آب‌های ارزشمندی که همراه سیلاب وارد دریا شدند

بر اساس داده‌های موجود بعد از حدود ۱۰ سال خشکسالی، ولی مدیریت‌های کوتاه‌مدت منجر شده تا در صورت وقوع سیل به شهرهای کشور خسارات زیادی وارد شود و این در حالی است که به باور محققان آب‌های ناشی از سیل، سرمایه‌های کشور هستند و می‌توانستیم به نواحی دارای پتانسیل ذخیره سیل هدایت کنیم، در سیل اخیر این آب‌ها به سمت دریا هدایت شدند و در زمان کم آبی‌ در پی چاره‌اندیشی برای تامین آب شرب هستیم.

بروز بارندگی‌های گسترده و اغلب پیش‌بینی‌نشده زمستان 97 و بهار 98 موجب شد که مناطق وسیعی دچار مشکل رواناب و سیل شوند اما برای رهایی از مشکلات به وجود آمده توسط سیلاب‌ها، به نظر می‌رسد که بایستی به روش‌های نوین روی آورد. پژوهشگران کشور این روش‌ها را مورد بررسی قرار داده‌اند.

حوضه‌های شهری همان حوضه آبریز طبیعی هستند که به‌مرور زمان پوشش طبیعی خود را ازدست‌داده و به سطوح نفوذناپذیر شهری تبدیل شده‌اند. با توجه به ساخت‌وساز روزافزون در شهرها و ایجاد کلان‌شهرها، سطوح نفوذناپذیر حوضه‌ها در حال گسترش بوده و شرایط هیدرولوژیکی آن‌ها در حال تغییر است. تأثیر چنین تغییراتی را در تغییر آبنمودهای

از تاریخ ۲۹ اسفند ۱۳۹۷ بر اثر بارندگی‌های شدید در استان‌های شمالی ایران، از جمله گلستان و مازندران و خراسان شمالی، سیل جاری شد. این سیل‌ها موجب خسارت‌های مالی برای ساکنین این استان‌ها و همچنین فوت ۱۲ نفر شد.

گفته می‌شود در این حادثهٔ طبیعی، طی دو روز ۳۰۰ میلی‌متر بارش رخ داده که برابر متوسط بارش یک‌سالهٔ استان گلستان است. گزارش‌ها حاکی از آن است که دیگر مناطق این استان نیز با بارشی بین ۵۰ تا ۷۰ درصد کل بارش سالانه در بازه زمانی کمتر از پنج روز رودررو بوده‌اند. این حجم از بارش در این منطقه در تمام دوران ثبت داده‌های هواشناختی، دست‌کم در هفتاد سال گذشته، بی‌سابقه بوده‌است. سیل استان‌های گلستان و مازندران، اصطلاحاً یک سیل دورانی بوده‌است که هر صد سال یکبار رخ می‌دهد.

فوریت ها از نگاه پیمانکار

احداث سد بختیاری در حوضه دز، جدا از همه ویژگیهای سد های مخزنی و نیروگاههای برقابی، بواسطه برخی شرایط خاص این حوضه دارای ضرورتهای غیرقابل انکاری است که منافع حاصل و پتانسیل های ایجاد شده از آن می تواند نقش بسیار تعیین کننده ای در مدیریت منابع آب کشور و کنترل شرایط بعضاً بحرانی این حوضه ایفا نماید. در این رابطه ملاحظات و حساسیت هایی را 

ضرورت "مدیریت هم‌بست" در مدیریت بحران. اما و اگرهایی که برای سدسازی مطرح می‌شود

ایران از نظر سیل با کشورهایی چون "کانادا"، "هند" و "پاکستان" قابل قیاس است و این کشورها با اتخاذ روش‌های مدیریت ریسک، رویکردهای پیشگیرانه و احداث سدهای مخزنی در تلاش هستند تا از بار خسارات ناشی از سیلاب جلوگیری کنند و به گفته محققان حوزه سازه‌های آبی اگر در استان گلستان این نوع سدها وجود داشت و اگر نسبت به لایروبی رودخانه‌ها اقدام می‌شد شاهد بروز فجایع سیل اخیر نبودیم.

دکتر سعید یوسفی، عضو هیأت علمی گروه "مدیریت پروژه و ساخت" دانشگاه تهران و کارشناس سازه‌های آبی با اشاره به سیل اخیر استان گلستان، گفت: بر اساس گزارش‌های منتشر شده در این منطقه ۴ روز به طور مداوم بارش باران داشته و بر اثر آن در استان موجب جاری شدن سیل شده است.

مقدمه

آنچه امروزه به نام سیستم های آبیاری نامیده می شود موضوع بسیار وسیع و گسترده ای می باشد که به سختی می توان آن را طبقه بندی کرد. به صورت ساده یک سیستم آبیاری تحت فشار شبکه ای از لوله ها و اتصالات را تشکیل می دهد که در آن آب از منبع اصلی تا سطح مزرعه در داخل لوله و با فشار جابه جا و پخش می شود.

تفاوت اساسی سیستم های آبیاری تحت فشار با سیستم های آبیاری سنتی سطحی عبارتند از: رژیم جریان آب، جهت جریان، وسعت اراضی که در یک زمان آبیاری می شوند و انرژی خارجی.

سیستم های آبیاری تحت فشار سابقه ای طولانی دارد. مثلا در بسیاری از باغات و کاخ های قدیمی، آب در داخل مجاری تحت فشار جابه جا می شد. اما استفاده از این روش به عنوان یک سیستم آبیاری، قدمتی کمتر از یک صد سال دارد. تا قبل از سال های ۱۹۲۰ میلادی این روش بیشتر برای آبیاری فضای سبز و زمین های ورزشی به کار می رفت اما از سال ۱۹۳۰ به بعد با توسعه ساخت لوله های فلزی سبک و جفت کننده ها این گونه سیستم ها به سرعت گسترش پیدا کرده و برای آبیاری مزارع کشاورزی مورد استفاده قرار گرفت.

آب زیرزمینی در بسیاری از کشورها منبع مهم تأمین آب نیازهای کشاورزی و شهری به شمار می‌آید. متأسفانه بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی غالباً بدون پایش و فارغ از مقررات کافی صورت می‌گیرد. برداشت بی‌رویه آب زیرزمینی، پیامدهای منفی مانند کاهش آبدهی چاه‌ها، نشست زمین و ... و کاهش موجودی آب برای جمعیت رو به رشد خواهد داشت. پرداختن به این چالش‌ها به شیوه‌ای کارآمد، پرسش کلیدی برای سیاست‌گذارانی است که نگرانی فزاینده‌ای درباره امنیت غذایی و پایداری منابع آب دارند.

مدل سازی منطقه ای آب های زیرزمینی یک وظیفه مهم در مدیریت آب استراتژیک است که شامل تمام کاربران، فعالیت ها و اکوسیستم های مربوطه و استفاده پایدار از شرایط فعلی و آینده است. برخی از ملاحظات خاص در مورد مدلسازی منطقه ای با توجه به تقسیم بندی اولیه و فضایی وجود دارد؛ یک مدل منطقه ای در نظر گرفته نشده است که پاسخ منطقه آبخوان را برای منطقه مشخص تعیین کند، در عوض شامل ارزیابی جریان آب های زیرزمینی منطقه و اندازه گیری شارژ، تخلیه و سایر فرآیندهای موجود در تعادل آب است.

SEAWAT یک مدل توسعه یافته توسط USGS برای شبیه سازی چگالی جریان آب زیرزمینی سه بعدی با انتقال شوری و گرما است. این نرم افزار بر اساس MODFLOW-2000 و MT3DMS است و در آخرین نسخه آن می تواند تغییرات ویسکوزیته را شبیه سازی کند و زمان اجرای سریع تر را فراهم کند. SEAWAT در Flopy، کتابخانه پایتون برای ساخت، اجرا و نمایش مدل MODFLOW اجرا می شود. این آموزش دارای جریان کاری کامل برای ایجاد و ارائه مثال پایه ای از ابزار سالین با SEAWAT و Flopy در یک نوت بوک Jupyter است.

نشان دادن مسیر جریان آب زیرزمینی برای درک شرایط واقعی و پیش بینی شده رژیم جریان آب زیرزمینی مفید است. این جهت و بزرگنمایی جهت و  چشم انداز سریع جریان های اصلی آب زیرزمینی و بین خطوط منابع و نقاط تخلیه را نشان می دهد. بردارهای جریان ویژگی های بسیار رایج در مدل سازی آب های زیرزمینی هستند که با استفاده از پشته منبع باز تا زمانی که توسعه کتابخانه Flopy وجود ندارد، دارای یک ابزار ویژه برای ارائه است.

اطلاعات مربوط به محصول گیاهی

این بخش اطلاعات مربوط به محصولات منحصر به فرد، نیاز آب به محصول آنها، پاسخ عملکرد به آب را ارائه می دهد؛ و پایگاه اطلاعات کتابشناختی در مورد بهره وری آب محصول است.

AquaMaps پایگاه داده مکانی بین المللی FAO در آب و کشاورزی است. این امر از طریق یک رابط کاربری ساده، داده های فضایی منطقه ای و جهانی را در مورد منابع آب و مدیریت آب در دسترس قرار می دهد که به عنوان یک منبع اطلاعاتی استاندارد مطرح شده توسط فائو یا توسط ارائه دهندگان داده های خارجی تولید می شود.

AquaCrop یک مدل رشد محصول است که توسط FAO برای تأمین امنیت غذایی و ارزیابی تاثیر محیط و مدیریت بر تولید محصولات کشاورزی تهیه شده است. AquaCrop شبیه سازی پاسخ عملکرد محصولات گیاهی به آب است و به ویژه در شرایطی که آب عامل مهمی در تولید محصول می باشد، مناسب است.

پایگاه داده ها و نرم افزار

در دنیایی که 7 میلیارد نفر در معرض نگرانی های مربوط به کمبود آب و زمین قرار دارند، متخصصان زمین و آب و هوا امروز به دسترسی آسان به اطلاعات، مدل ها، روش ها و فن آوری های پیشرفته برای تولید مواد غذایی پایدار نیاز دارند.

FAO میزبان پایگاه های پیشرفته و نرم افزاری برای نظارت و مدیریت بسیاری از متغیرهای مورد نیاز برای اطمینان از امنیت غذایی است در حالی که  به دنبال به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی فعالیت های می باشد.

تحت حمایت Cabo Verde در همکاری با ایتالیا و FAO WASAG نخستین انجمن بین المللی کمبود آب در کشاورزی که در 19 تا 22 مارس 2019 در پریا، کیپ ورد برگزار می شود، اعلام موجودیت می کند تا با جشن های جهانی آب سال 2019 که در این سال با موضوع "هیچکس را فراموش نکن" ارائه می گردد تصویب شود.

این انجمن با هدف شناسایی راه حل های دقیق - عملی، نوآورانه و همکاری - برای رفع کمبود آب در کشاورزی در شرایط آب و هوایی متغیر است. پاراگوئه می گوید که انجمن ها نشان می دهد که فقدان آب در کشاورزی ممکن است قابل حل باشد، و این به نفع توسعه ی مناسب برای رشد و توسعه محصولات غذایی و تهیه غذا است.

آب زیرزمینی در بسیاری از کشورها منبع مهم تأمین آب نیازهای کشاورزی و شهری به شمار می‌آید. متأسفانه بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی غالباً بدون پایش و فارغ از مقررات کافی صورت می‌گیرد. برداشت بی‌رویه آب زیرزمینی، پیامدهای منفی مانند کاهش آبدهی چاه‌ها، نشست زمین و ... و کاهش موجودی آب برای جمعیت رو به رشد خواهد داشت. پرداختن به این چالش‌ها به شیوه‌ای کارآمد، پرسش کلیدی برای سیاست‌گذارانی است که نگرانی فزاینده‌ای درباره امنیت غذایی و پایداری منابع آب دارند.

NDVI یک شاخص گیاهی است که به طور گسترده ای برای ارزیابی اثرات زیست محیطی، ارزیابی کشاورزی و معیارهای تغییر کاربری زمین مورد استفاده قرار می گیرد. روش محاسبه NDVI در نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به عنوان QGIS ساده و مستقیم است. با این حال، کارایی تنها مربوط به یک تصویر است، اما اگر یک سری از تصاویر را تجزیه و تحلیل کنیم یا اگر تصاویری با منابع محاسباتی محدود داشته باشیم، ما باید برخی از فیلترهای 

یک نمودار Piper یک روش گرافیکی موثر برای جدا کردن داده های تحلیلی مربوطه برای درک منابع مولکول های حل شده در آب است. این روش در این مطلب آمده است که اکثر آب های طبیعی حاوی کاتیون ها و آنیون ها در تعادل شیمیایی هستند. فرض بر این است که بیشترین فراوانی کاتیون ها کلسیم (کلسیم)، منیزیم (Mg) و سدیم (Na) هستند. شایعترین آنیون ها نیز بی کربنات (HCO3)، سولفات (SO4) و کلرید (Cl) هستند.

مهندسی رودخانه

به انگلیسی: River engineering یکی از گرایش‌های مهندسی عمران است که به مطالعه و شناسایی هرچه عمیق‌تر مسائل فرسایش و رسوب در رودخانه، کنترل سیلاب و سامان دهی رودخانه می‌پردازد. این رشته علمی در مورد کلیه مراحل مطالعه و برنامه‌ریزی، طراحی، اجرا و بهره‌برداری جهت بهبود یا تغییر وضعیت موجود یک رودخانه به منظور برآورد نیازهای عمرانی بحث می‌کند. همه رودخانه‌ها در معرض تغییر و تحول قرار دارند و کارهای مهندسی رودخانه در راستای بررسی تغییر بده، مطالعه بده رسوبی، مسیر رودخانه، عمق آبراهه، پهنه سیل‌گیر و کیفیت آب مورد نیاز است. 

مهندسی رودخانه

به انگلیسی: River engineering یکی از گرایش‌های مهندسی عمران است که به مطالعه و شناسایی هرچه عمیق‌تر مسائل فرسایش و رسوب در رودخانه، کنترل سیلاب و سامان دهی رودخانه می‌پردازد. این رشته علمی در مورد کلیه مراحل مطالعه و برنامه‌ریزی، طراحی، اجرا و بهره‌برداری جهت بهبود یا تغییر وضعیت موجود یک رودخانه به منظور برآورد نیازهای عمرانی بحث می‌کند. همه رودخانه‌ها در معرض تغییر و تحول قرار دارند و کارهای مهندسی رودخانه در راستای بررسی تغییر بده، مطالعه بده رسوبی، مسیر رودخانه، عمق آبراهه، پهنه سیل‌گیر و کیفیت آب مورد نیاز است. 

مهندسی رودخانه

به انگلیسی: River engineering یکی از گرایش‌های مهندسی عمران است که به مطالعه و شناسایی هرچه عمیق‌تر مسائل فرسایش و رسوب در رودخانه، کنترل سیلاب و سامان دهی رودخانه می‌پردازد. این رشته علمی در مورد کلیه مراحل مطالعه و برنامه‌ریزی، طراحی، اجرا و بهره‌برداری جهت بهبود یا تغییر وضعیت موجود یک رودخانه به منظور برآورد نیازهای عمرانی بحث می‌کند. همه رودخانه‌ها در معرض تغییر و تحول قرار دارند و کارهای مهندسی رودخانه در راستای بررسی تغییر بده، مطالعه بده رسوبی، مسیر رودخانه، عمق آبراهه، پهنه سیل‌گیر و کیفیت آب مورد نیاز است. 

مقدمه و ساختار کتاب

یکی از شاخصه‌های مهم رشد و توسعه هر کشور، میزان دسترسی آن به آب سالم و بهداشتی است. آب سالم، آبی است که عوامل فیزیکی، شیمیایی و میکروبی آن در حد استاندارد باشد و مصرف آن عارضه سویی در کوتاه‌مدت و درازمدت در انسان ایجاد نکند. دسترسی به آب سالم و دفع بهداشتی فاضلاب، جزو نیازهای اولیه انسان است.  

شناخت کیفی آب توسط دانشجویان موجب تعمیق مفاهیم دانش آب و بهداشت آن گردیده، از این طریق  راهکارهای مناسب برای تصفیه و استفاده مجدد از آب‌های غیرمتعارف را بدنبال خواهد داشت. در سال های اخیر، توسعه روش های تصفیه تکمیلی آب شرب مورد توجه خانواده ها قرار گرفته و  حذف آلاینده هایی مانند  رنگ، بو و فلزات سنگین آب  از طریق روش های جذب گسترش یافته است.