بر اساس پیش‌بینی‌های انجام‌شده، احتمال بروز بحران آب در شهر تهران از نیمه دوم شهریور ماه به بعد افزایش می‌یابد. این پیش‌بینی‌ها بر پایه روندهای فعلی و داده‌های حاصل از تحلیل سری‌های زمانی جریان ورودی و خروجی مخازن آبی صورت گرفته است. در این گزارش، نمودارهای پیش‌بینی حجم مخازن سه سد اصلی تأمین‌کننده آب تهران شامل سدهای کرج، لتیان و ماملو ارائه شده‌اند. این سدها نقش محوری در تأمین آب شرب و مصارف شهری پایتخت دارند. در مقابل، سدهای لار و طالقان به دلیل نقش کمتر در تأمین مستقیم آب تهران در این مرحله از تحلیل مورد بررسی قرار نگرفته‌اند.

وضعیت بحرانی آب در کلان‌شهرهای ایران یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی کشور در دهه‌های اخیر به شمار می‌رود. با افزایش جمعیت، رشد سریع شهرنشینی و گسترش بی‌رویه صنایع، تقاضا برای آب به شدت افزایش یافته است، در حالی که منابع تجدیدپذیر آب در کشور محدود و آسیب‌پذیر هستند. بسیاری از کلان‌شهرها همچون تهران، اصفهان، مشهد، شیراز و کرج با بحران‌های جدی در تأمین آب شرب مواجه هستند و مجبور به انتقال آب از مناطق دوردست یا استفاده بیش از حد از منابع زیرزمینی شده‌اند. این وابستگی شدید به آب‌های زیرزمینی، افت شدید سطح آبخوان‌ها، خشک شدن چاه‌ها و فرونشست زمین را در پی داشته است که نه‌تنها مخاطرات زیرساختی ایجاد می‌کند، بلکه سلامت و امنیت زیست‌محیطی را نیز به خطر انداخته است.

در خرداد ماه ۱۴۰۴، وضعیت منابع آبی در سد الغدیر ساوه نگران‌کننده گزارش شده است. بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی اداره هواشناسی استان مرکزی، حجم فعلی آب موجود در این سد تنها به حدود ۲۵ میلیون مترمکعب رسیده است. این رقم تنها معادل ۹ درصد از ظرفیت کل مخزن سد را شامل می‌شود،

مهاجرت غیرقانونی، به‌ویژه در کشورهایی مانند ایران که با محدودیت منابع مواجه‌اند، افزون بر پیامدهای امنیتی و اجتماعی، می‌تواند تبعات بسیار جدی زیست‌محیطی و زیرساختی به همراه داشته باشد. یکی از مهم‌ترین این تبعات، بحران در مصرف منابع حیاتی مانند آب و برق است. تهران، به‌عنوان پایتخت و پرجمعیت‌ترین شهر ایران، همین حالا نیز با چالش‌های بزرگی در مدیریت منابع آب و انرژی مواجه است. افزایش جمعیت ناشی از مهاجرت غیرقانونی، بدون برنامه‌ریزی و زیرساخت‌های لازم، فشار شدیدی بر شبکه‌های آب‌رسانی و برق‌رسانی وارد می‌کند. مهاجرانی که بدون ثبت و کنترل وارد کشور می‌شوند، 

با توجه به اطلاعات موجود، پیش‌بینی می‌شود که تهران در تابستان ۱۴۰۴ با چالش‌های جدی در تأمین آب مواجه شود. معاون درآمد و امور مشترکین شرکت آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرده است که حجم آب موجود در سدهای پنج‌گانه تهران نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیری داشته و احتمال کم‌آبی در تابستان آینده وجود دارد. برای مقابله با این وضعیت، از مشترکان درخواست شده است که مصرف آب خود را حداقل ۱۰ درصد کاهش دهند تا مشکلات کمتری در تأمین آب پیش آید. 

کاهش شدید تراز آب در سدهای پنج‌گانه تهران، به‌ویژه در سدهای لتیان و کرج که از اصلی‌ترین منابع تأمین آب این شهر در کنار سد ماملو محسوب می‌شوند، وضعیت را در سال ۱۴۰۴ بحرانی کرده است. در پنج سال اخیر، میزان بارندگی در تهران به‌طور محسوسی کاهش یافته و این در حالی است که بارگذاری جمعیتی ناشی از ورود میلیون‌ها مهاجر افغان و صدها هزار مهاجر داخلی، فشار مضاعفی بر منابع محدود آب این شهر وارد کرده است. بررسی پیش‌بینی‌های اقلیمی نشان می‌دهد که کمبود آب در سدهای تهران در ماه‌های آینده جبران نخواهد شد.

 وقتی اهداف استراتژیک بخش آب کشور که 20 سال پیش (در سال 1382) در دولت توسط هیئت وزیران بر اساس نیازهای واقعی تدوین شد و دقیقا برای سال جاری هدف گذاری شده است را بررسی میکنیم، از 18 بند اساسی این اهداف، مهم ترین آنها یعنی شماره 3 که مدیریت مصرف است به اندازه مطلوب نتایج ملموس را ارائه نداده است. زیرا در هدف گذاری های این بند، تغییر اقلیم در آن سال چندان قابل پیش بینی نبوده است. 

احد وظیفه تاکید کرد: از ابتدای سال آبی تا اوایل تیرماه امسال مجموع متوسط بارش در استان تهران حدود 25 درصد کمتر از نرمال است و جریان رودخانه‌ها و منابع آبی استان ضعیف‌تر از شرایط معمول و حجم آب پشت سدها کمتر از میزان نرمال است. احد وظیفه؛ رییس مرکز ملی اقلیم سازمان هواشناسی کشور با روزنامه اعتماد گفتگو کرده است

دانشمندان موسسه مطالعات فضایی گودارد ناسا اخیرا گزارش دادند که می 2024، گرم ترین ماه مه در تجزیه و تحلیل دمای سطح جهانی ناسا، یک سال کامل از دمای ماهانه با رکورد بالا را رقم زد. به همین ترتیب، NOAA اخیرا گزارش داد که ژانویه تا مه 2024 گرم ترین رتبه را در رکورد دمای 175 ساله خود داشته است. بر اساس تجزیه و تحلیل داده های هواشناسی از Climate Reanalyzer، در 19 ژوئن 2024، نیمکره شمالی 1.1 درجه سانتیگراد (1.9 درجه فارنهایت) بالاتر از حد نرمال بود.

اگر یک منطقه بزرگ مثل یک حوضه آبریز سد برای یک دهه درگیر خشکسالی بر پایه شاخص هایی مثل SPEI تشخیص داده شود و این یک حوضه آبریز بسته باشد؛ چقدر طول میکشد تا اثرات این خشکسالی از سد از بین برود؟ یعنی کسری مخزن تا چند سال بعد از آن ممکن است بر روی سد باقی بماند؟ برای تخمین زمان لازم برای از بین رفتن اثرات خشکسالی بر سد در یک حوضه آبریز بسته، باید به چند عامل کلیدی توجه کرد:

سخنگوی صنعت آب کشور خبر داد - افزایش تراز ۲۶ سانتی‌متری دریاچه ارومیه نسبت به تراز ابتدای سال آبی جاری. سخنگوی صنعت آب کشور گفت: فعالیت‌ سامانه‌های بارشی زمستان در شمال غرب کشور باعث شکل‌گیری ذخیره برفی مناسب، معادل متوسط بلند مدت، در حوضه دریاچه ارومیه شده است. به موجب فعالیت این سامانه‌ها، تراز دریاچه ارومیه نسبت به تراز ابتدای سال آبی جاری 26 سانتی‌متر افزایش یافته است.

بر اساس تجزیه و تحلیل میانگین دمای جهانی سالانه توسط موسسه مطالعات فضایی گدارد، ناسا اعلام کرد که سال 2023 گرم ترین سال ثبت شده است. دانشمندانی که رکورد دما را حفظ می کنند، که از سال 1880 شروع می شود، هر سال یک ناهنجاری دمای جهانی را محاسبه می کنند تا تعیین کنند که دما در مقایسه با دماهای 1951-1980 چقدر تغییر کرده است. هر ماه از ژوئن تا دسامبر 2023 به عنوان گرم ترین ماه ثبت شده ثبت می شود. جولای به عنوان گرم ترین ماه ثبت شده تا کنون رتبه بندی شده است.

تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت های انسانی به همراه عوامل استرس‌زای اجتماعی-اقتصادی آب، شدت خشکسالی را در سوریه، عراق و ایران افزایش داده است. از زمستان 2020 به بعد، منطقه بزرگی در غرب آسیا که هلال حاصلخیز را در اطراف رودخانه‌های فرات و دجله و همچنین ایران را در بر می‌گیرد، از باران‌های بسیار کم و دمای بالا رنج می‌برد. خشکسالی 3 ساله ناشی از آن اثرات شدیدی بر کشاورزی و دسترسی به آب آشامیدنی داشته است. در این منطقه خشک، بخش بزرگی از جمعیت به کشاورزی دیم، به ویژه کشاورزی گندم و دام وابسته است. در حالی که تغییرات نسبتاً زیادی در بارندگی سال به سال وجود دارد، این خشکسالی دومین بدترین خشکسالی در رکورد مشاهده شده بود که ناشی از افزایش دما بود. این در زمانی رخ داد که سایر عوامل اجتماعی-اقتصادی از جمله جنگ جاری در اوکراین با تأثیرات آن بر قیمت انرژی و مواد غذایی، و همچنین درگیری‌ها و ناآرامی‌های سیاسی، پیامدهای خشکسالی را تشدید می‌کنند.

بر اساس دیده ها و مشاهدات میدانی، از حدود 1 هفته پیش، شدت بحران آب در شهر همدان بسیار جدی تر شده است. قطعی آب در برخی مناطق تا 24 ساعت در چند روز متوالی و برای تمام شهر برنامه زمان بندی مصرف اعلام شده است. هیچ نقطه ای از شهر نیست که بیش از چند ساعت در روز آب بی کیفیت آلوده داشته باشد. وضعیت آب در این شهر به حدی بحرانی است که فشار آب در ساعات وصل شدن آب جوابگوی برخی مناطق مرتفع شهر نمی باشد. فرسودگی شبکه انتقال آب در این حالت منجر به پس زدگی فاضلاب در برخی از نقاط شهر به داخل لوله های آب شرب شهری شده است.

دکتر فیروز قاسم زاده، سخنگوی صنعت آب کشور گفت: مدیریت مخازن سدها و کنترل هفتگی برنامه منابع و مصارف سدها، اولویت جدی وزات نیرو است. به گزارش خبرگزاری آب ایران،  فیروز قاسم زاده  یکشنبه شب در گفت و گوی ویژه  شبکه پنج سیما در برنامه  تهران 20  ضمن اشاره به محدودیت منابع آبی ناشی از اقلیم کشور ایران اظهار داشت: بمنظور مدیریت مطمئن تامین آب بویژه در بخش شرب، مدیریت مخازن سدها و کنترل هفتگی برنامه منابع و مصارف سدها از اولویت های جدی وزارت نیرو در دولت سیزدهم بوده، بطوری که با کنترل صورت‌گرفته روی مصارف، خروجی مخازن سدها حدود ۲۳ درصد کاهش در سال جاری داشته است.

نوسانات ال نینو-جنوبی (ENSO) یکی از مهم ترین و طولانی ترین پدیده های اقلیمی در این سیاره است. این می تواند منجر به تغییرات در مقیاس بزرگ در فشار سطح دریا، دمای سطح دریا، بارش و باد شود - نه تنها در مناطق استوایی بلکه در بسیاری از مناطق دیگر جهان. ENSO تغییرات طبیعی سال به سال در اقیانوس و جو در اقیانوس آرام استوایی را توصیف می کند. دمای سطح دریا در چرخه اقیانوس آرام استوایی مرکزی و شرقی بین بالاتر و کمتر از میانگین. حالت ال نینو زمانی رخ می دهد که دمای سطح دریای اقیانوس آرام مرکزی و شرقی استوایی به طور قابل ملاحظه ای گرمتر از حد معمول باشد (شکل 1، بالا را ببینید). شرایط لانینا زمانی اتفاق می‌افتد که آب‌های اقیانوس آرام استوایی مرکزی و شرقی به طور قابل‌توجهی خنک‌تر از حد معمول باشند (شکل 1، پایین را ببینید). یک رویداد لانینا معمولاً، اگرچه نه همیشه، به دنبال یک رویداد ال نینو می آید.

آمار سدهای کشور هر روز عددی کمتری را نسبت به سال قبل نشان می‌دهند و عمق بی آبی بیشتر و بیشتر می‌شود، موضوعی که به گفته کارشناسان اگر راه حلی برای آن در نظر گرفته نشود، در آینده ای نه چندان دور دچار بحران های بزرگی خواهیم شد. به گزارش ایسنا، آخرین آمار از وضعیت سدهای کشور، گویای این است که با سپری شدن ۱۰۸ روز از سال آبی، تا ۱۸ دی‌ماه (سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۰) میزان کل حجم آب در مخازن سدهای کشور حدود ۱۹.۳۸ میلیارد متر مکعب است که نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته ۲۸ درصد کاهش نشان می‌دهد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران از کاهش ۳۶ درصدی میزان ورودی به سدهای تامین کننده آب تهران از ابتدای سال آبی تاکنون در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته خبر داد. به گزارش ایسنا، یوسف رضاپور اظهار کرد: میزان ورودی به سدهای پنجگانه در حال بهره‌برداری این شرکت از ابتدای سال آبی تا کنون معادل ۱۰۴.۸ میلیون مترمکعب بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۶ درصد کاهش داشته است.

اگر قوس سفید دیوار سد هوور هرگز باعص ذخیره رودخانه کلرادو نمی شد، غرب ایالات متحده، احتمالاً لس آنجلس یا لاس وگاس را که امروز می شناسیم وجود نداشت. غذای وسیع از گندم، یونجه و ذرت. هیچ رویای نقل مکان برای زندگی در یک بیابان ممکن شده نیست. رودخانه و سد، غرب کشور آمریکا را ساخت. اکنون بحران آب و هوا تهدید به وجود آن می کند. وضعیت در اینجا نمادی از یک سیاره است که به آرامی، به طور اجتناب ناپذیری بیش از حد گرم می شود. و عواقب فاجعه بار آب و هوای شدید این امر به همراه دارد.

دانشیار پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با تاکید بر اینکه ایران کشوری خشک است و با آغاز گرمایش جهانی خشک‌تر خواهد شد، گفت: ما در آغاز گرمایش جهانی به روایتی در آغاز انقراض ششم جهانی قرار داریم و چاره‌ای نداریم که همسو با آمایش سرزمینی، تصمیم بگیریم که در چه مناطقی کشاورزی و با چه الگوی کشتی رونق گیرد و در چه مناطقی صنعت توسعه یابد؛ نمی‌توانیم در قرن بیست و یکم با تفکرات و الگوهای سده‌های پیشین، کهنه و گاه منسوخ شده کشور را راهبری کنیم.

جهان با سطوح بی سابقه ای از خشکسالی مواجه است. به گفته انجمن ملی اقیانوسی و جوی، در ایالات متحده، در حال حاضر تقریباً نیمی از سرزمین اصلی درگیر این بیماری اقلیمی است. وضعیت به ویژه در شمال غرب وخیم است، جایی که به دنبال موج گرما که صدها نفر را به کام مرگ کشاند، با برخی از خشک ترین شرایط خود در بیش از یک قرن اخیر مواجه است. به گفته مانیتور جهانی خشکسالی SPEI، به جز قطب جنوب، هیچ قاره ای در امان نیست.