مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان گفت: هر چند بارش‌های روزهای اخیر در برخی نقاط استان خوزستان مناسب و سبب تامین آب برای زمین‌های کشاورزی شد اما از نظر منابع آب، تنش آبی در استان همچنان پابرجاست و تنها ۴ درصد از حجم مفید مخازن سدهای خوزستان دارای آب است. فرهاد ایزدجو در خصوص وضعیت بارش‌های چند روز گذشته در خوزستان اظهار کرد: در پی فعالیت سامانه بارشی از تاریخ ۲۹ آبان تا اول آذرماه، دبی رودخانه‌های مارون، کارون و دز در اثر فعال شدن مسیل‌ها و حوضه میانی افزایش یافت و بیشترین بارش ثبت‌شده در استان در بازه زمانی فوق در شهرستان شوشتر بود که در طی سه روز ۸۳ میلیمتر بارش اتفاق افتاد.

معاونت مطالعات زیر بنایی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی طی گزارشی به بررسی بحران آب با عنوان عبور از بحران، ایجاد پایداری و بهبود شرایط با کاهش مصارف آب و افزایش بهره وری با تأکید بر حوضه آبریز زاینده رود پرداخته است. به نقل از مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، در این گزارش آمده: به‌دلیل سپری شدن سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ با خشکسالی شدید و کاهش حدود ۴۰ درصدی منابع آب سد زاینده ‏رود، همچنین پیش ‏بینی تداوم خشکسالی توسط سازمان هواشناسی کشور، شرایط مساعدی از نظر تأمین منابع آب برای این سد در سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ متصور نیست. با توجه به آمار ارائه شده ازسوی وزارت نیرو تا ۷ آبان‌ماه ۱۴۰۰، هرچند ورودی سد زاینده‌رود نسبت به سال گذشته تا همین روز، ۸% بیشتر بوده اما میزان حجم آب موجود در مخزن سد کمتر از ۱۷۰ میلیون مترمکعب بوده که معادل کمتر از ۱۵% حجم مخزن است.

یک منبع مخزن محلی می‌تواند ورودی‌های ماهانه از پیش تعیین‌شده داشته باشد، رواناب را از حوضه‌های آبریز دریافت کند، سایت تقاضا و تصفیه خانه فاضلاب را بازگرداند، می‌تواند قابلیت ذخیره‌سازی بین ماه‌ها و قابلیت تولید برق آبی داشته باشد. برخلاف گره های مخزن رودخانه، آنها مستقل از هر سیستم رودخانه ای مدیریت می شوند.

گره های آب زیرزمینی می توانند دارای ورودی طبیعی، نفوذ از حوضه های آبریز، محل تقاضا و بازگشت تصفیه خانه فاضلاب، ورودی از انتقال و نشت لینک جریان برگشتی، فعل و انفعالات رودخانه و قابلیت ذخیره سازی بین ماه ها باشند.  یک گره تامین آب زیرزمینی را می توان به هر تعداد سایت تقاضا پیوند داد. کاربر باید به هر پیوند یک اولویت برای سفارش برداشت اختصاص دهد. محل تقاضا و جریان های برگشتی تصفیه خانه فاضلاب را می توان به منابع آب زیرزمینی بازگرداند.

هم رودخانه ها و هم انحرافات در WEAP از گره های رودخانه ای تشکیل شده اند که توسط رودخانه ها به هم متصل شده اند. رودخانه‌های دیگر ممکن است در (شاخه‌ها) یا خارج (انحرافات) رودخانه جاری شوند. هفت نوع گره رودخانه وجود دارد:

حوضه یک منطقه تعریف شده توسط کاربر است که در آن شما می توانید فرآیندهایی مانند بارش، تبخیر و تعرق، تجمع و ذوب برف و یخ، رواناب، آبیاری و عملکرد در زمین های کشاورزی و غیر کشاورزی را مشخص کنید. هنگامی که یک حوضه در نمودار ایجاد می کنید، پنجره ای ظاهر می شود که در آن می توانید تعدادی گزینه را انتخاب کنید که برای این حوضه اعمال می شود، از جمله اینکه آیا آبیاری در حوضه انجام می شود (و اگر چنین است، اولویت تقاضا). اگر آبیاری برای یک حوضه آبریز انتخاب شود، کاربر ملزم خواهد بود که برای آب آبیاری پیوندهای انتقال از منبع به حوضه ایجاد کند و متغیرهای اضافی را وارد کند که فعالیت آبیاری را پارامتر می کند. شما می توانید از WEAP Automatic Catchment Delineation برای کمک به تعریف حوضه ها و رودخانه ها استفاده کنید.

یک سایت تقاضا به بهترین وجه به عنوان مجموعه ای از کاربران آب که یک سیستم توزیع فیزیکی مشترک دارند، که همگی در یک منطقه تعریف شده هستند، یا دارای یک نقطه تامین مهم مشترک هستند، تعریف می شود. همچنین باید تصمیم بگیرید که آیا تقاضاها را با هم در سایت‌های تقاضای کل (به عنوان مثال، شهرستان‌ها) جمع کنید یا مصرف‌های کلیدی آب را به سایت‌های تقاضای فردی جدا کنید. سطح تجمع عموماً با سطح جزئیات داده های مصرف آب در دسترس تعیین می شود. داده های تقاضا ممکن است برای سایت های جداگانه در دسترس نباشد، اما ممکن است فقط برای یک واحد بزرگتر مانند یک شهر یا شهرستان در دسترس باشد. علاوه بر داده ها، تعریف شما از سایت های تقاضا نیز ممکن است به سطح جزئیات مورد نظر برای تجزیه و تحلیل شما بستگی داشته باشد.

راهنما که در گوشه سمت چپ بالای نمای شماتیک نشان داده شده است، نمادهایی را که برای نشان دادن هر نوع مؤلفه WEAP استفاده می شود، فهرست می کند. چک باکس کنار هر نماد می تواند برای پنهان کردن یا نمایش تمام عناصر آن نوع در شماتیک استفاده شود. برای ایجاد یک عنصر جدید، کافی است روی نماد آن در قسمت راهنما کلیک کنید و به شکل شماتیک سمت راست بکشید.

 پنجمین شماره از گاهنامه گفتمان آب آبان ماه 1400 به همت اندیشکده تدبیر آب ایران منتشر شد. این شماره به مساله شهرنشینی و رابطه آن با آب اختصاص دارد و نگاهی تاریخی به نقش فناوری زیست‌بومگرا (کاریز) در توسعه شهرنشینی داشته است. یادداشت که به قلم پروانه پورشریعتی، استاد تاریخ در دپارتمان علوم اجتماعی - کالج فنی نیویورک و سید احمد حسینی، پژوهشگر ارشد در اندیشکده تدبیر آب ایران نگارش یافته است، به‌ اختصار، با در نظر گرفتن برخی ابعاد تاریخی مسأله آب و تأثیر آن بر توسعه شهرنشینی در فلات مرکزی ایران، به نقش آب به عنوان رکن بنیادین این فرایند می‌پردازد.

هنگام ساخت شبکه ای برای مدل آب زیرزمینی خود، مطمئناً ساخت یک شبکه واقعاً تصفیه شده می تواند وسوسه انگیز باشد. در حالی که این وسوسه قابل درک است، مشکلات خاصی وجود دارد که می تواند ناشی از داشتن شبکه ای باشد که بیش از حد اصلاح شده است. این پست به برخی از دلایل جلوگیری از اصلاح بیش از حد شبکه خود در GMS اشاره می کند. البته دلایل موجهی برای اصلاح بخش هایی از شبکه شما وجود دارد. بخش هایی از شبکه که مناطق کلیدی هستند باید اصلاح شوند. این باید فقط در مناطق اطراف چاه ها یا سایر سازه هایی که برای مدل مهم هستند انجام شود. با اصلاح نواحی کلیدی، مناطق مهم شبکه در طول اجرای مدل مورد توجه بیشتری قرار خواهند گرفت. با این حال، پالایش بیش از حد شبکه شما می تواند باعث ایجاد برخی مشکلات شود، از جمله برخی از موارد زیر که در اینجا ذکر شده است.

اخیرا، Aquaveo این فرصت را داشت تا در یک دوره آموزشی ArcHydro Groundwater که توسط بانک جهانی سازماندهی شده بود، شرکت کند. آموزش آنلاین از 9 تا 12 نوامبر 2021 برگزار شد. این آموزش کاربردها و کاربردهای ابزار ArcHydro Groundwater (AHGW) مورد استفاده با ArcGIS را پوشش می‌دهد. AHGW به نمایش و تجزیه و تحلیل داده‌های چند بعدی آب زیرزمینی، از جمله نمایش سفره‌های زیرزمینی و چاه‌ها، گمانه‌ها، مدل‌های هیدروژئولوژیکی سه بعدی، اطلاعات زمانی و داده‌های مدل‌های شبیه‌سازی کمک می‌کند.

سند جدید تخصیص آب رودخانه زاینده‌رود در حال تدوین است. رئیس حوضه آبریز زاینده‌رود گفت: سند جدید تخصیص آب این رودخانه در حال تدوین است. به‌ گزارش شبکه خبری آب ایران، «هوشنگ ملایی» شب گذشته در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما با اشاره به موضوع زاینده‌رود اظهار کرد: متوسط بارش بلندمدت حوضه آبریز زاینده‌رود 244 میلی‌متر است. سطح حوضه رودخانه زاینده‌رود حدود 27 هزار کیلومتر مربع بوده که 1900 کیلومتر در استان چهارمحال و بختیاری و مابقی در استان اصفهان است.

مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل وزارت نیرو ضمن تکذیب اخبار منتشر شده در خصوص حملات سایبری به سیستم اطلاعات سدهای کشور گفت: برخی محدودیت‌ها از سوی وزارت نیرو برای افراد خارج از سیستم به منظور دسترسی به اطلاعات اعمال شده است. سید اعتضاد مقیمی با بیان اینکه وزارت نیرو به صورت خودخواسته محدودیت‌هایی را برای عموم و دسترسی به اطلاعات سدها ایجاد کرده است و این موضوع هیچ ارتباطی با موضوعات مطرح شده ندارد، اظهار کرد: هیچ اتفاق خاصی نیفتاده است و از داخل سیستم دسترسی ها وجود دارد.

آنقدر از مشکلات کم‌آبی در مازندران سخن گفته نشد که انگار این استان با هیچ مشکلی در این زمینه رو به رو نیست و آنقدر از خشکسالی و کم‌آبی استان‌های دیگر از جمله سمنان گفته شد تا آنجا که حتی در سفر رئیسی رئیس جمهور کشور به این استان نیز، فریاد نماینده مجلس بلند برای جلوگیری از احداث سد فینسک بلند شد و مسئول اول اجرایی کشور را متقاعد به پیگیری دوباره امور کرد.

اثرات ناشی از تغییرات اقلیمی، بحران کمبود آب در عراق را تشدید کرده است. چهار سال گذشته یکی از نهرهای آب که از روستایی واقع در شمال بغداد می گذشت، خشک شد و به گفته یکی از کشاورزان، این پدیده نامطلوب باعث نابودی اکثر درختان شده است. در پی این مشکل زیست محیطی، کشاورزان سعی کردند چاه حفر کنند اما متوجه شدند که آب های زیرزمینی خیلی شور بوده و برای کشاورزی مناسب نیستند.

دومین ماه از سال آبی ۱۴۰۰ در حالی پایان یافت که کم‌آبی گسترده در کشور هم‌چنان ادامه دارد. برخی تصور می‌کردند بارش‌های مقطعی اخیر بتواند بخشی از ظرفیت خالی منابع آب زیرزمینی و سدها را پر کند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد وضعیت منابع آبی کشور وخیم‌تر از آن است که بارش‌های پراکنده و موقت بتواند آن را جبران کند. آخرین آمار از وضعیت بارندگی‌های کشور حاکی از این است که باوجود بارندگی ۲۱.۸ میلی‌متری در ۵۲ روز سپری شده از سال آبی ۱۴۰۱ - ۱۴۰۰، هم‌چنان ۱۰ استان کشور شاهد کاهش بارندگی نسبت به‌مدت مشابه سال قبل هستند و وضعیت آبی این استان‌ها حتی نسبت به سال گذشته وخیم‌تر نیز شده است.

استاندار خوزستان با تشریح وضعیت منابع آبی استان خوزستان تاکید کرد: منابع آبی استان خوزستان به شدت کاهش یافته و استان به هیچ وجه در شرایط مناسب آبی قرار ندارد. صادق خلیلیان شامگاه جمعه ۲۸ آبان ماه در یک گفتگوی تلویزیونی ضمن اشاره بر تاثیر خشکسالی بر وضعیت منابع آبی استان خاطرنشان کرد: بخشی از شهرهای استان از آب شیرین‌کن برای آب آشامیدنی استفاده می‌کنند و در بخش‌های شمالی استان با وجود سدها، آب آشامیدنی برخی روستاها دچار مشکل شده که آبرسانی از طریق تانکر انجام‌ می‌شود.

رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی با اشاره به وضعیت دما و بارش در سال جاری از احتمال افزایش بارش در ماه‌های پیش رو می‌گوید. احد وظیفه با اشاره به وضعیت بارش در سال آبی جاری خاطرنشان کرد: از اول سال آبی تاکنون ۲۷ درصد بارش‌ها در کشور کمتر از میزان نرمال بوده‌ است. به همین علت انتظار می‌رفت که با پاییزی کم‌بارش به‌ویژه در جنوب غرب مواجه باشیم.

بنا بر اعلام وزارت نیرو، میزان مصرف آب در بخش کشاورزی در سال ۱۳۷۳ معادل ۷۶/۳ میلیارد مترمکعب بوده و این رقم در سال ۹۹ به ۸۲ میلیارد مترمکعب رسیده است. مصرف آب شرب نیز از سال ۱۳۷۳ تا سال ۱۳۹۹ به ترتیب از ۴/۱ به ۸/۳ میلیارد مترمکعب تغییر کرده است. با توجه به برداشت حدود ۹۳ میلیارد مترمکعب آب برای تأمین مصارف مختلف، حدود ۹۰ درصد از منابع آب تجدیدشونده کشور مصرف می‌شود که بیش از دو برابر شاخص بین‌المللیِ تعریف‌شده برای این امر است.

حوضه آبریز محدوده‌ای است که رواناب ناشی از بارندگی در همهٔ نقاط آن در یک نقطهٔ مشخص جمع‌آوری می‌شود. مرز میان دو حوضه خط‌الرأس نامیده می‌شود که می‌تواند یک رشته‌کوه یا یک تپهٔ کوتاه باشد. بر پایهٔ مطالعات انجام شده، ایران به ۶ حوضه آبریز اصلی تقسیم شده‌است:

بعد از گذشت حدود ۱۰ روز از آغاز تجمع اعتراضی کشاورزان اصفهانی نسبت به خشک شدن زاینده‌رود، قشرهایی از مردم این شهر نیز به کشاورزان پیوستند و با تجمع در کنار پل خواجو خواهان جاری شدن دائمی آب این رودخانه شدند. تجمع‌کنندگان، امروز (جمعه-۲۸ آبان) در بستر خشک زاینده‌رود جمع شدند و شعارهای اعتراضی سر دادند.

عنوان کلاس ها:

1- مطالعات فیزیوگرافی، تحلیل منطقه ای و مدل سازی سیلاب بر اساس پروژه کاربردی.

(نرم افزار GIS مدل های HMS و TUFLOW)

2- مطالعات آب زیرزمینی (مدل سازی کمی و کیفی) بر اساس پروژه کاربردی.

(محوریت مدل MODFLOW)

مدرس:

بهزاد سرهادی - مشاور شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران

تلفن تماس برای هماهنگی های بیشتر:

09190622992