی صنعت آب کشور گفت: فعالیت‌ سامانه‌های بارشی زمستان در شمال غرب کشور باعث شکل‌گیری ذخیره برفی مناسب، معادل متوسط بلند مدت، در حوضه دریاچه ارومیه شده است. به موجب فعالیت این سامانه‌ها، تراز دریاچه ارومیه نسبت به تراز ابتدای سال آبی جاری 26 سانتی‌متر افزایش یافته است.

رصد زمین به یکی از اجزای مهم سیاست مشترک کشاورزی (CAP) تبدیل شده است. با نزدیک شدن به مهلت اجرای #AreaMonitoring، NPA ها باید حسگر از راه دور را در جریان کاری فعلی خود پیاده کنند. در حالی که برخی از آژانس ها در خط مقدم اصلاحات #CAP هستند، بسیاری هنوز با بازدیدهای میدانی پرهزینه، گردش کار پیچیده و مناقصه و برنامه ریزی بودجه دست و پنجه نرم می کنند. در وبینار از کسانی که قبلاً این فرآیند را با موفقیت پشت سر گذاشته اند بیاموزید و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند.

رئیس حوضه آبریز کرخه و رودخانه‌های غربی گفت: مجبوریم مدیریت منابع آب اعمال کنیم که برای تامین آب شرب مردم دچار مشکل نشویم. گرچه حجم ذخیره‌ قابل برداشت سد کرخه جوابگوی آب شرب تا آذرماه نخواهد بود و حتما باید از حوضه مجاور برای آب شرب کمک بگیریم.  به گزارش خبرگزاری آب ایران، به نقل از خبرگزاری ایلنا  شاپور رجائی  درباره وضعیت موجودی آب سد کرخه اظهار داشت: حجم مخزن سد کرخه حدود 5.3 میلیارد متر مکعب است که اکنون حدود یک میلیارد و 40 میلیون متر مکعب ذخیره دارد و با توجه به تجارب حاصل از دوران بهره‌برداری سد و الزامات فنی و لزوم حفظ پایداری آن، تنها مجاز به برداشت حدود 250 میلیون متر مکعب از این حجم هستیم. بعبارت دیگر حجم ذخیره مفید سد 400 میلیون متر مکعب زیر تراز نرمال و حجم ذخیره قابل تخلیه در شرایط اضطراری حدود 250 میلیون متر مکعب است.

گزارش توسعه آب جهانی سازمان ملل در سال 2022 "آب های زیرزمینی: مرئی کردن نامرئی". گزارش جدید : آیا راه حل بحران های آبی زیر پای ما پنهان شده است؟ پاریس/داکار، 21 مارس 2022 - آب های زیرزمینی 99 درصد از کل آب شیرین مایع روی زمین را تشکیل می دهند. با این حال، این منبع طبیعی اغلب به خوبی درک نمی شود و در نتیجه کمتر از ارزش گذاری شده، سوء مدیریت و حتی سوء استفاده می شود. بر اساس آخرین ویرایش گزارش توسعه جهانی آب سازمان ملل که توسط یونسکو منتشر شده است، دیگر نمی توان از پتانسیل گسترده آب های زیرزمینی و نیاز به مدیریت پایدار آن چشم پوشی کرد.

منابع آب زیرزمینی در سطح جهان حدود 50 درصد از کل آب آشامیدنی، حدود 40 درصد از آب مورد استفاده برای کشاورزی آبی و حدود 30 درصد از تامین آب مورد نیاز برای صنعت، و همچنین حفظ اکوسیستم های آبی، حفظ جریان پایه رودخانه ها و جلوگیری از فرونشست زمین و آب دریا را تامین می کند. در مواجهه با تغییرات غیرقابل پیش‌بینی جهانی، نیاز به افزایش درک خود از آب‌های زیرزمینی، بهبود حکمرانی آن و اجرای شیوه‌های مدیریت پیوسته و تطبیقی ​​وجود دارد. موضوع امسال روز جهانی آب «آب‌های زیرزمینی: قابل مشاهده کردن نامرئی» است، که بر نیاز حیاتی برای افزایش آگاهی در مورد این منبع مهم آبی که نیاز به مدیریت دقیق و حفاظت جهانی در سطح جهانی دارد، تاکید می‌کند. آب های زیرزمینی همچنین موضوعی کلیدی در کنگره و نمایشگاه جهانی آب IWA خواهد بود که در سپتامبر 2022 در کپنهاگ برگزار می شود.

به گزارش شبکه خبری آب ایران، وزارت نیرو و گنجینه ملی آب ایران، در آستانه ۱۳ اسفند روز ملی آب فراخوان "جشنواره ملی نقاشی آب" ویژه کودکان و نوجوانان تا ۱۸ سال را ارائه دادند.

مهلت ارسال آثار به این جشنواره ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۱ می باشد و اختتامیه این جشنواره ۲۳ خرداد ۱۴۰۱ برگزار می گردد.

شایان ذکر است محورهای این جشنواره عبارتند از : "آب و آبادانی"، "آب و صرفه جویی"، "آب و فرهنگ ایرانی اسلامی"، "آب، اقوام ایرانی و وحدت ملی" و "آب، کشاورزی و محیط زیست".

رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، شیراز، طبس و اصفهان را نمونه‌ای از شهرهای ایران نام برد که از گذشته از منابع آب کارستی برای شرب بهره می‌بردند، گفت: آب کارست تجدیدپذیر است، از این رو پروژه‌ای را در کوه‌های کپه‌داغ خراسان‌رضوی و شمالی برای تامین بخشی از آب شرب مشهد شروع کردیم که پیشرفت خوبی داشت، اما بنا به دلایلی از آن استقبال نشد. 

مدیرکل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره برداری و دیسپاچینگ برق‌آبی کشور خبر داد: مصرف مازاد 45 درصد چاه‌های مجاز کشاورزی در کشور. مدیرکل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره‌برداری و دیسپاچینگ برق‌آبی کشور گفت: بر اساس تحلیل صورت گرفته روی جامعه آماری، از چاه‌های برق‌دار کشاورزی کشور نزدیک به 45 درصد از این چاه‌ها مازاد بر مصرف سالانه مجاز پروانه، برق مصرف کردند، این درحالی است که 20 درصد از چاه‌های مذکور، مصرف برق سالانه آنها بیشتر از 70 درصد ( 1.7 برابر) نسبت به میزان مجاز ثبت شده در پروانه است.

در شرایطی که کشور ما در وضعیت تنش آبی قرار دارد و محیط زیست با پرداخت نشدن حق‌آبه‌اش دست و پنجه نرم می‌کند، قطره قطره آب موجود در این سرزمین اهمیتی صدچندان دارد. یکی از مواردی که مصرف آب در آن مقدار قابل توجهی دارد، آب مجازی است. یک عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایرانیان بر اهمیت توجه به این موضوع تاکید می‌کند.

در ۵۰ سال اخیر؛ چهار دوره مطالعات آمایش سرزمین در کشور انجام شده است. در دوره اخیر پس از آغاز به کار دولت تدبیر و امید و احیای سازمان برنامه و بودجه کشور، تدوین سند ملی آمایش سرزمین و انجام مطالعات پشتیبان آن به مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سپرده شده است. در مطالعات اخیر با توجه به اهمیت موضوع، وضعیت آب کشور برای توسعه پایدار مورد توجه قرار گرفته و وضعیت فعلی منابع آب، میزان مصرف، چالش‌های پیش‌رو، وضعیت مطلوب، وضعیت محتمل و راهکارها بررسی شده است.