تفاهم نامه ای (تفاهم نامه) بین انجمن بین المللی آب (IWA) و ابتکار GEO AquaWatch امضا شده است. IWA شبکه پیشرو و مرکز جهانی دانش برای همه متخصصان آب و هرکسی است که متعهد به آینده آب است. AquaWatch بخشی از گروه رصد زمین است، مشارکت بیش از 100 دولت ملی که آینده ای را در نظر می گیرد که از فناوری های رصد زمین (EO) برای مدیریت بهتر منابع آب و تصمیم گیری استفاده می شود.

در کنار کاهش چشمگیر نزولات جوی در کنار نبود برنامه ریزی مناسب و بلندمدت، عطش توسعه، حفر چاه های غیر مجاز، برداشت های بی رویه، عدم اصلاح الگوی کشت و کشت دوم در اراضی کشاورزی و روشهای سنتی آبیاری شاهد افت قابل توجه منابع آبهای زیر زمینی هستیم. فرماندار همدان با بیان اینکه حدود ۷۷ درصد آب مورد نیاز این شهر از سد اکباتان و آبشینه تامین می شود، گفت: میزان ذخیره این سدها به حدود ۴۰ درصد کاهش یافته که با روند فعلی مصرف در مهرماه به پایان می رسد.

معاون مطالعات پایه و طرح های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان با بیان اینکه اکنون حدود ۷۰ درصد از سد کرخه خالی است، گفت: وقتی انحرافی نسبت به برنامه مدیریت خشکسالی ایجاد می شود ریسک تامین مصارف آب در ماه های آینده افزایش می باید. علی شهبازی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به آخرین وضعیت خروجی سد کرخه و دبی آب جریان یافته در رودخانه کرخه اظهار کرد: حدود دو هفته است که خروجی سد کرخه نسبت به برنامه اولیه مدیریت خشکسالی تدوین شده برای استان افزایش یافته و به حدود ۱۶۰ متر مکعب در ثانیه رسیده است.

معاون مطالعات جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان گفت: با افزایش دبی آب شاخه‌های اصلی تغدیه‌کننده تالاب هورالعظیم، جریان آب به مقادیر مطلوب خود رسیده است. به گزارش شبکه خبری آب ایران ،"علی شهبازی"،  درخصوص آخرین وضعیت جریان آب در رودخانه‌های پایین‌دست سد کرخه اظهار کرد: در حال حاضر در تمامی شاخه‌های پایین دست سد کرخه همچنان روند افزایشی جریان در رودخانه‌ها ادامه دارد.

حوضه آبریز کارون بزرگ در جنوب غرب ایران منطقه ای با آورد جریان بالا در طی سال ها مرکز توسعه کشاورزی کشور بوده است. زمین های وسیع که سد های بزرگی در بالادست آن به آبیاری زمین ها کمک می کند. در اینجا آمار SDG سازمان ملل متحد را از وضعیت آب این حوضه مهم آبریز بررسی میکنیم. در شکل بالا وسعت این حوضه آبریز را در محدوده کشور مشاهده می کنید. داده های حاضر تا سال 2019 بروز شده اند. بنابراین حدودا تا سال 1399 را نمایش می دهند.

1- نمودار وضعیت منابع آب دائمی و فصلی

در نمودار بالا، ستون عمودی وسعت آب را نشان می دهد. مثلا وسعت دریاچه ها و... در این نمودار مقدار منابع آب دائمی (Permanent) و فصلی (Seasonal) طی زمان نشان داده شده است. این دو نمودار به ترتیب با رنگ های آبی پر رنگ و کم رنگ مشخص شده اند. می توانید ببینید که آب های دائمی در این محدوده اگرچه طی دوره های بلند مدت نوسان تکراری دارد اما کاهشی در آن مشاهده نمی گردد. همچنین آب های فصلی تنش بسیار شدید و تغییرات بزرگ را در مقدار خود نشان داده اند. آب های فصلی در اصل نواحی را مشخص می کند که دریاچه یا برکه قدیمی نیست و فقط در بخشی از سال دارای آب می شود. این شبیه به تالاب هایی هست که خشک شده اند، مناطق سیل گیری که اکنون فصلی شده اند؛ یا حتی زمین های کشاورزی غرق  آبی و... . این مناطق بشدت ناپایداری را نشان می دهند.

2- انتقال آب های دائمی

این نمودار گفته است که از کل مناطقی که در این حوضه همیشه آب دائمی در خود دارا بوده اند، 53 درصد بدون تغییر وضعیت مانده و همان آب را دارا هستند. اما 26/3 درصد آب های دائمی جدید بوجود آمده است؛ یعنی مناطقی که قبلا آب دائمی در آن نبود اما الان هست. تنها 2/5 درصد از نواحی که آب دائمی داشتند دیگر آب را دارا نیست. اما عدد بزرگ 18/1 درصد آب دائمی به آب فصلی تبدیل شده است. مثل دریاچه های قدیمی که حالا فقط بخشی از سال آب را داراست.

3- انتقال آب های فصلی

این نمودار نشان می دهد که 28/5 درصد از نواحی که در سال های قدیمی آب فصلی داشتند اکنون هم با همان شرایط هستند. اما در سال های جدید 62/3 درصد مناطق آبی فصلی به صورت جدید بوجود آمده است؛ و احتمالا این همان زمین های وسیع کشاورزی توسعه یافته در سال های اخیر است. نواحی که دیگر در بخشی از سال هم آب ندارند 5/3 درصد از وسعت کلی این نمودار را نشان می دهد. و فقط 3/9 درصد از زمین های فصلی به شکل دائمی در خود آبدار شده اند.

4- زمان بندی وجود آب های فصلی

این نمودار به ما می گوید آب های فصلی را می توان در سه دسته قرار داد، یکی آنهایی که در عرض 1 ماه غیب می شوند، دوم آنهایی که 2 تا 6 ماه وجود دارند و سوم آنهایی که 7 تا 11 ماه وجود دارند. در این نمودار هرچه دسته دوم بزرگتر باشد تنش شدید را بیشتر نشان می دهد. زیرا این حوضه ای است که آب های دائمی خود را به فصلی تبدیل کرده است. یعنی مثلا دریاچه ها و رودهای بزرگ به زمین های کشاورزی تبدیل شده است. اتفاقا دسته دوم بزرگترین دسته نیز می باشد. اما خطرناک آنکه در سال های متفاوت این آب های 2 تا 6 ماه مقدار بسیار متفاوتی دارند. این به آن معنی است که هرگاه بارش افزایش یافته است، کشاورزی نیز وسعت یافته.

5- مخازن و سدها

نمودار مقدار وسعت آب در مخازن و سدهای کنترل شده در این ناحیه نشان می دهد که در طول زمان وسعت آنها افزایش قابل توجهی یافته است. این همان آبی است که در پشت این سدهای عمق ذخیره شده و در فصل های کشاورزی به آب های فصلی 2 تا 6 ماهه تبدیل می شود. اکنون می توان انتظار داشت که با تنش در مقدار آب سد ها، بحران های اقتصادی و اجتمایی در این حوضه آبریز رخ دهد. زیرا آورد جریان در حساسیت بالایی از عرضه قرار گرفته است. احتمالا با تکمیل این نمودار برای سال 2020 و 2021 خواهید دید که وسعت آب در سد ها کاهش ناگهانی داشته اند.

در اینجا تصویری را پیوست کرده ایم که به شما امکان مقایسه شاخص بدنه های آبی را به فاصله یکسال در خوزستان می دهد. یکی مربوط به 28 تیرماه 1400 و دیگری 28 تیرماه 1399. محدوده نمایش داده شده پایین دست سدهای مهم کرخه، دز و گتوند می باشد. در این شکل رنگ های آبی ساختار های آبی را نشان می دهد. یعنی زمین هایی که آبیاری شده اند، مخزن سدها و... با این طیف رنگ به خوبی قابل تشخیص است. همچنین موقعیت سه سد مذکور در بالای شکل مشخص است.

معاون نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور با اشاره به وضعیت منابع آبی در کشور گفت: متاسفانه استان گلستان منابع آبی خود را از دست داده است.  "حمیدرضا کشفی" در جلسه تنش آبی استان استان با اشاره به توزیع آب شبکه آبرسانی در وضعیت فعلی اظهار داشت: متاسفانه واقعیت این است که استان گلستان منابع آبی خود را از دست داده و به لحاظ مسائل آبی روند توسعه استان هم روند خوبی نبوده است.

یک کارشناس حوزه مدیریت منابع آبی گفت: اینبار وضعیت دهشتناک تالاب‏ها، دریاچه‏ ها و رودخانه‏ های کشور که شوربختانه با موج آتش‏‏ سوزی‏های عمدی یا غیرعمدی عرصه ‏های جنگلی و مرتعی همراه شده است، تا پیش از آغاز بارندگی‏های سال جاری، کمر محیط زیست کشور را خرد خواهد کرد. پرسش این است که آیا این درس‏های بزرگ نباید مدیران را وادار به نگاه دوباره و از جنس دیگر در الگوها و شیوه ‏های مدیریت آب کشور کند، باید گفت که مدافعان انتقال آب همان مدافعان سدسازی هستند.

برندگان جایزه پوستر در یک جلسه عمومی در هفته دوم کنگره جهانی آب دیجیتال، که بین 24 مه - 4 ژوئن 2021 برگزار شد، اعلام شدند. جلسات، سخنرانی ها و پوسترها در شش موضوع اصلی شامل چرخه آب کامل سازماندهی شده بودند: مدیریت آب، تصفیه فاضلاب و بازیابی منابع، استفاده مجدد از آب آشامیدنی و آب آشامیدنی، برنامه ریزی و عملیات در مقیاس شهر، ارتباطات و مشارکت های جوامع، منابع آب و بزرگ مقیاس مدیریت آب.

در 22 آوریل، سازمان غذا و کشاورزی (FAO) میزبان وبینار "پیوستن به تلاش برای تبدیل داده های آب ماهواره ای به اطلاعات قابل استفاده برای کشاورزان" است. دستیابی به امنیت غذایی در آینده ضمن استفاده پایدار از منابع آب، چالش بزرگی برای ما و نسل های بعدی است. کشاورزی یک مصرف کننده اصلی آب است. نظارت دقیق بر بهره وری آب در کشاورزی و بررسی فرصت های افزایش آن مورد نیاز است.

یک عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: متاسفانه قوانینی که برای مهار آب ها در سطح کشور دیده شده است، یکنواخت بوده است. ما در مناطق مرزی منابع آب های سطحی خوبی داریم که به دلیل عدم مدیریت صحیح به کشورهای همسایه هدایت می‌شود. 

اسماعیل حسین زهی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به وضعیت منابع آبی کشور و ضرورت کنترل مصرف، بیان کرد: در بحث منابع آبی کشور ما با خشکسالی مواجه هستیم که مشکلات عدیده‌ای را به دنبال دارد و از قبل نیز پیش بینی شده بود. امسال نیز به دنبال کم بودن بارش‌ها، سطح منابع آبی سدهای کشور به شدت کاهش یافته است.

وی در ادامه اظهار کرد: متاسفانه قوانینی که برای مهار آب ها در سطح کشور دیده شده است، یکنواخت می باشد. ما در مناطق مرزی و کم‌تر توسعه یافته منابع آب‌های سطحی خوبی داریم که به دلیل عدم برنامه ریزی صحیح برای بهره وری، به کشورهای همسایه هدایت می شود. متاسفانه بخشی از آب کشاورزی ما نیز آب قابل استفاده است و نوع کشت و آبیاری محصولات نیز به شیوه صحیح مدیریت نمی شود.

نماینده مردم خاش در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: لازم است برای اصلاح شیوه مصرف آب در بخش کشاورزی دولت پای کارآمده و از کشاورزان حمایت کند. به دلیل سوء مدیریت، بخش اعظمی از آب ها در منطقه ما به کشور پاکستان رفته و کشاورزان پاکستانی از آن سود می برند. نیاز است که وزارت نیرو مطالعات خود را به روز رسانی کرده و شیوه صحیح‌تری برای مدیریت منابع آبی کشور پیش بگیرد.

وی در ادامه تاکید کرد: باتوجه به شرایط منابع آبی کشور رعایت الگوی مصرف از سوی مردم امری اجتناب ناپذیر است. خیلی از روستاها و مناطق کشور به دلیل کم آبی خالی از سکنه شده است و قطعا با ادامه این روند با مشکلات جدی تری در تامین آب مواجه خواهیم شد. لازم است که مردم بیش از پیش به رعایت الگوی مصرف توجه داشته باشند و دولت نیز به صورت جدی تری پای کار بیاید.

انتهای پیام

کارشناسان هواشناسی خشکسالی را بارش کمتر از حد معمول که منجر به تغییر الگوی آب و هوایی می‌شود، تعریف کرده‌اند. از این‌رو به‌طورکلی خشکسالی از نظر هواشناسی به‌حالتی از خشکی ناشی از کمبود بارندگی اطلاق می‌شود. خشکسالی معمولاً براساس درجه خشکی در مقایسه با مقادیر نرمال یا میانگین و طول دوره خشکی تعریف می‌شود. لازم است که تعاریف خشکسالی هواشناسی به‌صورت موردی برای هر منطقه متفاوت از مناطق دیگر درنظر گرفته شود چرا که شرایط جوی که موجب کمبود بارش می‌شود از منطقه‌ای به منطقه دیگر متغیر است.

 خشکسالی یکی از پدیده‌های هواشناختی و جدایی ناپذیر از شرایط اقلیمی در کشورهای واقع در عرض‌های جنب حاره‌ای مانند ایران است. در این مناطق که بیشترین بیابان‌های جهان را داراست، خطر خشکسالی وجود دارد و این پدیده پیامدهای نامطلوبی را به همراه دارد. به‌طور کلی ویژگی‌ها و اثرات خشکسالی مانند شدت، مدت و بزرگی آن از محلی به محل دیگر متفاوت است. در مناطق خشک و نیمه خشک اثرات کمبود بارندگی روی منابع آب به‌سرعت آشکار می‌شود. به بیان دیگر در مناطقی که به طور طبیعی دارای محدودیت منابع آب هستند، بروز خشکسالی تاثیرات منفی بیشتری به دنبال دارد وحتی می‌تواند به بحران منتهی شود.

عواقب اصلی تغییرات آب و هوایی مربوط به منابع آب، افزایش دما، تغییر در الگوی بارش و پوشش برف و احتمالاً افزایش دفعات جاری شدن سیل و خشکسالی است. بسته به منطقه، تغییرات آب و هوایی تأثیرات متفاوتی روی آب اروپا خواهد داشت. دمای بالاتر به طور کلی چرخه هیدرولوژیکی جهانی را تشدید می کند. روند بارندگی سالانه در اروپا نشان می دهد که شمال اروپا طی قرن گذشته 10٪ -40٪ مرطوب تر بوده است، در حالی که جنوب اروپا تا 20٪ خشک تر شده است. طی قرن گذشته میزان تخلیه سالانه رودخانه در برخی مناطق مانند اروپای شرقی افزایش یافته است، در حالی که در مناطق دیگر مانند جنوب اروپا کاهش یافته است.

در پی پیش‌بینی خشکسالی شدید در کشور به علت کاهش بارش‌ها، رییس اتحادیه انجمن‌های منابع طبیعی و محیط زیست کشور گفت: راه حل عبور از خشکسالی در مدیریت جامع حوضه آبخیز است که بارها به آن اشاره شده اما مجلس به آن توجه نمی‌کند. علی سلاجقه در گفت و گو با ایسنا تصریح کرد: برنامه مدیریت جامع حوضه آبخیز در قالب لایحه «مدیریت جامع منابع طبیعی و آبخیزداری کشور» دیده شده و به کمیسیون‌های مختلف مجلس از جمله کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی ‍‍‍پیشنهاد شده بود. این لایحه چند مرتبه در دستور کار کمیسیون منابع طبیعی قرار گرفت و تصویب شد اما در صحن علنی رد شد.

مهلت ارسال آثار برای نخستین جشنواره فیلم 100 ثانیه‌ای «آب و انرژی» تمدید شد. آخرین مهلت، 17 اردیبهشت نخستین جشنواره منطقه‌ای فیلم‌های 100 ثانیه‌ای «آب و انرژی» که قرار است با همکاری یونسکو و وزارت نیرو برگزار شود، بنا به درخواست علاقه‌مندان برای ارسال آثار، تا 17 اردیبهشت‌ماه سال‌جاری تمدید شد.

مدیرکل امور عشایر خراسان جنوبی گفت: در نتیجه خشکسالی چند ساله که در سال اخیر شدیدتر شده، مرتع در اختیار عشایر و همچنین دام‌های عشایر خسارت بسیاری دیده است.مهدی عصمتی‌پور وظیفه اداره امور عشایر را امسال، با توجه به بارندگی اندک و خشکسالی، بسیار سخت و حساس برشمرد و گفت: امسال باید در راستای شعار سال و فرموده مقام معظم رهبری در جهت پشتیبانی از عشایر و رفع موانع تولید این قشر زحمت کش، دست در دست یکدیگر داده و جهادی عمل کرد.

با فعال شدن قابلیت «تایم لپس» گوگل ارث از روز پنجشنبه، کاربران می‌توانند تحولات اقلیمی هر نقطه از جهان را در چهار دهه اخیر مشاهده کنند. این قابلیت کمک میکند که هشدارهای اقلیم‌شناسان درباره تشدید تغییرات آب و هوایی و روند‌ تغییرات زمین به صورت تصویری و واقعی درآید و فجایع طبیعی مانند خشک شدن دریاچه‌ها، از بین رفتن جنگل‌ها، گسترش شدید شهرنشینی و آب شدن یخ‌های قطبی به شکل عینی قابل مشاهده شوند.

در طول تاریخ می‌توان امپراتوری‌هایی را سراغ گرفت که ظهور و سقوط‌شان با آب زیرزمینی پیوند داشته است. این سرگذشت را هیچ کجا بهتر از منطقه خاورمیانه نمی‌توان مشاهده کرد که برخی از کشورهای آن، در زمره خشک‌ترین مناطق کره زمین قرار دارند. امروز نیز از اهمیت آب زیرزمینی کاسته نشده است. با این همه، سنگینی تهدیدهایی که متوجه آب زیرزمینی است همچنان رو به افزایش است.

در طول قرن‌ها و سال‌های متمادی به دلیل فراوانی نسبی آب در قیاس با نیاز انسان‌ها، تعداد کم جمعیت در محدوده تمدن‌ها و نوع فناوری‌های مورد استفاده، دخالت‌های بشر در چرخه آب از جمله بهره‌برداری منابع آب زیرزمینی توسط چاه‌های دستی و قنات و از منابع آب سطحی در مقیاس محدود و با استفاده از فناوری‌های ساده نظیر ایجاد بندهای انحرافی یا سایر تأسیسات آبی که در تاریخ تمدن بشری ثبت و ضبط گردیده و آثار آنها هنوز در نقاط مختلف دنیا قابل مشاهده است، صورت می‌گرفته‌است. با گذشت زمان و افزایش جمعیت، بروز انقلاب صنعتی و افزایش نیازهای بشری برای تأمین مواد غذایی، انرژی و همچنین تأمین نیازهای روزانه، دامنه و ابعاد دخالت‌های بشری در چرخه آب گسترده‌تر و پیچیده‌تر گردید.

نیروهای اورژانس در حال جستجوی 200 نفر هستند که هنوز در اثر سقوط قطعه ای از یخچال هیمالیا در رودخانه و ایجاد سیل عظیم در شمال هند و در نتیجه کشته شدن 18 نفر، مفقود شده اند. سیلاب یکشنبه یک سد را ویران کرد و یک جریان عظیم در یک دره در ایالت اوتاراخند براه انداخت. اعتقاد بر این است که بیشتر مفقودین کارگران دو نیروگاه برق آبی هستند. تلاش نجات در چندین مکان متمرکز شده است، از جمله تونلی به طول بیش از 200 متر (656 فوت). بیش از 30 نفر ظاهرا در داخل حبس شدند که سیل آب یخ زده دره را جابجا کرد و سنگها و زمین را با سرعت حرکت داد. از آن زمان دیگر هیچ تماسی با آنها وجود نداشته است. تیم های امداد و نجات امیدوارند تا شب تونل را پاکسازی کنند. صدها نیرو، شبه نظامی و بالگرد نظامی برای کمک به اقدامات امداد و نجات به منطقه اعزام شده اند. تحقیقات در مورد علت تخریب یخچال هیمالیا ادامه دارد.

ماده 4- در ناحیه حمایت علاوه بر استقرار کاربری های مجاز در ناحیه حفاظت، صرفا استقرار کاربری ها/ فعالیت های مندرج ستون سوم جدول 1 با عنوان " کاربری/ فعالیت مجاز در ناحیه حمایت" مجاز می باشد: