شاخص خشکسالی SPEI چیست؟

۱۳ فروردين ۰۳ ، ۱۷:۰۴ نويسنده: بهزاد سرهادی

شاخص SPEI یا شاخص بارش-تبخیر و تعرق استاندارد شده، شاخصی برای سنجش خشکسالی هواشناسی است که به طور گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شاخص بر اساس ترازنامه آب (بارش منهای تبخیر و تعرق) و توزیع احتمال آن محاسبه می‌شود.

محاسبه SPEI شامل مراحل زیر است:

محاسبه ترازنامه آب: برای هر دوره زمانی مورد نظر (مثلاً 1 ماهه، 3 ماهه، 12 ماهه و غیره) بارش (P) و تبخیر و تعرق (PET) جمع‌آوری می‌شود. سپس ترازنامه آب (P-PET) محاسبه می‌شود.
محاسبه سری زمانی ترازنامه آب: سری زمانی ترازنامه آب برای دوره مورد نظر (مثلاً 30 سال) محاسبه می‌شود.
برازش توزیع احتمال: توزیع احتمال مناسب برای سری زمانی ترازنامه آب انتخاب و برازش داده می‌شود.
محاسبه SPEI: ترازنامه آب برای هر دوره زمانی مورد نظر به توزیع احتمال برازش شده تبدیل می‌شود. سپس SPEI به عنوان انحراف معیار ترازنامه آب از میانگین آن و تقسیم بر انحراف معیار استاندارد آن محاسبه می‌شود.

تفاوت شاخص SPEI 1 ماهه با 36 ماهه

تفاوت اصلی بین شاخص SPEI 1 ماهه و 36 ماهه در مقیاس زمانی آنها است:

شاخص SPEI 1 ماهه: خشکسالی کوتاه‌مدت را نشان می‌دهد و برای بررسی خشکسالی‌های فصلی یا رویدادهای خشکسالی ناگهانی مناسب است.
شاخص SPEI 36 ماهه: خشکسالی بلندمدت را نشان می‌دهد و برای بررسی خشکسالی‌های چند ساله یا تغییرات اقلیمی مناسب است.

به طور کلی، SPEI 1 ماهه به تغییرات کوتاه‌مدت در آب و هوا حساس‌تر است و می‌تواند برای پیش‌بینی خشکسالی‌های کوتاه‌مدت و مدیریت منابع آب در کوتاه‌مدت مفید باشد. SPEI 36 ماهه به تغییرات بلندمدت در آب و هوا حساس‌تر است و می‌تواند برای بررسی اثرات تغییرات اقلیمی بر خشکسالی و برنامه‌ریزی بلندمدت برای مقابله با خشکسالی مفید باشد.

انتخاب مقیاس زمانی مناسب برای محاسبه SPEI به عوامل مختلفی از جمله: