تماس با ما
گروه تلگرام ما
هشدارهای ما
آمار و اطلاعات
پروژه
نقشه های خطرپذیری (ریسک) سیلاب
مفهوم خطرپذیری
خطرپذیری ترکیبی از احتمال وقوع سیلاب و پتانسیل بروز خسارت می باشد. احتمال وقوع سیل در مفهومی به نام تعریف می شود. در حقیقت خطرپذیر ی « آسیب پذیری » و « در معرض بودن » و پتانسیل بروز خسارت در مفاهیم « خطر » ترکیب سه مفهوم خطر، آسیب پذیری و در معرض خطر بودن می باشد. این سه مفهوم در مثل ث خطرپذیر ی شکل نشان داده شده است.
آسیب پذیری*در معرض بودن* خطر = خطرپذیری
مفهوم خطرپذیری به عنوان ترکیبی از خطر، در معرض بودن و آسیب پذیری
خطر: خطر سیلاب بیانگر میزان شدت سیلاب است که باعث بروز خسارت و تلفات خواهد شد. شدت سیلاب ناشی از تاثیر دو عامل می باشد. عامل اول، منبع تولیدکننده سیلاب، به عنوان مثال میزان شدت بارش در یک منطقه که عامل تشکیل سیلاب می باشد . عامل دوم، مسیر حرکت و جریان سیلاب ، مانند ویژگی ها ی هندسه مقطع رودخانه و سیلاب دشت آن. مولفه های جریان سیلاب مانند پهنه سیلابی، عمق و سرعت جریان در دوره بازگشت های مختلف و سایر عوامل مرتبط با ماهیت سیل از جمله عواملی است که بیانگر میزان خطر سیل می باشند. در حقیقت میزان خطر سیل را شرایط هیدرولوژیکی و هیدرولیکی حوضه آبریز و رودخانه تعیین می کنند و مستقل از شرایط سیلاب دشت و دخالت های انسانی، کاربری اراضی و شرایط اقتصادی - اجتماعی منطقه می باشد.
در معرض بودن: یکی از دلایلی که منجر به بروز خسارت ناشی از سیل می شود، قرار گرفتن سرمایه های اجتماعی و اقتصادی در مسیر عبور سیل است. جمعیت، دارایی ها و اراضی با کاربری های مختلف که در مسیر عبور سیل هستند، شاخص هایی می باشند که تعیین کننده میزان در معرض خطر بودن است.
آسیب پذیری: میزان ظرفیت یک جامعه برای رویارویی با سیلاب است. شرایط اجتماعی حاکم بر یک جامعه و محیط اطراف آن مانند نوع مشاغل افراد جامعه، سطح سواد، میزان آموزش پیش از وقوع سیل، نوع سا خت و ساز، کشاورزی و باغداری در سیلاب دشت، شرایط زیست محیطی، استفاده از روش های کنترل سیلاب، برنامه مدیریت بحران قبل و حین وقوع سیل، سیستم هشدار سیل و سایر عواملی که بر میزان آسیب پذیر بودن منطقه و جامعه در برابر سیل موثر است. در حقیقت آسیب پذیری، بیانگر میزان حساسیت عناصر موجود در سیلاب دشت است که در معرض خطر سیل قرار گرفته اند. در شکل مفاهیم خطر، آسیب پذیری و خطرپذیری سیلاب نشان داده شده است.
مفهوم خطرپذیری سیلاب ترکیبی از میزان خطر، در معرض بودن و آسیب پذیری
افزایش یا کاهش هر یک از عوامل تعیین کننده میزان خطرپذیری سیلاب، موجب افزایش یا کاهش مقدار خطرپذیری، می شود. شکل زیر نشان می دهد که کاهش مقدار هر یک از عوامل، مقدار خطرپذیری را کاهش می دهد. در شکل Ri مقدار خطرپذیری اولیه و Rr مقدار خطرپذیری کاهش یافته است.
خطرپذیری ترکیبی از سه عامل خطر، آسیب پذیری و در معرض بودن
در حقیقت آنچه که تاکنون در ایران و بسیاری از کشورهای دنیا در خصوص تهیه نقشه های سیلاب به آن پرداخته شده است، نقشه های خطر سیلاب می باشد، لیکن نقشه های خطرپذیری سیل، نقشه های جامعی هستند که از ترکیب میزان آسیب پذیری عناصر موجود در منطقه (جمعیت، صنایع، تاسیسات زیربنایی و سایر موارد) با میزان خطرات بالقوه سیل حاصل می شوند و مفهومی فراتر از مفهوم خطر را شامل می شود. خطرپذیر ی عموما به صورت متوسط خسارت محتمل در منطقه بیان می شود و عموما به صورت واحد مالی ارزیابی می شود.
نقشه خطرپذیری سیلاب را می توان با و بدون در نظر گرفتن سازه های کنترل سیلاب تهیه نمود. مقایسه این دو نقشه با یکدیگر میزان کارایی سازه های کنترل سیل را ارزیابی می کند و در تدابیر کنترل سیل در آینده از آن ها استفاده می شود. دقت نقشه های خطرپذیری باید به گونه ای باشد که همه جزییات یک منطقه و میزان خطرپذیری آن ها مشخص شود. مهم ترین کاربرد نقشه های خطرپذیری سیل عبارت است از مدیریت سیل ، مدیریت استقرار کاربری اراضی در سیلاب دشت و بیمه سیل.
شناسه تلگرام مدیر سایت: SubBasin@
نشانی ایمیل: behzadsarhadi@gmail.com
(سوالات تخصصی را در گروه تلگرام ارسال کنید)
_______________________________________________________
در منابع آب
نظرات (۰)