تفاهم نامه ای (تفاهم نامه) بین انجمن بین المللی آب (IWA) و ابتکار GEO AquaWatch امضا شده است. IWA شبکه پیشرو و مرکز جهانی دانش برای همه متخصصان آب و هرکسی است که متعهد به آینده آب است. AquaWatch بخشی از گروه رصد زمین است، مشارکت بیش از 100 دولت ملی که آینده ای را در نظر می گیرد که از فناوری های رصد زمین (EO) برای مدیریت بهتر منابع آب و تصمیم گیری استفاده می شود.

متخصصان آب با چالش های زیادی روبرو هستند که ناشی از الگوهای غیرقابل پیش بینی و تغییرات جهانی است. نیاز به سیاست هایی است که تغییرات را پیش بینی کرده و زیرساخت هایی را که برای سازگاری طراحی شده اند، شناسایی کرده و در بلندمدت به دلیل تاثیرات آب و هوایی و فن آوری های مخرب اجتماعی تکنولوژیکی مورد استفاده مجدد قرار گیرند. از طریق اهرم های سیاست گذاری و حکمرانی در نهادهای بخش آب، می توانیم از جوامع در پاسخ به افزایش شوک ها و استرس ها با تاب آوری سازگار حمایت کنیم. این امر به ویژه با توجه به جوامع آسیب پذیر که از لحاظ تاریخی کمبود داشته اند و اکنون با بدترین تأثیرات ناشی از تغییرات آب و هوایی روبرو هستند، اهمیت دارد. به ویژه متخصصان جوان آب در پشت درخواست سیاست های تطبیقی ​​آب بر سیاست ها و شیوه های سنتی هستند.

مدیریت زیرساخت های قدیمی و شبکه های بزرگ سیستم های آب چالش های بزرگی است که شرکت های آب در سراسر جهان با آن روبرو هستند. در سال 2021، تحقیقی به سرپرستی تیمی در دانشگاه ملل متحد، زیرساخت های فرسوده آب را به عنوان یک خطر جهانی در حال ظهور شناسایی کرد. اکثر راه حل های مهندسی برای مدیریت آب که امروزه هنوز مورد استفاده قرار می گیرد، مانند سدها و شبکه های فاضلاب، بین سالهای 1930 تا 1970 ساخته شده است. اینها در حال حاضر خطرات و چالش هایی را برای مدیران زیرساختی که در تلاش برای گسترش خدمات و پذیرش انقلاب دیجیتالی هستند ایجاد می کند.

به اعتقاد رئیس گروه علوم پایه فرهنگستان علوم و استاد زمین­ شناسی دانشگاه شیراز، تعارض راه­‌حل­‌های پیشنهادی برای کاهش گسیل گازهای گلخانه‌­ای با منافع ملی کشورها، دلیل ناموفق بودن تمام تلاش‌­ها در این زمینه است؛ به گونه‌ای که بر اساس پیش بینی‌های بین المللی تا سال ۲۱۰۰ دمای میانگین زمین تا ۳.۷ درجه سانتی گراد افزایش می یابد؛ واقعیتی که هم اکنون با ذوب یخ‌های قطبی، انقراض بسیاری از آبزیان و کلونی‌­های مرجانی، وقوع سیل و خشکسالی و افزایش تعداد طوفان­‌های دریایی مشاهده کرد.

ما در سایت بیسین، در یک بررسی آماری، از طریق پردازش داده های ماهواره های ناسا، به نتایجی رسیدیم که شاید یک درک بصری از آن برای همگان وجود داشته باشد. یکی از مهم ترین این نتایج این است که ایران دچار تنش آبی است نه خشکسالی به معنای عام آن. خشکسالی ها می توانند هیدرولوژیک، هواشناسی و... باشند که در جای خود نیاز به بررسی دقیق هستند. اما برای درک بهتر به نمودار زیر نگاه کنید.

خشکسالی یکی از مهمترین مخاطرات جوی است که به‌طور خزنده در سطح جهان شکل گرفته است و به صورت منطقه‌ای عمل می‌کند و پایان آن نامعلوم وچگونگی وقوع و اثرات آن در هر ناحیه با ناحیه دیگر متفاوت است. با توجه به تشدید خشکسالی در ایران و احتمال تداوم به پنج نکته درباره خشکسالی بر اساس اطلاعات مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران اشاره می‌شود:

خبرگزاری مهر روز چهارشنبه ۶ مرداد به نقل از هادی کیادلیری، «عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه علوم تحقیقات»، از «خشک شدن رودخانه چالوس» خبر داد. او با انتقاد از عملکرد نهادهای مسئول حفاظت از محیط زیست ایران، مدعی شد احداث سدهای انحرافی برای انتقال آب کشاورزی موجب خشک شدن رودخانه چالوس شده است. آقای کیادلیری ضمن انتقاد از عملکرد سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی و سازمان محیط زیست، آنها را «منفعل» و «ماشین صدور مجوز» خواند و گفت روند تخریب منابع طبیعی در شمال ایران چنان شدید است که این سازمان‌ها دیگر قادر نیستند آن را مدیریت کنند.

پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی تهران با بررسی نمونه‌های فاضلاب سه تصفیه‌خانه در شهرهای تهران، قم و انزلی، عنوان کردند که در فاضلاب ورودی این تصفیه‌خانه‌ها ویروس کووید-۱۹ وجود دارد. پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی تهران با انجام یک مطالعه حضور ویروس کووید- ۱۹ را در فاضلاب خام و تصفیه‌شده شهری مورد بررسی قرار دادند.

در کنار کاهش چشمگیر نزولات جوی در کنار نبود برنامه ریزی مناسب و بلندمدت، عطش توسعه، حفر چاه های غیر مجاز، برداشت های بی رویه، عدم اصلاح الگوی کشت و کشت دوم در اراضی کشاورزی و روشهای سنتی آبیاری شاهد افت قابل توجه منابع آبهای زیر زمینی هستیم. فرماندار همدان با بیان اینکه حدود ۷۷ درصد آب مورد نیاز این شهر از سد اکباتان و آبشینه تامین می شود، گفت: میزان ذخیره این سدها به حدود ۴۰ درصد کاهش یافته که با روند فعلی مصرف در مهرماه به پایان می رسد.

یک پژوهشگر آب و توسعه ‌پایدار ضمن بیان اینکه از سال ۱۳۳۲ روند تعرض و مهندسی تهاجمی نسبت به حوضه آبریز کارون آغاز شده است، پیشنهاد داد: وزارتخانه مستقلی برای مدیریت منابع آب تشکیل شود که تنها مدیریت ‌پایشی را برعهده داشته باشد و تصمیم‌گیری‌های کلان درباره منابع و حوضه‌های آبی را با مشارکت مردم، کشاورزان و تشکل‌های مردم‌نهاد انجام دهد.

باسمه تعالی

اولاً مشکل مردم عزیز خوزستان فقط کمبود آب نیست (و فقط) یکی از مشکلات آنان این امر است. توسعه خوزستان یک امر همه‌جانبه است، اما از یک برنامه روشن برخوردار نیست، لذا مردم نمی‌توانند زندگی امروز و فردای خود را پیش‌بینی کنند. استان‌های دیگر هم از چنین فقدان نظام توسعه‌ای رنج می‌برند. دولت‌ها علیرغم مصوبات متعدد مجلس شورای اسلامی در برنامه‌های ۵ ساله که موظف بودند طرح آمایش سرزمین را مدون و به اجرا درآورند، هیچ‌یک (با تأکید بر هیچ‌یک) از دولت‌ها این کار را انجام نداده‌اند. نتیجه این سهل‌انگاری همه دولت‌ها عدم استفاده بهینه از ظرفیت‌های استانی و گاه کج‌روی از توسعه استان‌ها شده است. هر چه در این امر خطیر تأخیر شود به ضرر کلیت نظام توسعه‌ای کشور است. امیدواریم دولت جدید همتی در این راه داشته باشد.

"منصور ستوده" در جلسه شورای حفاظت از منابع آب استان که در سد اکباتان برگزار شد، گفت: کشور ما در منطقه خشک و نیمه خشک دنیا قرار گرفته و از طرفی، توزیع بارش نیز در کشور به لحاظ مکانی و زمانی ناهمگون است. وی افزود: این در حالی است که در ادامه خشکسالی‌های سال‌های گذشته، شاهد خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی بی‌سابقه‌ای در سال آبی جاری هستیم به نحوی که ایستگاه‌های باران سنجی شرکت آب منطقه‌ای همدان طی سال آبی جاری در استان ۲۸۰ میلی‌متر بارندگی داشته‌ایم که در مقایسه با ۴۶۹ میلی‌متر بارش سال گذشته ۴۰ درصد کاهش یافته و استان وارد تنش آبی شده است؛ بر همین اساس صرفه‌جویی در مصرف آب در همه بخش‌ها در مقطع کنونی امری ضروری تلقی می‌شود.

برای نزدیک به 30 سال، از جمله در زمان اشغال توسط ائتلاف به رهبری ایالات متحده و انگلیس، مقامات عراقی در مدیریت و تنظیم کافی منابع آب عراق ناکام مانده اند، و جمعیت استان بصره در جنوب عراق را محروم کرده اند. به حدی که حدود 4 میلیون نفر آنها حق داشتن آب آشامیدنی سالم را ندارند. منابع اصلی آب در بصره رودخانه شط العرب و کانال های آب شیرین آن است. اما شکست های متعدد دولت از دهه 1980، از جمله مدیریت ضعیف منابع بالادست، تنظیم ضعیف آلودگی و بهداشت، و غفلت مزمن و سو مدیریت زیرساخت های آب، باعث خراب شدن کیفیت این آبراه ها شده است.

به اعتقاد محققان، خوزستانی‌ها در طول تاریخ گذشته از آب سالم و تالاب‌های غیرآلوده برای تغذیه دام‌ها و محصولات کشاورزی خود بهره‌مند بودند، ولی اکنون وضعیت این استان از حد و اندازه تاب‌آوری آنها فراتر رفته و این پرسش مطرح است که چگونه سطح زیر کشت برنج "دشت عباس" که طی دو دهه قبل ۴۰ هزار هکتار بود، اکنون به ۲۰۰ هزار هکتار افزایش یافته و چگونه است که بیش از ۱۰ میلیارد متر مکعب آب در رودخانه کارون ذخیره‌سازی شده، ولی حدود ۵۰۰ روستای خوزستان با کمبود آب مواجهند و یا از آب‌های بودار و رسوبی محلی استفاده می‌کنند؟

امارات متحده عربی از پهپادها و هواپیماهای بدون سرنشین برای کنترل آب و هوای شهر دوبی استفاده می‌کند. به گزارش آی‌ای، بارش‌های محدود در دوبی و دمای بالای هوا منجر به خشکسالی در این شهر توریستی شده است و حالا هواپیماهای بدون سرنشین به مبارزه با این معضل کمک می‌کنند. تغییرات اقلیمی و بحران آب و هوا طوری که تاکنون هرگز اینطور نبوده در حال گرم کردن کره زمین هستند و ساکنان مناطق مختلف کره زمین در حال تجربه دماهای بی‌سابقه‌ای هستند.

عضو نظام صنفی کشاورزی دشت آزادگان با اشاره به اینکه مطالبه مردم خوزستان تامین آب شرب، کشاورزی و دامداری است، گفت: بحران آب شرب سال هاست که دراین استان وجود دارد. مشکل آب شرب را می توان با آب خریدن حل کرد اما کسی که ۴۰۰ راس دام دارد نمی تواند آب بخرد یا با تانکر به آنها آب دهد. اینکه با تانکر و ماشین آب می آورند کار درستی نیست. مگر چند روز می توان با تانکر به دام آب داد؟ باید آب کرخه را محافظت کنیم، حق آبه تالاب هورالعظیم جدا از بخش کشاورزی دیده شود. حق آبه کرخه نیز برای فصول کشت به جز کشت های پرمصرف تعیین شود.

بر اساس قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، سازمان ها و نهادهای دولتی موظف به ارائه خدمات روشنی در زمینه در اختیار گذاشتن داده ها و رقوم اطلاعات غیر محرمانه از محتوای تولیدی خود هستند. در این زمینه وزارت نیرو، شرکت مدیریت منابع آب ایران، با راه اندازی یک سامانه جامع، اقدام به ارائه اطلاعات پایه و خام از سنجش منابع آب کشور کرده است. آنچه در این سامانه به آدرس زیر قابل دریافت می باشد. شامل داده های جزئی در دو بخش، حوضه ای و یا استانی، برای آمار آب های سطحی (هیدرومتری)، یا زیرزمینی (پیزومتری)، بیلان و آمار سراسری است. همچنین در این سامانه، اطلاعات شبکه های سنجش، نقشه های تصویری و شیپ فایل های پایه قابل دریافت است.

این نمودار، خروجی پردازش ناسا از داده های ماهواره GRACE FO در مرکز JPL گودارد است که نشان می دهد از سال 2000 تا 2021 مقدار ضخامت آب معادل (در مقیاس کشور) از رقم 5/977 سانتی متر به 11/696- سانتی متر در انتهای دوره افت داشته است! به افزایش نمودار در سال 2019 که سیلاب های غیر منتظره کشور را فراگرفت توجه کنید.

به گزارش شبکه خبری آب ایران ،"علی شهبازی"با اشاره به آخرین وضعیت ورودی تالاب هورالعظیم اظهار کرد: این میزان جریان آب بیش از نیاز زیست محیطی تالاب بوده و کسری دو هفته اول تیرماه به‌صورت کامل در حال جبران است. معاون مطالعات جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان خاطرنشان کرد: نیاز زیست محیطی تالاب هورالعظیم از ابتدای سال آبی جاری تا انتهای خردادماه به صورت کامل از نظر کمیت و توزیع زمانی تامین شده و در یک بازه زمانی در تیرماه به دلیل برداشت حقابه تالاب جهت مصارف غیرمجاز در تامین آب آن مشکل ایجاد شد.

سد گتوند در ششم مرداد ماه 1390 افتتاح شد. قبل و بعد این تاریخ به دلایل و درجات مختلف این سد موضوع بررسی و مناقشه در فضای رسانه ای کشور بوده است. تا قبل از زمستان 1392 که آقای روحانی به عنوان رئیس جمهور جدید در سفر استانی خود وعده داد که یک تیم کارشناسی را مامور رسیدگی به موضوع کند، طرح مشکلات این سد، حداقل در استان خوزستان، تا حدودی یک مسئله امنیتی تلقی می‌شد. از زمستان 1393 که پروژه بررسی راهکارهای رفع شوری مخزن سد گتوند تعریف شد، زمینه برای اوج گرفتن علنی مباحث مرتبط با این سد بیشتر از قبل فراهم شد. شرایط جدید بحرانی آب خوزستان در تابستان 1400 بهانه ای شده است که موضوع سد گتوند مجددا در رسانه ها و افکار عمومی مطرح شود.  شاید مرور خلاصه ای از آن چه در فرآیند انجام پروژه مذکور در موسسه آب دانشگاه تهران شاهد آن بودیم، برای روشن شدن افکار عمومی مفید واقع شود.