عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری گفت: در بارش‌های اخیر تمامی عوامل باران زا اعم از فاز مثبت نائو، جت استریم، فرآیند هم رفتی جریان و صعود هوا دست به دست هم دادند و آنچنان با سامانه ادغام شدند که قدرت بارش چندین برابر شد.

رضا نوروز ولاشدیبا رد شایعات مربوط به وقوع سیلاب‌های اخیر کشور در اثر پدیده بارورسازی ابرها گفت: مطابق مطالعات انجام شده روش بارورسازی ابرها، قابلیت ایجاد بارش و بارندگی تا این اندازه را نداشته و تنها ۳۰ تا ۳۵ درصد در بهبود بارش‌ها بهره‌وری دارد؛ ضمن اینکه همیشه پیش بینی‌ها ۱۰۰ درصد و همانگونه که مدنظر کارشناسان است محقق نشده و امکان بارش در محل‌هایی غیر از نقاط مشخص شده وجود دارد.

فروردین ماه سال جاری، یک "سین گِلی" به سفره هفت‌سین مردم برخی شهرهای ایران اضافه شد. سیل با بی‌رحمی پیشروی کرد و اکنون حدود یک ماه است که ایران با خرابی‌های بر جای مانده از آن دست و پنجه نرم می‌کند.

در سیل اخیر مسئولان و مردم خوش قلب کشور تاجایی که توانسته‌اند به مردم سیل زده یاری رسانده‌اند اما خالی از لطف نیست اگر بدانیم کشورهای جهان اول که دارای صنعتی پیشرفته هستند، چگونه با این مشکل روبرو می‌شوند و چه کارهایی را برای جلوگیری از آن که یکی از خطرناک‌ترین انواع بلایای طبیعی محسوب می‌شود، انجام می‌دهند.

درحالی که از تصاویر ماهواره‌ای مناطق سیل‌زده برای مدیریت بحران استفاده شده بود، وزیر ارتباطات به تازگی از تصمیم برای استفاده از این امکانات فضایی برای مشکلاتی مانند مدیریت سیلاب‌ها و خشکسالی‌ها و یا حفاظت از جنگل‌ها خبر داده است.

محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- در دیدار با مدیر بخش فضایی سازمان ملل از توافق برای برگزاری دو کارگاه در ایران خبر داد و گفت: برای مشکلاتی چون مدیریت سیلاب‌ها و خشکسالی‌ها و یا حفاظت از جنگل‌ها در ایران تصمیم گرفتیم راهکارهای مشترکی پیدا کنیم که تصاویر ماهواره‌ای در اختیار دانشمندان ما در ایران قرار بگیرد.

رییس اندیشکده اقلیم و آمایش سرزمین ضمن اشاره به اینکه بارش‌های گسترده و شدید سال آبی اخیر متاثر از بر هم کنش چند پدیده جوی است، گفت: فعال‌تر شدن سامانه سودانی نسبت به سایر سامانه‌ها و انتقال رطوبت فراوان به این سامانه یکی از مهمترین عوامل بارش‌های شدید ماه‌های اخیر است.

حسن لشکری با اشاره ساز و کار بارش‌ها اظهار کرد: برای ایجاد بارش باید چند عامل به طور همزمان در جو رخ بدهد که اولین آن وجود شرایط ناپایداری در جو است. هرچه عمق ناپایداری بیشتر باشد، بارش‌ها شدیدتر می‌شود. دومین عامل نیز نفوذ رطوبت مناسب به سامانه ناپایدار است چرا که شدت بارش‌ها با میزان تغذیه رطوبت به درون سامانه ارتباط مستقیم دارد.

به دنبال وقوع سیل در استان خوزستان، حجم زیادی آب وارد تالاب هورالعظیم شده است. مدیر کل حفاظت محیط زیست استان خوزستان از آبگیری هورالعظیم ایران و عراق تا دو میلیارد متر مکعب خبر داد و گفت: جاده‌های دسترسی داخل تالاب مانع آبگیری تالاب در همه بخش‌ها می‌شود و باید بازگشایی جاده‌ها و یکپارچه‌سازی تالاب هورالعظیم در دستور کار قرار گیرد.

آب‌های ارزشمندی که همراه سیلاب وارد دریا شدند

بر اساس داده‌های موجود بعد از حدود ۱۰ سال خشکسالی، ولی مدیریت‌های کوتاه‌مدت منجر شده تا در صورت وقوع سیل به شهرهای کشور خسارات زیادی وارد شود و این در حالی است که به باور محققان آب‌های ناشی از سیل، سرمایه‌های کشور هستند و می‌توانستیم به نواحی دارای پتانسیل ذخیره سیل هدایت کنیم، در سیل اخیر این آب‌ها به سمت دریا هدایت شدند و در زمان کم آبی‌ در پی چاره‌اندیشی برای تامین آب شرب هستیم.

از تاریخ ۲۹ اسفند ۱۳۹۷ بر اثر بارندگی‌های شدید در استان‌های شمالی ایران، از جمله گلستان و مازندران و خراسان شمالی، سیل جاری شد. این سیل‌ها موجب خسارت‌های مالی برای ساکنین این استان‌ها و همچنین فوت ۱۲ نفر شد.

گفته می‌شود در این حادثهٔ طبیعی، طی دو روز ۳۰۰ میلی‌متر بارش رخ داده که برابر متوسط بارش یک‌سالهٔ استان گلستان است. گزارش‌ها حاکی از آن است که دیگر مناطق این استان نیز با بارشی بین ۵۰ تا ۷۰ درصد کل بارش سالانه در بازه زمانی کمتر از پنج روز رودررو بوده‌اند. این حجم از بارش در این منطقه در تمام دوران ثبت داده‌های هواشناختی، دست‌کم در هفتاد سال گذشته، بی‌سابقه بوده‌است. سیل استان‌های گلستان و مازندران، اصطلاحاً یک سیل دورانی بوده‌است که هر صد سال یکبار رخ می‌دهد.

استاندار لرستان از شرایط اضطراری پلدختر ابراز نگرانی کرد.

سید موسی خادمی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا بیان اینکه همه شهرستانهای لرستان درگیر سیل شدند و با توجه به وجود خرم رود در خرم اباد با دبی ۵٠٠متر مکعب در ثانیه و با بارندگی شدید بامداد امروز خسارت زیادی به این شهر وارد شده است، افزود:در شهرستانهای چگنی، کوهدشت و دلفان سیلاب وارد منازل و اماکن مردم شده و خسارات زیادی به بار اورده است.

نظریه جدید محققان درباره فعالیت "ببر خفته"

بر اساس شواهد، آتشفشان‌شناسان، کوه دماوند را آتشفشان فعالی می‌دانند و وجود چشمه‌های آب گرم و خروج گازهای خروجی تنها شواهدی بر این گفته است، ولی احتمال فوران این آتشفشان در آینده وجود دارد؛ البته اخیرا گرم‌تر شدن هوا، این "ببر خفته" را با چالش دیگری مواجه کرده است، به گونه‌ای در سال گذشته شاهد روان‌شدن سیلی در این منطقه بودیم و محققان نیز هشدار دادند با ادامه یافتن این روند باید منتظر ذوب شدن یخچال‌های طبیعی دماوند باشیم.

"دماوند" بلندترین کوه ایران و خاورمیانه و بلندترین قله آتشفشانی اوراسیاست. قدیمیان بر این باور بودند که "فریدون" ضحاک را در آنجا، در غاری به بند کشیده و زندانی است تا وقتی که بند بگسلد و کشتن خلق آغاز کند و سرانجام به دست گرشاسپ کشته شود. این باور هنوز برجا مانده و شنیدن صداهایی از این کوه را ناله‌های او می‌دانند.

خطر وقوع سیل در دورود جدی است

سرپرست فرمانداری دورود گفت: مردم در تخلیه مناطق در معرض خطر سیل همکاری کنند.

فریبا بهاری در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه خطر وقوع سیل در دورود جدی است، بیان کرد: اطلاع‌رسانی گسترده‌ای در سطح شهر و روستاها انجام شده است.

وی ادامه داد: از طریق کمیته اطلاع‌رسانی، بلندگو و فضای مجازی حتی بخش خبر و آتش‌نشانی اطلاع رسانی به ۱۵ منطقه از سطح شهر که در مجاورت رودخانه هستند انجام دادیم.

بهاری افزود: در روستا از طریق بخشداران و دهیاران و پیامک، اطلاع‌رسانی به سرپرست خانوارهای روستاها انجام شده است.

مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی، آخرین وضعیت آب و هوا طی سه روز آینده را اعلام کرد و از ورود سامانه بارشی در شمال غرب و جنوب غرب سواحل مرکزی و غربی دریای خزر، دامنه‌های زاگرس مرکزی و شمالی، دامنه‌های جنوبی البرز مرکزی و بخش‌هایی از مرکز کشور خبر داد.

آب دغدغه ای اجتماعی است که باید بر سر این دغدغه و ابعاد آن اجماع کرد. یکی از این راهها، گفت‌وگو و آیین گفت‌وگو است. اما چگونه میتوان درباره آب گفت‌وگو کرد؟ در نوشتاری که به قلم انوش نوری اسفندیاری در مجله آینده نگر شماره هشتاد و یک که در هفته اول اسفندماه 97 منتشر شده است، سعی شده بر وضعیت آب در ایران و لزوم گفت وگو درباره آن تاکید شود و پله هایی انجام گفت و گو درباره آب در جامعه را ترسیم کند.

روز جهانی تالاب ها سالانه در 2 فوریه برگزار می شود، که تاریخ تصویب کنوانسیون تالاب ها در همان سال 1971 را مشخص می کند.

"تالاب ها و تغییرات آب و هوایی"، موضوع سال 2019، با هدف برجسته کردن نقش مهم تالاب ها، به عنوان راه حل های طبیعی، در اقتباس و کاهش تاثیر تغییرات اقلیمی است.

سیلابی با دبی حدود 5 هزار متر مکعب بر ثانیه که در اثر بارش‌های شدید خوزستان جاری شد بود در مخزن سد گتوند آرام گرفت. بر اساس آمار شرکت منابع آب و نیروی ایران، روز گذشته (15 آذر ماه) از ساعت 16 تا 19 (پیک ساعت 18) 36 میلی‌متر بارندگی در حوزه گتوند و در رودخانه کارون اتفاق افتاد که منجر به وقوع سیلاب با حجم آورد حدود 18 میلیون متر مکعب بین ساعت 20 تا 21 با دبی ورودی به مخزن سد گتوند شد.

بر همین اساس، تراز مخزن در ساعت 20 شب گذشته 204.41 و در ساعت 21 به میزان 204.70 به ثبت رسیده و دبی ورودی به مخزن نیز حدود 2 هزار متر مکعب بر ثانیه گزارش شده است.

ادغام استفاده از زمین، منابع آب و مدیریت ریسک در حوضه های رودخانه به منظور کاهش "تلفات زندگی" ناشی از سیل و به حداکثر رساندن سود از دشت های سیلابی.

سیل ها شایعترین خطرات طبیعی هستند که بیشترین تأثیر را بر جامعه دارند. اگر چه سیل های ناامید کننده به شدت متغیرند، آمار سوابق سیل نشان می دهد که تعداد تلفات مرتبط به تدریج کاهش می یابد؛ که البته به لطف، از جمله، سیستم های پیشرفته تر هشدار بوده است. با این حال، آسیب به زمین و اموال به دلیل کمبود موانع پیشگیری، عدم رشد اقتصادی و عدم برنامه ریزی استفاده از حساسیت به سیل، افزایش می یابد. برنامه مرتبط در مدیریت سیل (APFM) یک رویکرد مدیریت یکپارچه کنترل سیل را برای به حداقل رساندن تلفات مربوط به زندگی و تأثیرات آن بر معیشت از طریق اقدامات حفاظتی در حالی که حداکثر بهره مزایای خالص حاصل از استفاده کارآمد از سیلابها را کاهش می دهد، ترویج می کند.

طوفان هاروی در سواحل آمریکا در 25 اوت 2017 به ایالات متحده نزدیک شد. در نقشه فوق، تاثیر طوفان بر بارش و جریان آب نشان داده شده است. تخلیه نرمال شده (فوت مکعب در هر ثانیه) در یک انتخاب از ایستگاه های اندازه گیری USGS تحت تأثیر طوفان در سمت راست نشان داده شده است. تغییر شکل هیدروگراف (سمت راست) به علت حجم جریان، جابجایی طوفان، عملیات تخلیه مخزن و سایر شرایط محلی است که می تواند تاثیر بارش بر جریان را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین اطلاعات اضافی با استفاده از شبکه های کوتاه مدت شبکه جمع آوری شده است.

1- ضرورت ایجاد سیستم هشدار سیل

کنترل و کاهش خسارت سیلاب به دو شیوه‌ی کلی سازه‌ای و غیرسازه‌ای قابل انجام می‌باشد. در روش‌های سازه‌ای تاکید بر مهار سیلاب‌های حوضه از طریق افزایش قابلیت نفوذ و نگهداشت آب در سطح حوضه و همچنین ایجاد مخازن کنترل سیلاب است. امروزه مشخص شده است که این روش‌ها به تنهایی برای کاهش خسارات سیلاب کافی نمی‌باشند. بررسی سیلاب‌های به وقوع پیوسته در برخی کشورها نشان داده است که روش‌های سازه‌ای مدیریت سیلاب به دلایلی مانند هزینه‌های اجرایی بسیار بالا، ایجاد احساس امنیت کاذب برای ساکنین و متعاقباً شکل‌گیری کانون‌های جمعیتی متمرکز در حاشیه رودخانه‌ها و افزایش آسیب‌پذیری، در بعضی موارد موجب تشدید اثرات مخرب سیلاب شده‌اند. به عنوان نمونه، کشورهای ژاپن و امریکا که در زمینه ساخت مخازن کنترل و مهار سیلاب جزء کشورهای تراز اول هستند، بیشترین میزان خسارات ناشی از سیل را نیز به خود اختصاص داده‌اند.

هشدار سیلاب در مسیر رودخانه "گاوه رود" کردستان

مردم، کشاورزان و باغداران از تردد و توقف در پایین دست سد گاوشان خودداری نمایند

در پی بارندگی های اخیر و افزایش رواناب های سطحی ورودی به سد مخزنی گاوشان واحتمال سرریز شدن این سد لازم است اهالی پایین دست سد واقع در مسیر رودخانه گاوه رود نسبت به جمع آوری تاسیسات، تجهیزات و اموال واقع در محدوده بستر و حریم رودخانه و انتقال آن به محل امن اقدام و یادآوری می نماید از تجمع، تردد و اسکان در نواحی پرخطر حاشیه رودخانه ها جداً خودداری شود.

خطرات طبیعی

خطرات طبیعی (Natural Hazards) مانند سیل و خشکسالی، رویدادهایی هستند با منشاء چرخه آب که با نشانه‌هایی چون بارشهای کم یا زیاد، طغیان رودخانه‎ها و سایر پدیده‎ها شناخته میشوند. این مخاطرات قادر است بر زندگی میلیون‌ها نفر تاثیر گذاشته، امنیت انسان‌ها را به خطر انداخته و فعالیت‌های اقتصادی-اجتماعی را مختل کنند.

برای پی بردن به اهمیت این نوع مخاطرات کافی است در نظر گرفته شود که بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۰ میلادی بیش از ۶۶۵ هزار نفر در ۲۵۵۷ سانحه طبیعی جان سپردند که ۹۰ درصد آن‌ها مربوط به چرخه آب بوده است. فقط در سال ۲۰۰۳ بیش از ۲۵۷ میلیون نفر گرفتار خطرات طبیعی شدند. بطور معمول سیل ۵۰ درصد از خطرات طبیعی مرتبط با آب را تشکیل می‌دهد. خشکسالی ۱۱ درصد، امراض عفونی مرتبط با آب ۲۸ درصد، قحطی ۲ درصد را تشکیل می‌دهد. رانش زمین نیز خطر مهم دیگر این گروه است. به عبارت دیگر این موارد، ۵ خطر مهم طبیعی هستند که با چرخه آب ارتباط دارند. سهم قاره‌های مختلف از آسیب و خسارتهای این خطرات نیز مشخص شده است. آسیا ۳۵ درصد ، آفریقا ۲۲درصد، آمریکا ۲۰ درصد، اروپا ۱۳درصد و اقیانوسیه هم ۳۰ درصد. 

تغییر الگوی استفاده از زمین و افزایش شهری شدن باعث بر هم خوردن پروسه های هیدرولوژیکی منطقه می گردد .افزایش مناطق نفوذ ناپذیر باعث بر هم خوردن تعادل طبیعی آب می گردد.کاهش نفوذ پذیری افزایش رواناب منجر به افزایش پیک سیلاب حتی در بارش های کم در دوره زمانی کوتاه مدت می گردد.در جریان تخریب این مناطق باعث افزایش سیلاب های بصورت  معنی داری گردیده. تمرکز مطالعه حاضر بر روی زیر حوضه Thirusoolam یک حوضه شهری در چین می باشد. تغییر کاربری اراضی همراه با شهری شدن در حوضه آبخیز همواره منعکس کننده رژیم جریان رودخانه می باشد. تاکید این مقاله روی مدیریت جامع سیلاب و بررسی آن در مدل هیدرولوژیکی است. مدیریت جامع سیلاب بررسی وهماهنگ کردن فعالیت های بشری بر خطرات سیلاب و کاهش اثرات آن.هدف مدیریت یکپارچه سیلاب (IFM) برای هماهنگ کردن فعالیت های انسانی و خطرات سیل را از طریق مداخلات مناسب برای تغییر رژیم آب و اقتباس از رفتار انسان در نتیجه کاهش ریسک است. بنابراین، اثرات هیدرولوژیکی شهرنشینی باید برای برنامه ریزی موثر شهری در نظر گرفته شده است. نتیجه این مطالعه را در تدوین خط مشی و استراتژی مداخله، کمک کند.