تماس با ما
گروه تلگرام ما
هشدارهای ما
آمار و اطلاعات
پروژه
هشداری بسیار مهم درباره تالاب انزلی
تالاب انزلی یا مرداب انزلی با مساحتی در حدود ۲۰ هزار هکتار در شمال ایران، واقع در استان گیلان قرار دارد. مرداب انزلی از جالب‌ترین و بزرگترین زیستگاه‌های طبیعی جانواران ایران محسوب می‌شود و هر ساله پذیرای تعداد زیادی از پرندگانی است که از سوی کشورهای همسایه شمالی به ایران می‌آیند. تالاب انزلی به دلیل موقعیت جغرافیایی از نظر میزان بالای رطوبت و آب با هیچ‌یک از تالابهای ایران قابل مقایسه نیست. تالاب انزلی چندین جزیره را در خود جای داده است.
خطر جدی نابودی تالاب انزلی
ساختار تالاب انزلی در پهنه مسطح ساحلی شمال ایران، به گونه ای است که در مواقع سیلابی، جریان هایی از بالادست به سمت آن سرازیر می شود که بخش بزرگی از این جریان ها از حاشیه تالاب راه خود را به سمت دریا باز می کنند. در حالی که همین مسیر آبراهه ای در فصول گرم، به دلیل اختلاف اندک ارتفاعی تراز آب در دریا و تالاب، عامل اصلی تغذیه آن نیز می باشد. دریا به شکلی معجزه گونه تالاب را زنده نگه می دارد. تصور کنید که چطور ممکن است تالابی را با هزاران گونه گیاهی و جانوری در معرض خطر خشکسالی های موقت (در بهترین حالت) انداخت که در نهایت منجر به آسیب جدی به ساختار زیستی آن شود؟
یکی از دلایل مهم انباشت رسوبات در تالاب انزلی، مهندسی غلط موج شکن دوم می باشد. این موج شکن بزرگ جلوی ورود جریانهای دریا به تالاب را گرفته و مانع خودپالایی تالاب می شود. موج شکن جدید با جلوگیری از تخلیه رسوباتِ تالاب به دریا، سبب انباشت رسوبات در کانال بندرگاه شده و بدین ترتیب هم تالاب را دچار خفگی کرده، هم با توجه به نیاز به فعالیت مداوم لایروب ها از نظر اقتصادی هزینه تراشی می کند.
در تصاویر زیر می توانید انباشت رسوب را در طی 10 سالی که از ایجاد موج شکن غیر اصولی دوم در بندر انزلی می گذرد مشاهده کنید.
تصویر ماهواره ای از موج شکن انزلی در سال 2020 میلادی - گوگل ارث
تصویر ماهواره ای از بندرانزلی در سال 2002 میلادی - گوگل ارث
عکس هوایی از موج شکن دوم بندر انزلی
همچنان که در شکل زیر مشاهده می کنید، این موج شکن مسیر جریان اصلی تغذیه کننده تالاب را با انباشت رسوب و از بین رفتن اختلاف ارتفاعی با دریا نابود کرده است. آنچنان که در سال های اخیر سطح آب این پهنه آبی تا کمتر از یک متر را نیز تجربه کرده است؛ در حالی که در برخی سال ها 9 متر تراز تالاب بوده است.
حدود تالاب انزلی و مسیر تغذیه کننده آن. موج شکن در نوار ساحلی و در بالا سمت راست تصویر قابل مشاهده است - گوگل ارث.
50 میلیارد تومان اعتبار برای حفظ یکپارچگی تالاب
باقرزاده، معاون امور تالابها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست، ایجاد شرایط برای خروج رسوبات از تالاب انزلی به دریا را منوط به برداشته شدن موج شکن دوم دانست و یادآور شد: دکتر کلانتری در نامه ای به وزیر راه این مساله را پیشنهاد و برای آن راهکار ارائه داده است.
وی با بیان این که راه آهن رشت انزلی به جای عبور از شهر و تخریب تالاب و به هم ریختن آرامش آن، بهتر است در بیرون شهر باشد، افزود: طبق این پیشنهاد موج شکن دوم برداشته و به جای آن موج شکنی در خارج از شهر احداث و بندرگاه فعلی به بندری توریستی تبدیل می شود.
وی با اشاره به این که عبور ریل راه آهن به تالابِ در حال احتضار انزلی لطمه زده و مرگش را سرعت می بخشد، گفت: طبق بررسی های انجام شده خاک ریزی انجام شده در جنوب تالاب (قلم گوده) نباید صورت می گرفت و به جای آن باید پل زده می شد. خوشبختانه در بازدید دکتر نوبخت و دکتر کلانتری از منطقه، نقشه بررسی و پیشنهاد شد 570 متر خاک ریزی انجام شده، برداشته و با ساخت پل به جای آن پیوستگی تالاب حفظ شود.
باقرزاده خاطرنشان کرد: خوشبختانه این موضوع به تصویب رسیده و باید از طریق وزارت راه پی گیری شود تا 50 میلیارد تومان اعتبارات مصوب به آن تعلق بگیرد.
عوامل آسیب رسان به تالاب
این مقام مسئول، اثرات توسعه ناپایدار، بخشی نگری ها، اشتباهات فنی و مهندسی و اتفاقات نامناسب رخ داده در بالادست حوضه های آبریز را از عوامل آسیب رسان به تالاب دانست و افزود:در مجموع تالاب ها چون در پایین دست حوزه آبریز قرار گرفته اند، هر اتفاقی در بالادست بیفتد در تالاب نمایان می شود.
وی اظهار داشت: عمده ترین مشکل تالاب های غیرساحلی ایران کمبود منابع آبی آنها است، ولی محدودیت منابع آبی برای تالاب های ساحلی کمتر است اما در عوض آنها از آلودگی دریا متاثر می شوند. به عنوان مثال آلودگی های نفتی حاصل از ترددهای زیاد نفتکش ها در تالابهای جنوبی تاثیر گذاشته است.
باقر زاده کریمی از جمله اقدامات زیان بار برای تالاب انزلی را ساخت و سازهای بی رویه در بالادست، تخریب جنگل، تداخل طرح هادی 25 روستا با تالاب انزلی، گسترش زمین های کشاورزی و سد سازی به بهانه تامین آب عنوان کرد.
وی تصریح کرد: تخریب جنگل ها باعث شده خاک بی حفاظ و با جریان های بارش وارد تالاب شود. همچنین باید توجه داشت که آلودگی مواد آلی و فاضلابها نیز انباشته و موجب کاهش عمق تالاب می شود.
باقرزاده متذکر شد:عدم مدیریت فاضلاب، توسعه بی رویه کشاورزی محدود کردن منابع آبی، تخریب جنگل و هر واقعه ای که در بالا دست تالاب رخ دهد، اثرش را در تالاب انزلی می بینیم. تالابها به نوعی چون در انتهای حوضه قرار گرفته اند، اثرات تجمعی مشکلات را به ما نشان می دهند؛ یعنی در رابطه با جنگل شاید قطع درختان و تخریب بالادست به پایین دست لطمه نزند اما تالاب، اکوسیستم بسیار حساسی است که هر اتفاقی در حوضه اش بیفتد، اثراتش را در تالاب شاهد خواهیم بود و از این لحاظ بسیار با اهمیت است.
این متولی تالابهای کشور یادآور شد: با توجه به کاهش عمق تالاب ناشی از ورود رسوبات، آب حاصل از بارش های بهاره به جای رفتن به عمق و ذخیره در مخزن تالاب در سطح پخش و بلافاصله از دسترس خارج می شود. بعنوان مثال وضعیت عمق تالاب چنان است که گویا کاسه ای به بشقاب سوپ خوری و سپس به بشقاب پلوخوری تبدیل شده باشد.
وی در خصوص این صحبت رئیس سازمان محیط زیست کشور که 90درصد تالاب انزلی به دلیل کاهش ورودی آب و تجمع رسوبات خشک شده، تصریح کرد : منظور
دکتر کلانتری خشک شدن حجم مخزن تالاب است.عمق متوسط تالاب از هشت متر به یک متر رسیده و این نشان دهنده پر شدن تالاب از رسوبات است، در این صورت دیگر مخزنی نمی ماند که آب را ذخیره کند.
طرح احیای تالاب
باقرزاده کریمی همچنین در خصوص طرح پرطمطراق احیای تالاب انزلی گفت: طرح زیست پالایی تالاب انزلی تا کنون اجرا نشده و هنوز روی آزمونه ها (پایلوت ها) کار می کنیم و نتایج آن باید بررسی شود.
وی با بیان این که آزمونه بزرگتر برای افزایش عمق تالاب با استفاده از ترکیبات بیولوژیکی پس از ایام عید نوروز با گرم شدن هوا داخل تالاب اجرا خواهد شد، افزود: البته این کار به طور معمول در طبیعت نیز انجام می شود، اما با فناوری نانو سرعت واکنش ها افزایش می یابد تا مواد آلی یا لجنهای رسوب کرده در کف تالاب را اکسید و از محیط خارج کنند.
برای زنده نگه داشتن تالاب چه باید کرد
معاون امور تالابهای سازمان محیط زیست در پاسخ به این که اکنون برای نجات تالاب چه باید کرد، گفت: طبق بررسی های انجام شده، اتفاق هایی باید در بالا دست، داخل و پایین دست تالاب رخ دهد.
وی در تشریح مساله با بیان این که هیچ توجیهی برای ریختن فاضلاب به داخل تالاب مورد قبول نیست، گفت: باید در بالا دست کنترل فاضلابها صورت گیرد و چه پول داشته باشیم، چه نداشته باشیم اصلا نباید فاضلابی وارد تالاب شود.
سدسازی ممنوع
باقر زاده با بیان این که منابع آبی تغذیه کننده تالاب نباید بیش از این محدود شود، گفت: تالاب از این آبهای ورودی تغذیه می شود و سدسازی ها، تخریب جنگلها در بالا دست و ورود رسوبات معدنی باید متوقف شود.همچنین جنگلهای تخریب شده باید احیاء و آبخیزداری انجام شود تا رسوبی بیش از میزان طبیعی وارد تالاب نشود.
به گفته وی برای عمق دادن به تالاب، درون آن هم باید اقدامات لازم انجام شود. رسوبات آلی و معدنی در برخی قسمتها که نیاز به عمق هست باید به شکل اصولی و علمی تخلیه شود تا تالاب قادر به احیای بخشهایی از خود باشد.
به گزارش ایرنا، تالاب انزلی بعنوان یکی از زیست بوم های ارزشمند جهان، مهار کننده سیل های ویرانگر ، تعدیل کننده آب و هوای منطقه و زیستگاه گونه های زیادی از آبزیان، پرندگان و گیاهان سال 1354 در فهرست تالاب های بین المللی رامسر به ثبت رسید.
علاوه بر تاثیرات اقلیمی، تالاب انزلی از مراکز مهم جذب گردشگر گیلان محسوب می شود و معیشت جمعیت قابل توجهی از ساکنان حاشیه تالاب از نظر کشاورزی، صیادی و تامین مواد اولیه صنایع دستی به حیات آن وابسته است.
فاضلاب های صنعتی، خانگی، بیمارستانی، ضایعات کشتارگاهی ، سموم کشاورزی، پسماندها و نخاله ها ، گیاهان مهاجمی چون آزولا و سنبل آبی ، تصرف اراضی و ساخت و ساز در حریم تالاب، آتش زدن نیزارها با هدف تصرف، ورود رسوبات از رودخانه ها و انتقال آلودگی از دریا و کاهش میزان آب موجود ، حیات تالاب انزلی را به شدت به خطر انداخته است.
این معضلات تالاب انزلی را سال 1993 در فهرست تالاب های در معرض خطر (مونترو) قرار داد.
رعایت حقابه تالاب، مدیریت رسوبات، پساب و پسماند، آبخیزداری در حوضه تالاب، جلوگیری از تصرف اراضی تالابی و برداشت بی رویه آب از تالاب از الزامات است.
به گفته رییس مرکز برنامه ریزی،تحول اداری و بودجه سازمان حفاظت محیط زیست 850 میلیارد ریال برای احیای تالاب انزلی به تصویب رسید.
شناسه تلگرام مدیر سایت: SubBasin@
نشانی ایمیل: behzadsarhadi@gmail.com
(سوالات تخصصی را در گروه تلگرام ارسال کنید)
_______________________________________________________
در منابع آب
نظرات (۰)