جدول محدوده هدایت هیدرولیکی در انواع مختلف خاک

۱۴ خرداد ۰۰ ، ۲۰:۵۵ نويسنده: بهزاد سرهادی

هدایت هیدرولیک افقی، یکی از مهم ترین مشخصه های هیدرودینامیکی خاک است که در محاسبه فاصله های زهکشی زیرزمینی مورد نیاز بوده و در مطالعات زهکشی مورد توجه قرار می گیرد. روش های متعددی برای اندازه گیری صحرایی هدایت هیدرولیک اشباع خاک وجود دارد که اساس کلیه آنها بر اندازه گیری سرعت جریان افقی آب در خاک استوار است. بر حسب اینکه اندازه گیری سرعت جریان آب در خاک در زیر سطح ایستابی یا در بالای سطح ایستابی صورت گیرد، روشهای تعیین هدایت هیدرولیکِ نیز متفاوت خواهد بود. برای اندازه گیری در شرایط زیر سطح ایستابی، دو روش، بیش از سایر روش ها متداول و معمول است که یکی به روش چاهک و دیگری به روش حفره زیر لوله یا روش پیزومتری موسوم است. وقتی آب در محیط اندازه گیری نباشد، روش های چاهک معکوس یا پورشه، تزریق چاهک و روش موسوم به نفوذ سنج گلف به کار برده می شود. هدایت هیدرولیک قائم نیز در زهکشی اهمیت داشته و برای اندازه گیری آن، از روش تیوب یا روش استوانه استفاده می شود.

جدول زیر محدوده هدایت هیدرولیکی در انواع مختلف خاک را نشان می دهد.

دانلود جدول بالا با فرمت اکسل از این لینک.

هرچند مبانی علمی و روش های فنی اندازه گیری هدایت هیدرولیکی در حدود متعارف خود شناخته شده و در مآخذ مختلف توضیحاتی کلی در مورد آن داده شده است، ولی تجربه نشان داده که افراد مختلف متناسب با برداشت ها و استنباط هایی که از مآخذ به دست می آورند، روش هایی را به کار می برند که بالقوه می تواند به نتیجه های متفاوتی از یکدیگر منجر شود. در چنین شرایطی، در عمل، قضاوت درباره نتیجه های به دست آمده از اندازه گیری، اشکال به وجود خواهد آورد. از این رو، تهیه یک دستوالعمل هماهنگ برای همه این روش ها ضروری تشخیص داده شده و در دستور کار کمیته آبیاری زهکشی طرح استاندارد مهندسی آب کشور قرار گرفت. بدین ترتیب، هدف اصلی از تهیه دستورالعمل تعیین هدایت هیدرولیک اشباع خاک، ایجاد یکنواختی در روش هایی است که در عمل، در مطالعات صحرایی زهکشی به کار گرفته می شود. علاوه بر این، با تشریح جزییات مآخذ موجود کمتر مورد بحث قرار می گیرد، سعی خواهد شد که اطلاعات کافی در بیشتری از روشهای اجرا، که اغلب در اختیار کارشناسان مربوط قرار داده شود تا از ایجاد استنباط های متفاوت از اصول علمی و فنی کار که به طور معمول عامل اساسی چندگانگی روش هاست، جلوگیری شود.

در این دستورالعمل، همه نشریاتی که پیش از این در مورد تعیین هدایت هیدرولیک اشباع خاک نوشته شده، تلفیق و به صورت یک دستورالعمل کلی ارائه می گردد.