همواره با فرارسیدن 22 مارس و روز جهانی آب، براساس یک سنت دیرین سازمان ملل متحد با توجه به شرایط و چالش‌های روز دنیا در زمینه منابع آب، نامی را برای این روز مهم انتخاب می‌کند که بر این اساس سال 2018 میلادی به درستی به نام "طبیعت برای آب" و با هدف ارایه راهکارهای طبیعت محور برای حل و بهبود مشکلات امنیت کمی و کیفی آب نامگذاری شده است. بی شک از بین رفتن اکوسیستم‌ها شامل دریاچه‌ها و تالاب‌های طبیعی، رودخانه‌ها، سیلاب دشت‌ها و غیره همزمان با پدیده‌های عمدتا تشدید کننده مانند تغییر اقلیم و خشکسالی منجر به مخاطره افتادن کمیت و کیفیت منابع آب خواهد شد و به تبع آن همین موضوع باعث بکارگیری بیش از حد منابع آب زیرزمینی، منابع خاک، تغییر کاربری زمین و غیره و اثر مخرب آن بر طبیعت می‌گردد.

خشکسالی شدید و بی‌سابقه کنونی در قرن اخیر را باید از تهدیدی بزرگ به فرصتی بی‌نظیر تبدیل کنیم. بپذیریم در سرزمین کم آبی زندگی می‌کنیم که شرط ماندگاری در آن سازگاری با محیط زیست است. توسعه باید پایدار و همخوان با ظرفیت‌های زیست محیطی و به ویژه حجم منابع آب تجدید پذیر در هر حوضه آبریز باشد. ایران، در کمربند خشک شمالی کره زمین قرار گرفته است. از برجسته ترین مشخصات آب و هوایی آن خشکی و کمی بارش، بالا بودن دما و دامنه تغییرات زیاد بارش، دما، تبخیر و تعرق سالیانه آن نسبت به میانگین خشکی‌های کره زمین است.

پاریس / برازیلیا، 19 مارس، بر اساس گزارش سالانه 2018 سازمان جهانی بهداشت جهانی، راه حل های مبتنی بر طبیعت می تواند نقش مهمی در بهبود عرضه و کیفیت آب و کاهش تاثیرات بلایای طبیعی بازی کند. این مطالعه که توسط ادری آزولای مدیر کل یونسکو، گیلبرت هونگبو، رئیس سازمان آب سازمان ملل متحد در هشتمین انجمن جهانی آب در برزیلیا (برزیل) ارائه خواهد شد، استدلال می کند که مخازن، کانال های آبیاری و تاسیسات تصفیه آب تنها ابزار مدیریت آب در اختیار ما است.

هشتمین اجلاس شورای جهانی آب (WWF8) با شعار “آب برای همه”، از تاریخ ۲۷ اسفندماه جاری تا ۳ فروردین ۹۷، در شهر برازیلیا، پایتخت کشور برزیل برگزار می‌شود. شورای جهانی آب در سال ۱۹۹۶ تأسیس شد و محل دبیرخانه مرکزی این شورا در شهر مارسی کشور فرانسه مستقر بوده و در حال حاضر بیش از ۵۰۰ شخصیت حقوقی از زیر مجموعه‌های سازمان ملل، نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی، بخش‌های دولتی، وزارت‌خانه‌ها، مؤسسات علمی و … عضو این شورا هستند.

راه حل هایی که الهام گرفته و توسط طبیعت پشتیبانی می شوند ("راه حل های مبتنی بر طبیعت") از فرایندهای طبیعی استفاده می کنند یا تقلید می کنند تا به چالش های مدیریت آب معاصر برسند، امنیت آب را بهبود بخشیده و منافع مشترک را برای تمامی جنبه های توسعه پایدار فراهم سازند.

نسخه 2018 گزارش جهانی توسعه آب (WWDR 2018) با هدف اطلاع رسانی به سیاستگذاران و تصمیم گیرندگان در داخل و خارج از جامعه آب در مورد پتانسیل راه حل های مبتنی بر طبیعت (NBS) برای حل چالش های مدرن مدیریت آب در تمام بخش ها، و به خصوص در مورد آب برای کشاورزی، شهرهای پایدار، کاهش خطر بلایای طبیعی و بهبود کیفیت آب است.

مخزن Theewaterskloof، آفریقای جنوبی

یک خشکسالی سه ساله که وضعیت منابع آبی را تهدید می کند، مسئولان شهر کیپ تاون در آفریقای جنوبی را به مجبور کرده است تا به توقف تولید آب شیرین بپردازند. در عین حال جمعیت شهر رو به رشد است و تقریبا 4 میلیون نفر و یا بیشتر، به مخازن برای تامین آب نیازمند می باشند. در حالی که خشکسالی بخشی از علل بحران کنونی است، جمعیت رو به افزایشی نیز در حال کاهش و از بین بردن منابع آب است.

روز جهانی آب، هر ساله 22 مارس، درباره تمرکز و توجه به اهمیت آب است. موضوع این سال، "طبیعت برای آب"، به بررسی راه حل های مبتنی بر طبیعت برای چالش های موجود بخش آب است که ما در قرن 21 با آن مواجه هستیم. آسیب زیست محیطی، همراه با تغییرات آب و هوایی، وقوع بحران های مرتبط با آب را در سراسر جهان می بیند. سیل، خشکسالی و آلودگی آب که از حیطه گیاهی، خاک، رودخانه ها و دریاچه ها تشدید می شوند. هنگامی که ما اکوسیستم هایمان را نادیده می گیریم، برای تهیه آب سالم که زنده ماندن و رشد به آن نیاز دارد، دچار سختی ها و مشکلات می شویم.

مدیرعامل آبفای استان تهران با بیان این‌که تنگناهای مالی مانع اصلی ساخت پرشتاب سامانه‌های توزیع اضطراری آب تهران است گفت: در سال 97 تعداد 30 سامانه توزیع اضطراری آب در تهران ساخته می‌‌شود. محمد پرورش در این باره گفت: پیش از این اجرای مخازن اضطراری آب تنها در کشور ژاپن پیش‌بینی شده بود و کشورهای زیادی چنین مخازنی را برای مواقع اضطراری در نظر نگرفته‌اند و آن‌چه امروز آبفای استان تهران تلاش می‌‌کند تا در تهران فراهم شود پیش از این در سند جایکا آمده و آبفای استان تهران نیز مطالعاتی علاوه بر آن انجام داده بود.

با توجه به فراگیر شدن خشکسالی مخصوصا در سال جاری لزوم تبدیل کشت فضای باز و سنتی به کشت گلخانه ای، که حجم آب مصرفی را کاهش می‌دهد بیش از پیش خودنمایی می‌کند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مرکزی؛ از ترویج کشت گلخانه ای برای مقابله با خشکسالی در استان خبر داد و گفت: کشت گلخانه ای به دلیل افزایش تولید محصول و کاهش قابل ملاحظه مصرف آب جایگزینی مناسب برای کشت های آب بر محسوب می شود. وی ادامه داد: با وجود خشکسالی و بحران آب در استان کشت گلخانه ای با هدف صرفه جویی در مصرف آب یک ضرورت جدی به حساب می آید.

به گواه اسناد تاریخی، ایران از نظر جغرافیایی همواره در معرض خشکسالی قرار داشته است؛ البته این امر در طول قرن‌های گذشته همواره با مدیریت مناسب و استفاده بهینه مردم از داشته‌های آبی کشورمان حل می‌شد.

خشکسالی در سال‌های اخیر به نحو خاصی اکثر استان‌های کشورمان را درگیر خودش کرده است و این امر با مروری بر میزان آب سطح دریاچه‌ها و رود‌های بزرگ کشورمان به خوبی دیده می‌شود. کارشناسان معتقدند برداشت بیش از حد از آب‌های سطحی و زیرزمینی، رشد سریع و الگوی نامناسب استقرار جمعیت، کشاورزی ناکارآمد و عطش توسعه از دلایل تشدید خشکسالی‌های چند سال اخیر کشورمان به حساب می‌آیند.

گفتمان سیاست هند درباره تعرفه مناسب‌تر برق کشاورزی در سال‌های اخیر چهره پررنگ‌تری یافته است. تا اوایل دهه 1970، شوراهای برق در تمام ایالت‌ها، بهای برق را بر اساس اندازه‌گیری مصرف برق چاه‌ها وضع کرده بودند. با این همه، به نسبتی که شمار چاه‌ها در دهه‌ها 70 و 80 به چندین برابر افزایش یافت، شوراها با این مسئله روبرو شدند که هزینه‌های اندازه‌گیری در مقایسه با مجموع عواید حاصل از بخش کشاورزی، بسیار بالا است. در پاسخ، در دهه‌های 70 و 80 بیشتر ایالت‌ها تعرفه‌های ثابت را برای تأمین برق کشاورزی در پیش گرفتند.

چندین سال است که جهانیان بنا به پیشنهاد سازمان ملل در اجلاس سران سال 1992 ریو، روز 22 ماه مارس میلادی (برابر با 2 فروردین) را به عنوان" روز جهانی آب " گرامی می‌دارند. " تم عمومی " با "شعار مخصوص جهانی آب" هر سال هم توسط سازمان ملل اعلام می‌گردد تا کشورها حسب آن موضوع گزارش‌های خود راتنظیم و ارائه نمایند.

 تم امسال "Nature for Water’ – exploring nature-based solutions to the water challenges we face in the 21st century" یا (طبیعت برای آب – برای چالش‌های پیش رو در قرن 21 راه‌حل‌های مبتنی برطبیعت را بیابید) توسط سازمان ملل انتخاب و کشف پاسخ‌های "طبیعت پایه" را توصیه کرده‌اند. موضوعی که ازدیر باز و روزگاران گذشته با زندگی بشر، فرهنگ وجغرافیای مناطق گره خورده است.

کم‌آبی و خشک‌سالی پدیده‌ای ناخوشایند است؛ اما اگر از زاویه‌ای دیگر به موضوع نگریسته شود، می‌توان این تهدید را با درایت به پنجره فرصتی برای شروع تغییرات ساختاری و نهادی در نظام توسعه کشور در راستای سازگاری با شرایط کم‌آبی تبدیل کرد؛ البته این مهم مستلزم بازتعریف مفهوم سنتی توسعه، بازنگری در باورهای قبلی و تغییر نگرش خردمندانه در رویکردهای برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری است. قصه پرغصه مشکلات کمبود آب در کشور، دیرزمانی است ذهن همه را به خود مشغول کرده و زمستان کم‌بارش سال جاری نیز بر این نگرانی دامن زده است. برای چنین مشکلی دو دسته راه‌حل وجود دارد؛

وستر ویژه و مشترک شرکت مدیریت منابع آب ایران و شرکت مهندسی آبفای کشور به مناسبت روز جهانی آب در سال 1397 با شعار «طبیعت برای آب » منتشر شد.

ین پوستر برای گرامیداشت روز جهانی آب در روز دوم فروردین ماه سال 1397 طراحی و منتشر شده است.

بیست و دومین روز از ماه مارس از سوی سازمان ملل متحد به نام روز جهانی آب نام گذاری شده که مصادف با دوم فروردین ماه است.

وزارت نیرو در نظر دارد با هدف ایجاد زمینه‌های تعامل مؤثر و مستمر مدیریت بخش آب کشور با اساتید این حوزه در سطح دانشگاه‌ها و صاحب‌نظران صنعت، اولین اجلاس «هم‌اندیشی با متخصصان علوم آب و محیط‌زیست» را برگزار نماید.

وضعیت مدیریت منابع آب و محیط‌زیست کشور به‌ گونه‌ای است که ضرورت دارد همه متخصصان بالاخص جامعه دانشگاهی کشور برای بررسی، ارائه راهکارها و اجرای آن‌ها به منظور تعدیل مشکلات و گشودن چشم‌انداز روشنی برای آینده مشارکت کنند؛ این مهم با توجه به ضرورت «تغییر رویکرد» در مدیریت منابع آب، اهمیتی دوچندان می‌یابد.

فناوری بارورسازی ابرها شاخه‌ای از علم تعدیل وضع هوا مجموعه‌ای از فناوری‌های ایمن، علمی و ثابت شده برای افزایش بارش‌ها است که قدمتی بیش از 60 سال دارد. کشور ما نیز از 20 سال پیش روند استفاده از این فناوری را آغاز کرده و در بسیاری از مناطق آن را مورد اجرا قرار داده است.

فرید گلکار، مدیر مرکز ملی تحقیقات و مطالعات بارورسازی ابرهای وزارت نیرو طی گفت‌وگوی با پاون به تشریح آخرین وضعیت اجرای پروژه بارورسازی ابرها در ایران، همکاری هوافضای سپاه با وزارت نیرو، نتایج استفاده از این فناوری در کشور و شائبه سرطان‌زا بودن بارورسازی ابرها پرداخته است. 

موضوع تشکیل بازار آب مدت هاست در مرکز توجه مقام های جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است.

سوم دی ماه پارسال بود که معاون مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو به ایرنا گفت: جلب مشارکت هر چه بیشتر مردم برای کاهش مصرف و مقابله با بحران آب به تشکیل بازار آب و اجرای مقوله اقتصاد آب نیازمند است.

«هدایت فهمی» اضافه کرد: در وهله نخست باید بتوان مقوله آب را به بخش غیردولتی و خصوصی واگذار کرد تا بازار رقابت به وجود آید که البته، خود به سازوکارهای قانونی نیاز دارد.

اقتصاد سبز در هر سرزمینی به سراغ محدودترین منابع آن سرزمین برای چرخاندن ریل اقتصاد به سمتی که با بیشترین بهره‌وری، بالاترین ارزش افزوده را در اقتصاد از آن نهاده تولید کند، می‌رود. منابع آب از منابع محدود و در بیشتر مناطق ایران کمیاب بوده و درنتیجه تاکید اقتصاد سبز در ایران بر کم کردن وابستگی اقتصاد به منابع آب باید باشد. این مهم تنها در سایه توجه به ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی سرزمین ایران و استفاده از مزیت‌های نسبی کشور در حوزه فرهنگ و تاریخ امکان‌پذیر است.

آب زیرزمینی یک منبع طبیعی کلیدی برای پشتیبانی‌ توسعه اجتماعی و اقتصادی به شمار می‌آید. با این همه، هنوز هم عمیقاً با فهم نادرست روبرو است؛ آنچنان که باید ارزش آن شناخته نشده، مدیریت ضعیفی بر آن حاکم است و به قدر کافی حفاظت نمی‌شود. سیستم‌های آب زیرزمینی در قرن بیستم، در نتیجه بهره‌برداری زیاد برای تأمین آب شهری و کشاورزی آبی، و تغییرات تمام‌عیار در کاربری اراضی در بسیاری از پهنه‌های تغذیه آب زیرزمینی، از حالت طبیعی خود خارج شده‌اند. نگرانی‌ها درباره پایداری منابع آب زیرزمینی، تنزل کیفیت و تأثیرپذیری منفی اکوسیستم‌های وابسته به آب زیرزمینی، افزایش یافته است.

هدف اصلی کاهش هدررفت آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک، مقابله با کم‌آبی و حفظ محیط زیست به دلیل خشکسالی‌ها و محدودیت منابع آب است، اما هدف مهم دیگر مربوط به جنبه اقتصادی آن می‌شود. کاهش هدررفت آب تا سطح اقتصادی، نه تنها باعث کاهش هزینه‌های تأمین آب، انتقال، تصفیه، انرژی، سرمایه گذاری برای تاسیسات جدید و دیگر موارد خواهد بود بلکه باعث افزایش کیفیت خدمت‌رسانی و نیز افزایش درآمد شرکت‌ها خواهد شد که با توجه به کنترل شدید تعرفه‌ها در سال‌های اخیر این موضوع اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. همچنین اگر بتوان با کاهش آب بدون درآمد به تقاضاهای جدید مشترکین پاسخ داد، درهزینه‌های مربوط به توسعه منابع آب، به عنوان مثال ساخت سد و مخزن جدید، ساخت و تجهیز تصفیه‌خانه‌های جدید و غیره صرفه‌جویی زیادی خواهد شد.

آب به عنوان یک فاکتور کلیدی برای زندگی از گذشته تا کنون اهمیت خود را حفظ نموده و نقش تاریخی خود را در تأمین غذای جمعیت روز افزون جهانی و فعالیت اقتصادی به خوبی ایفاء کرده است. از این‌رو فراهم کردن شرایطی که پایداری منابع آب را تضمین نماید نیازمند اتخاذ سیاست‌هایی است که کمترین فشار را بر منابع آبی در سطح منطقه‌ای، ملی و جهانی داشته باشد. واقعیت این است که 70 درصد سطح زمین از آب پوشیده شده است با این حال تنها کمتر از یک درصد آن بصورت آب‌های سطحی و زیرزمینی برای استفاده انسان‌ها، گیاهان و حیوانات قابل دسترسی است. نکته مهمتر این که حتی همین میزان هم به‌صورت یکنواخت و متوازن بین نواحی و کشورهای مختلف توزیع نشده است.

«امنیت ملی و نظام اقتصادی ایران» نام کتابی است که حسن روحانی هفت سال پیش و در کسوت رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک به رشته تحریر درآورده است. روحانی در یکی از فصل‌های این کتاب تحت عنوان «آب و امنیت ملی» آورده است: «پیشتر که تولید گندم در انحصار کشورهای اروپایی، آمریکا، استرالیا و کانادا بود، به عنوان کالای استراتژیک و تضمین‌گر امنیت  قلمداد می‌شد. اما به مرور زمان و با فراگیر شدن کشت گندم در سایر کشورها، این محصول از ماهیت امنیتی خارج شد و اساساً خودکفایی موضوعیت خود را از دست داد.» روحانی در این کتاب به سهم مصرف 91‌درصدی آب در بخش کشاورزی کشور اشاره کرده و آن را با متوسط جهانی (70 درصد) و کشورهای صنعتی اروپایی (45 درصد) مقایسه می‌کند.