وحید احمدی: ما باید به گزارش "نیچر" به عنوان یک هشدار نگاه کنیم. معاون پژوهشی اسبق وزارت علوم با انتقاد از اهمیت یافتن صِرف کمیت مقالات برای پذیرش، ارتقا و دریافت تسهیلات، گفت: فارغ‌التحصیلان برخی دانشگاه‌های آمریکا با یک مقاله فارغ‌التحصیل میشوند اما رساله‌ بسیار خوبی دارند. ما تمرکزمان را بر روی تعداد مقاله گذاشته‌ایم به همین دلیل بعضی از دانشجویان و اعضای هیئت علمی برای این که تعداد مقالات خود را به عدد مورد نظر برسانند به جای این که یک مقاله‌ قوی و ارزشمند از یک موضوع ارائه کنند، از همان موضوع چندین مقاله منتشر می‌کنند تا صرفاً به عدد موردنظر برسد.

مدیر مطالعات پایه آب شرکت آب منطقه‌ای البرز گفت: عمق چاه‌های آب در مناطقی از استان مثل فردیس به ۴۰۰ متر هم رسیده است. این موضوع کیفیت آب را کاهش می‌دهد همانطور که در جنوب استان و مرز میان اشتهارد و نظرآباد آب شور شده و اگر وضعیت به همین شکل پیش برود و عمق چاه‌های آب بیشتر شود شاهد شور شدن آب در دیگر مناطق استان هم خواهیم بود.

رئیس مدیریت بحران سازمان جهادکشاورزی گلستان گفت: کاهش بارندگی و خشکسالی در سال زراعی جاری به ۲۷۷ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان بین ۱۰ تا ۱۰۰ درصد خسارت وارد کرد. اوایل سال ۹۸ بود که بعد از بارندگی بی سابقه بین ۷۴ تا ۳۵۳ میلیمتری باران طی دو روز در سرتاسر گلستان، حجم قابل ملاحظه ای از آب پس از عبور از سدها روانه شهرستان های جنوبی این استان شد و بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی مردم منطقه، تا چندین روز زیر آب رفت و خسارت سنگینی به بخش کشاورزی وارد شد؛ حال با گذشت ۲ سال از این اتفاق این بار خشکسالی به جان کشاورزی گلستانی افتاد و بخش زیادی از اراضی آنها را از بین برد.

عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه فردوسی گفت: در حال حاضر به دلیل فشاری که بر منابع طبیعی آب وارد شده، وضعیت منابع آب و اکوسیستم کشور بسیار شکننده است. اگر  با خشکسالی شدیدی که بیش از دو دهه به طول بی‌انجامد ( ابر خشکسالی) مواجه شویم، با صدمات وحشتناکی رو به رو خواهیم بود. کامران داوری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص وضعیت منابع آب زیر زمینی در خراسان رضوی و وقوع خشکسالی در استان بیان کرد: برای موقعیت‌های اضطراری ناشی از وقایع طبیعی مانند سیل، زلزله و خشکسالی باید از قبل اندیشیده و برنامه‌هایی برای زمان وقوع چنین اتفاقاتی پیش‌بینی شود. به این برنامه‌ها، برنامه عکس‌العمل به شرایط اضطراری می‌گویند. این برنامه‌ها در کشور برای بلایای  طبیعی همچون زلزله و سیل موجود است، ولی برای خشکسالی متاسفانه در این حوزه عقب افتادگی‌هایی وجود دارد.

"نیچر" بر اساس تحقیقات اخیر محققان ایرانی منتشر کرد. اخیراً سه تن از محققان ایرانی به نام‌های "سمانه اشرفی"، "علی ناظمی" و "امیرآقاکوچک" مقاله‌ای نوشته‌اند که در مجله "نیچر" منتشر شده و در آن به بررسی حجم آب‌های زیرزمینی طی چند سال اخیر در ایران پرداخته‌اند که ما به طور خلاصه در این گزارش به آن پرداخته‌ایم.

مدیرکل مدیریت بحران استان تهران گفت: میزان موجودی دریاچه های ذخیره پشت دیواره پنج سد تامین کننده آب تهران تا هفته گذشته خوب بوده است. منصور درجاتی در گفت وگو با ایسنا، در تشریح روند تمهیدات مقابله با خشکسالی در سال جاری، گفت: آنچه که مسلم است در سال جاری با توجه به ۱۶ درصد کاهش ریزش جوی فروردین  سال جاری نسبت به زمان مشابه آن در سال گذشته، میزان نزولات جوی با میزان آن در سال گذشته قابل مقایسه نخواهد بود. در حقیقت میزان بارشی که تاکنون داشتیم با سال قبل تفاوت بسیار داشته و در سال ۹۹ نیز بارش کمتری نسبت به سال ۱۳۹۸ داشتیم. بر همین اساس شایعاتی مطرح شده بود که سدها به میزان زیادی خالی هستند در حالی که این موضوع از اساس صحت ندارد و وضعیت سدها چندان نامناسب نیست. در واقع میزان موجودی دریاچه های ذخیره پشت دیواره پنج سد تامین کننده آب شرب تهران تا هفته گذشته خوب بوده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان از کاهش ۳۷ درصدی بارندگی در سال آبی جاری خبر داد و به بحران آب در مرکز این استان اشاره کرد و گفت: در حال حاضر مشکل اصلی استان، تأمین آب شرب شهر همدان است. منصور ستوده چهارشنبه ۸ اردیبهشت ماه در جمع خبرنگاران، با بیان اینکه سالانه در استان همدان به طور متوسط ۳۴۱ میلی متر بارندگی صورت می‌گرفت در حالیکه امسال ۲۶۱ میلی متر بارش در استان به ثبت رسیده است، اظهار کرد: در سال آبی ۹۹-۱۴۰۰ در استان همدان ۲۶۱ میلی متر بارندگی رخ داده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۷ درصد و نسبت به بلندمدت ۱۳ درصد کاهش دارد.

کارشناسان هواشناسی خشکسالی را بارش کمتر از حد معمول که منجر به تغییر الگوی آب و هوایی می‌شود، تعریف کرده‌اند. از این‌رو به‌طورکلی خشکسالی از نظر هواشناسی به‌حالتی از خشکی ناشی از کمبود بارندگی اطلاق می‌شود. خشکسالی معمولاً براساس درجه خشکی در مقایسه با مقادیر نرمال یا میانگین و طول دوره خشکی تعریف می‌شود. لازم است که تعاریف خشکسالی هواشناسی به‌صورت موردی برای هر منطقه متفاوت از مناطق دیگر درنظر گرفته شود چرا که شرایط جوی که موجب کمبود بارش می‌شود از منطقه‌ای به منطقه دیگر متغیر است.

با شروع فصل گرما و عطش سدها در پی کاهش بارندگی ها در ایران، زمزمه بحران آب و کمبود منابع آبی به گوش می رسد، هرچند که طبق گفته های معاون راهبردی و نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور برنامه ای برای جیره بندی آب در نظر گرفته نشده اما بیش از ۲۶۰ شهر امسال با تنش آبی مواجه خواهند بود.

رییس استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه ضمن اشاره به کاهش تراز این دریاچه گفت: با وجود پیگیری‌های انجام شده، وزارت نیرو هنوز حق‌آبه زیست محیطی دریاچه ارومیه را پرداخت نکرده است. وزارت نیرو طی سال گذشته حق‌آبه دریاچه ارومیه طی سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ را ۶۴۰ میلیون متر مکعب اعلام کرد و مقرر شد که این حق‌آبه از ابتدای آذر ماه سال گذشته تا آخر اردیبهشت امسال به سمت ارومیه رها سازی شود اما ستاد احیای دریاچه ارومیه اعلام کرده است که متاسفانه تاکنون تنها بخش کمی از این حق‌آبه - ۱۶۰ میلیون متر مکعب - به دریاچه ارومیه رسیده است و به‌طور کلی می‌توان گفت که اکنون دریچه سدها را به روی ارومیه بسته‌اند.

بررسی های سایت بیسین بر اساس آخرین آمار و اطلاعات در دسترس نشان از این موضوع است که در سال آبی جدید، علاوه بر افزایش دما، ذخیره برف نیز کاهش چشمگیری داشته است. این موضوع را جمع بزنید با کاهش شدید نزول باران در همین سال.

پروفسور جان آنتونی آلان، برنده جایزه آب استکهلم در سال 2008 درگذشت. او یک شریک و دوست بزرگ SIWI بود، و کار او به معنای واقعی کلمه تعریف مجدد گفتمان و درک سیاست و مدیریت آب بود. تونی آلن کار خود را به عنوان جغرافی دان در کالج کینگ لندن آغاز کرد و زندگی کاری خود را متعهد به دستیابی به مصرف پایدار و عادلانه آب کرد. تعهد تزلزل ناپذیر پروفسور آلان در زمینه پیشرفت و اشتراک دانش در مورد آب با مشارکت مشتاقانه وی در مجموع 18 هفته جهانی آب منعکس شد. کار پیشگامانه وی با آب مجازی پایه و اساس مفهوم ردپای آب را ایجاد کرد که امروزه معمولاً مورد استفاده قرار می گیرد.

دریاچه ارومیه به عنوان نگین آبی شمال غرب کشور سالها بدلیلی کم آبی در آستانه حذف شدن از نقشه کشور بود دریاچه ای شور که حیات مردم ۱۵ میلیون نفر در منطقه به وجودش وابسته بود چرا که خشک شدن این نگین فیروزه ای همانا و خطر بروز بیماری و نابودی کشاورزی در منطقه به واسطه انتشار ریزگردهای نمکی همانا.

معاون هماهنگی توزیع توانیر درخصوص پتانسیل تامین برق گفت: تابستان بسیار سختی پیش‌رو داریم؛ چرا که شاهد افت شدید ذخایر سدهای کشور به دلیل کاهش بارندگی‌ها هستیم. "غلامعلی رخشانی مهر" در گفت‌وگو با شبکه خبر افزود: امسال شاهد کاهش 30 تا 35 درصدی بارش‌ها هستیم که همین موضوع باعث شده تا به همین مقدار نیز از ظرفیت تولید برق نیروگاه‌های برق‌آبی کاهش یابد.

 خشکسالی یکی از پدیده‌های هواشناختی و جدایی ناپذیر از شرایط اقلیمی در کشورهای واقع در عرض‌های جنب حاره‌ای مانند ایران است. در این مناطق که بیشترین بیابان‌های جهان را داراست، خطر خشکسالی وجود دارد و این پدیده پیامدهای نامطلوبی را به همراه دارد. به‌طور کلی ویژگی‌ها و اثرات خشکسالی مانند شدت، مدت و بزرگی آن از محلی به محل دیگر متفاوت است. در مناطق خشک و نیمه خشک اثرات کمبود بارندگی روی منابع آب به‌سرعت آشکار می‌شود. به بیان دیگر در مناطقی که به طور طبیعی دارای محدودیت منابع آب هستند، بروز خشکسالی تاثیرات منفی بیشتری به دنبال دارد وحتی می‌تواند به بحران منتهی شود.

به اعتقاد محققان کمبود آب در کشور توجیه‌پذیر نیست؛ چرا که دانش فنی طراحی، ساخت و اجرای سیستم‌های آب شیرین‌کن و نمک‌زدایی در کشور موجود است و از این سیستم‌ها می‌توان آب‌هایی با قابلیت صادراتی تولید کرد؛ همان اقدامی که کشورهای حوزه خلیج فارس اجرایی کرده‌اند. مسعود محمدی، مدیر امور اداری یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه نمک زدایی مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایسنا، تمرکز تحقیقاتی این شرکت را طراحی و ساخت سیستم‌های تصفیه آب و پساب دانست و گفت: این سیستم‌ها از نوع حرارتی است که دانش فنی آن در اختیار تعداد معدودی از کشورها (حدود ۱۰ کشور) قرار دارد.

رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی از خشکسالی شدید و بی‌سابقه در ایران خبر داد و گفت: دستگاه‌های ذی‌ربط باید باتوجه به درنظر گرفتن این شرایط برای مصرف آب موجود در کشور برنامه‌ریزی کنند و ارزش قطره قطره آب را بدانند چراکه درحال‌حاضر کمبود آب جدی است.

مدیر دفتر بهره‌برداری از تاسیسات آبی و برقابی شرکت آب منطقه‌ای تهران گفت: از ابتدای سال آبی جاری تاکنون ۲۳۵ میلی متر بارندگی در حوزه عملکرد استان تهران به ثبت رسیده که این میزان بارش در مدت مشابه سال آبی گذشته ۴۰۱ میلی متر بوده و اکنون استان تهران با کاهش ۴۱ درصدی بارش ها مواجه است.

تأثیرات تغییرات اقلیمی بر منابع آب و سازگاری در بخش تامین آب و بهداشت روستایی در نیکاراگوئه. تغییر اقلیم در راس دستور کار توسعه در آمریکای مرکزی است. این منطقه، همراه با کارائیب، در برابر اثرات تغییرات آب و هوایی در آمریکای لاتین بسیار آسیب پذیر است. تغییرات آب و هوایی از طریق درجه حرارت متوسط ​​بالاتر و خشکسالی های مکرر که منجر به تنش آبی بیشتر می شود، و از طریق افزایش دفعات حوادث شدید آب و هوایی مانند طوفان های گرمسیری، طوفان ها، سیل و رانش زمین، که همه چالش های قابل توجهی در آب روستایی ایجاد می کنند، خود را نشان می دهد.

عواقب اصلی تغییرات آب و هوایی مربوط به منابع آب، افزایش دما، تغییر در الگوی بارش و پوشش برف و احتمالاً افزایش دفعات جاری شدن سیل و خشکسالی است. بسته به منطقه، تغییرات آب و هوایی تأثیرات متفاوتی روی آب اروپا خواهد داشت. دمای بالاتر به طور کلی چرخه هیدرولوژیکی جهانی را تشدید می کند. روند بارندگی سالانه در اروپا نشان می دهد که شمال اروپا طی قرن گذشته 10٪ -40٪ مرطوب تر بوده است، در حالی که جنوب اروپا تا 20٪ خشک تر شده است. طی قرن گذشته میزان تخلیه سالانه رودخانه در برخی مناطق مانند اروپای شرقی افزایش یافته است، در حالی که در مناطق دیگر مانند جنوب اروپا کاهش یافته است.

در پی پیش‌بینی خشکسالی شدید در کشور به علت کاهش بارش‌ها، رییس اتحادیه انجمن‌های منابع طبیعی و محیط زیست کشور گفت: راه حل عبور از خشکسالی در مدیریت جامع حوضه آبخیز است که بارها به آن اشاره شده اما مجلس به آن توجه نمی‌کند. علی سلاجقه در گفت و گو با ایسنا تصریح کرد: برنامه مدیریت جامع حوضه آبخیز در قالب لایحه «مدیریت جامع منابع طبیعی و آبخیزداری کشور» دیده شده و به کمیسیون‌های مختلف مجلس از جمله کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی ‍‍‍پیشنهاد شده بود. این لایحه چند مرتبه در دستور کار کمیسیون منابع طبیعی قرار گرفت و تصویب شد اما در صحن علنی رد شد.