بیلان آب - حکمرانی بیلان آب
محاسبه و بستن بیلان آب در حوضه‌های آبریز و آبخوان‌های ایران برعهده وزارت نیرو قرار دارد و این وزارتخانه در دفتر مطالعات پایهٔ منابع آب، علاوه بر مدیریت گردآوری اطلاعات در سطح کشور (که از طریق شرکت‌های آب منطقه‌ای سی‌گانهٔ کشور انجام می‌گیرد)، تحلیل‌ها و گزارش‌های متعددی همچون بیلان آب را مرتباً تولید می‌نماید. بیلان آب در حوضه‌های آبریز (محدوده‌های مطالعاتی یا در حقیقت همان حوضه آبریز درجه سه) و آبخوان‌ها در قالب گزارش‌های مختلفی ارائه می‌شوند که از آن جمله می‌توان به مطالعات طرح جامع آب، اطلس منابع آب کشور، بهنگام‌سازی بیلان آب، تمدید ممنوعیت بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی و غیره اشاره داشت.
دفتر مطالعات پایهٔ منابع آب ایران، شامل چهار گروه آب‌های سطحی، آب‌های زیرزمینی، تلفیق و بیلان، و بانک اطلاعات است. هر یک از این گروه‌ها، دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌های مختلفی را برای نظم بخشیدن به روند فعالیت‌های حوزهٔ کاری خود تدوین کرده‌اند. شرح وظایف گروه بیلان به قرار زیر است:
۱- سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، نظارت و ارزیابی عملکرد
- سیاست‌گذاری، تعیین خط‌مشی و برنامه‌ریزی کلی تلفیق مطالعات منابع آب در سطح کشور.
- تدوین برنامه‌های انجام تلفیق مطالعات پایه منابع آب در سطح کشور.
- تأیید برنامه عملیاتی پیشنهادی بودجه‌های جاری و عمرانی به منظور انجام فعالیت‌های تلفیق مطالعات در سطح کشور.
- تأیید برنامه‌های سالانه دفاتر تلفیق و بیلان شرکت‌های آب منطقه ای.
- بازنگری دستورالعمل‌های موجود و تهیه دستورالعمل‌های جدید مورد نیاز تلفیق مطالعات پایه منابع آب.
- نظارت و ارزیابی عملکرد دفاتر تلفیق و بیلان مطالعات شرکت‌های آب منطقه‌ای و ارائه گزارش‌های لازم درخصوص وضعیت عملکرد آن
۲- انجام مطالعات تلفیقی وتهیه اطلس‌ها ومدل‌ها
- تهیه اطلس منابع آب (کمی وکیفی) درسطح کشور و بهنگام‌داری آن.
- نظارت بر تهیه اطلس‌های منابع آب (کمی وکیفی) برای حوضه‌های آبریز درجه ۲، بهنگام‌داری آنها و بررسی و تصویب نهایی گزارش‌ها براساس دستورالعمل‌های موجود.
- برنامه‌ریزی، نظارت و ایجاد هماهنگی به منظور انجام تلفیق مطالعات برای حوضه‌های آبریز درجه ۲ و بررسی و تصویب گزارش‌های مرتبط.
- برنامه‌ریزی، نظارت و پیگیری درخصوص انجام پیش‌بینی‌های هیدرولوژیکی.
- برنامه‌ریزی ونظارت بر تهیه مدل‌های ریاضی مرتبط با مطالعات منابع آب (کمی وکیفی) و بررسی و تصویب آن.
۳- بیلان منابع آب
- برنامه‌ریزی و تهیه بیلان منابع آب و تعیین پتانسیل‌ها و محدودیت‌های منابع آب درسطح کشور.
- برنامه‌ریزی و نظارت بر تهیه بیلان آب درسطح محدوده‌های مطالعاتی.
۴- فعالیت‌های علمی و آموزشی
- نظارت مستمر برآموزش‌های کوتاه‌مدت تکنسین‌ها وکارشناسان شرکت‌های آب منطقه ای و تدوین برنامه‌های آموزشی خاص و ارائه پیشنهادات لازم جهت ارتقاء سطح کمی وکیفی پرسنل تلفیق و بیلان ستاد و شرکت‌های آب منطقه‌ای.
- ارتباط با مراکز علمی، دانشگاهی و ارگان‌های دولتی و غیردولتی در داخل و خارج کشور و کسب مهارت‌های فنی در زمینه بکارگیری نرم‌افزارها و تکنولوژی جدید درخصوص گسترش و توسعه مدیریت منابع آب.
- برنامه‌ریزی و هماهنگی به منظور برگزاری دوره‌های آموزشی، کارگاه‌های تخصص، همایش‌های ملی و بین‌المللی.
- برنامه‌ریزی و نظارت بر استفاده از فناوری‌های نوین در تلفیق مطالعات پایه منابع آب.
۵- بانک اطلاعات وهمکاری باسایر نهادها وبخش‌ها
- همکاری درایجاد تهیه و تکمیل بانک‌های اطلاعات منابع آب.
- همکاری با شرکت‌های آب منطقه ای دفاتر ستادی و سایر ارگان‌ها در ارتباط با تلفیق مطالعات.
- برگزاری و همکاری درتشکیل گردهمایی‌های علمی وفنی و مشارکت در این‌گونه مجالس.
با وجود فعالیت‌های مختلفی که در راستای تولید گزارش‌های بیلان آب در ایران انجام می‌شود، برخی محققان بر این باور هستند که رویکرد وزارت نیرو در رابطه با این مسئله یک رویکرد حاکمیتی است و به دلیل عدم مشارکت‌جویی کافی در تعریف مبانی و روش‌های مختلف برآورد بیلان آب در حوضه‌های آبریز، خروجی‌های تولید شده پاسخگوی نیاز کشور و مدیران بخش آب و کشاورزی نیست و لذا، مشکلات متعددی در زمینه تدقیق، تسریع و تسهیل برای محاسبات و انتشار بیلان وجود دارد که برخی از آنها به قرار زیر است:
- عدم وجود ارتباط مناسب بین بخش‌های مختلف بیلان (مانند دورهٔ بیلان و مقیاس محاسبات) و انواع بیلان (مانند هیدروکلیماتولوژی، آب زیرزمینی و عمومی)
- روزآمد نبودن اغلب روش‌های محاسبه اجزای بیلان و عدم تطابق آنها در اقلیم‌های مختلف
- عدم وجود چارچوب‌های مشخص و کاربردی جهت برآورد مجهولات معادله بیلان و نحوه ارائه نتایج
- عدم توجه و عدم سرمایه‌گذاری در داده‌ها و اطلاعات موردنیاز بیلان
- نبود اجماع نظر در تغییر رویکرد تهیه گزارش‌های بهنگام‌سازی بیلان آب کشور در استفاده از داده‌های ماهواره‌ای و هوایی، و مدل‌های هیدرولوژی
- ضعف ساختارهای سازمانی موجود در وزارت نیرو و شرکت‌های تابعه در بررسی و تصویب گزارش‌های بهنگام‌سازی بیلان آب
- ساختار بالا به پایین حاکم بر فرایند تهیه بیلان و عدم تمایل به رهیافت مشارکت حداکثری در مورد بیلان به عنوان مهم‌ترین ورودی برای مدیریت منابع آب.
تماس واتساپ: 09190622992 (98+)
شناسه تلگرام مدیر سایت: Basin_Ir_bot@
نشانی ایمیل: www.Basin.ir@Gmail.com
(سوالات تخصصی را در گروه تلگرام ارسال کنید)
_______________________________________________________
تماس با ما
تماس واتساپ
گروه تلگرام ما
هشدارهای ما
آمار و اطلاعات
سفارش پروژه
در منابع آب
نظرات (۰)