از دیرباز بهره برداری بهینه از منابع در دسترس بشر مورد توجه بوده و با توسعه علم و فناوری، توجه به این امر اهمیت بیشتری پیدا کرده است. این فرایند که در مقاطع زمانی گوناگون، متأثر از مناسبات میان استفاده کنندگان و با انگیزه ساماندهی عوامل برای دستاوردهای بهتر است، هیچگاه متوقف نشده و نقطه پایانی نیز نمی توان بر آن گذاشت. با چنین اعتقادی، رویکرد استفاده بهینه از آب کشاورزی مورد عنایت مدیران بخش کشاورزی قرار گرفته و در این راستا تدوین شرح خدمات ایجاد و ساماندهی نظام های بهره برداری مناسب آب کشاورزی به عنوان قدمی هوشمندانه جهت پاسخگویی به این نیاز ملی، به وسیله دفتر امور آب و خاک معاونت آب و خاک و صنایع وزارت جهاد کشاورزی در دستور کار قرار گرفت. در این ارتباط دفتر آب و خاک کشاورزی ضمن انعقاد قرارداد با مهندسین مشاور متخصص در این زمینه، مقرر نمود تا با بررسی نظام های بهره برداری از آب کشاورزی و تشخیص محدودیت ها و امکانات آنها برای استفاده بهینه، شرح خدماتی تدوین شود تا بر اساس آن بتوان با طراحی و پیشنهاد نظام بهره برداری مناسب آب کشاورزی و ساماندهی نظام های موجود بهره برداری آب کشاورزی در سطح ملی و بر اساس آن، استفاده مطلوب از منابع در دسترس را فراهم نمود. ضرورت انجام چنین مطالعاتی بدلیل کمبود و عدم تناسب میزان آب در دسترس و یا اساسا منابع آبی کشور در قیاس با منابع خاک و نیازهای روزافزون صنعت، معدن و شرب است که عدم بهره برداری و نگهداری مناسب از تاسیسات آب و آبیاری نیز بر آن افزوده می شود.

    کشور ایران با حدود 250 میلی متر متوسط بارش سالیانه جزء مناطق خشک و نیمه خشک جهان محسوب می شود، از این رو استفاده مناسب از این منبع که با حیات جوامع انسانی ارتباط دارد، امری بسیار ضروری است. در حال حاضر بیش از 90 درصد آب در دسترس در کشور به مصرف کشاورزی می رسد که با عنایت به میزان بهره برداری موجود، جا دارد با ایجاد نظام کارآمد بهره برداری و نگهداری از منابع و تاسیسات آب و آبیاری و افزایش راندمان، مطابق آنچه که در برنامه چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران پیش بینی شده بود این درصد کاهش داده شود. این مهم از طریق ایجاد و ساماندهی نظام بهره برداری مناسب از آب کشاورزی میسر است. بهره گیری از فناوری های جدی د در استفاده از آب کشاورزی این امکان را برای کشور فراهم می سازد تا بخش قابل توجهی از نیازهای صنعت، معدن و شرب را از طریق صرفه جویی از منابع موجود تامین نمود. لذا نه فقط توسعه پایدار بخش کشاورزی بلکه توسعه کشور، با طراحی نظام بهر هبرداری مناسب آب کشاورزی ارتباط تنگاتنگ دارد.

    به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر، شرح خدمات مطالعات ایجاد و ساماندهی نظام بهر ه برداری مناسب آب کشاورزی، به شرحی که در صفحات بعدی به تفصیل آمده تدوین گردید. در هر یک از بخش های این ضابطه، مطالعات و بررسی هایی که لازم است انجام گیرد شرح داده شده و در پایان با جمع بندی بررسی ها، نظام بهره برداری مناسب منابع آب پیشنهاد می شود.