2.8 رابطه بارندگی - رواناب

بارانی که در زمان و مکان تعریف شده و بر روی حوضه آبریز می بارد، هیدروگراف تولید می کند. در شکل 7.8 عناصر اساسی خاصی از هیدروگراف حاصل از hyetogram تعریف شده است.

بارندگی یا بارش (به انگلیسی: Precipitation) فرایندی است که طی آن بخار آب تحت شرایط جوی متراکم شده و به صورت مایع یا جامد بر اثر نیروی گرانش زمین بر سطح زمین ببارد. شکل‌های اصلی بارندگی شامل نم نم باران، باران، برف و باران، برف و تگرگ است. بارش زمانی روی می‌دهد که در منطقه‌ای از آسمان بخار آب آن‌قدر اشباع شده باشد که در اثر تراکم زیاد تبدیل به مایع شده و به زمین ببارد. بنابرین مِه و میغ بارش به حساب نمی‌آیند، زیرا در آنها بخار آب آن قدر متراکم نمی‌شود که بتواند ببارد. معمولاً ریزش‌های آسمانی به سطح برخورد می‌کنند، ولی استثنائی هم وجود دارد که میلابی نامیده می‌شود و پیش از رسیدن به سطح دوباره بخار می‌شود.

بارندگی یا بارش (به انگلیسی: Precipitation) فرایندی است که طی آن بخار آب تحت شرایط جوی متراکم شده و به صورت مایع یا جامد بر اثر نیروی گرانش زمین بر سطح زمین ببارد. شکل‌های اصلی بارندگی شامل نم نم باران، باران، برف و باران، برف و تگرگ است. بارش زمانی روی می‌دهد که در منطقه‌ای از آسمان بخار آب آن‌قدر اشباع شده باشد که در اثر تراکم زیاد تبدیل به مایع شده و به زمین ببارد. بنابرین مِه و میغ بارش به حساب نمی‌آیند، زیرا در آنها بخار آب آن قدر متراکم نمی‌شود که بتواند ببارد. معمولاً ریزش‌های آسمانی به سطح برخورد می‌کنند، ولی استثنائی هم وجود دارد که میلابی نامیده می‌شود و پیش از رسیدن به سطح دوباره بخار می‌شود.

مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی ضمن اشاره به بارش شدید باران در ۱۰ استان کشور طی امروز (۱۶ آذر) گفت: فردا در تهران بارش برف و باران خواهیم داشت.

صادق ضیاییان در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اینکه امروز (۱۶ آذر) به‌جز نیمه جنوبی سیستان و بلوچستان و شرق هرمزگان در سایر مناطق کشور بارش خواهیم داشت، اظهار کرد: بارش در شمال غرب، برخی از مناطق غرب کشور، استان‌های محدوده زاگرس مرکزی، برخی نقاط استان‌های واقع در دامنه‌های رشته کوه البرز و شمال شرق به‌ شکل برف یا باران و در ارتفاعات این مناطق و ارتفاعات استان‌های کرمان و فارس به‌صورت برف خواهد بود.

6.3 میزان بارندگی در حوضه های که هیدروگرافی ثبت شده است

میزان بارندگی ثبت شده در حوضه هیدروگرافی نشان دهنده مقادیری است که با در نظر گرفتن فرضیه های مربوط به توزیع فضایی توزیع ناهموار بارش ها بدست آمده است. میزان بارندگی در واحد زمانی حداکثر در مرکز باران است و به روشی غیرخطی به سمت حومه منطقه کاهش می یابد.

5.3 زمان بندی بارندگی

میزان بارندگی در یک بازه زمانی مشخص در ستون میلی متر آب یا لیتر در متر مربع ثبت می شود. دو واحد اندازه گیری معادل هستند:

4.3 اندازه گیری میزان بارندگی

1.4.3 سیستم اندازه گیری بارندگی

میزان بارندگی و سایر اشکال بارش از نظر عمق اندازه گیری می شود و مقادیر آن بر حسب میلی متر بیان می شود. یک میلی متر بارندگی نشان دهنده مقدار آب مورد نیاز برای پوشاندن زمین با یک لایه 1 میلی متر آب است، با توجه به اینکه هیچ چیز از طریق زهکشی، تبخیر یا جذب از بین نمی رود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان گلستان از کاهش ۸۲ درصدی رواناب رودخانه‌ها و کاهش ۳۱ درصدی بارش‌ها در پاییز امسال خبرداد. سیدمحسن حسینی در جمع خبرنگاران اظهار کرد: در دو ماهه اول پاییز امسال مقدار بارندگی تجمعی متوسط در ایستگاه‌های شرکت آب منطقه‌ای استان ۵۶ میلیمتر بوده که نسبت به آمار بلندمدت ۳۱ درصد کاهش داشته است.

3.3 توزیع جهانی بارندگی

1.3.3 تأثیر شرایط جغرافیایی

میانگین سالانه بارندگی در نقشه ها ثبت شده است. یک خط روی نقشه یا نمودار مناطق متراکم بارندگی را به هم متصل می کند، ایزوهیت نامیده می شود. این نقشه ها توزیع بارندگی در کره زمین را نشان می دهد.

مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان کهگیلویه و بویراحمد از مسدود شدن و اختلال در تردد راه ۲۵ روستای این استان خبر داد. «محمد حسین نصیری راد» در گفت و گو با خبرنگار ایسنا افزود: با وجود بارش‌ باران در سطح استان راهای اصلی، فرعی و شوسه ای استان باز هستند و تردد در این راه‌ها در جریان است.

1.3 کلیات

آب گسترده ترین و متحرک ترین عناصر است و نقش بسیار مهمی در کلیه فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی دارد. این ماده به عنوان یک ماده حیاتی برای وجود انسان و همچنین برای رشد اقتصادی و اجتماعی جامعه عمل می کند. در طبیعت آب در سه حالت جمع وجود دارد:

سازمان هواشناسی کشور با صدور سه هشدار زرد رنگ از فعالیت سامانه بارشی در بیشتر مناطق کشور همراه با وقوع رگبار و رعد و برق، بارش باران، وزش باد موقت و کاهش دما خبر داده و به کشاورزان مناطق مختلف کشور توصیه‌هایی را کرده است. در هشدار زرد رنگ سازمان هواشناسی آمده است که وقوع رگبار و رعد و برق، بارش باران، وزش باد موقت و کاهش دما امروز (۲۱ آبان) در استان‌های گیلان، گلستان، خراسان شمالی، خوزستان، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری، فارس، بوشهر، یزد، کرمان، خراسان جنوبی و همدان پیش‌بینی می‌شود و طی فردا (۲۲ آبان) در استان‌های گیلان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، یزد، فارس و کرمان دور از انتظار نیست.

طغیان یک اتفاق طبیعی است که نمی توان جلوی آن را گرفت. انواع مختلف طغیان وجود دارد که ناشی از شرایط مختلف آب و هوایی و بارش است. ممکن است در معرض خطر یک یا چند نوع از این سیل ها باشید. در زیر یک نوع از انواع سیل معرفی شده است. در پست های بعدی انواع دیگر را بیابید.

سیلاب فلاش توسط اداره هواشناسی به عنوان سیل تعریف شده است که در آن کمتر از شش ساعت زمان هشدار وجود دارد. این امر اغلب در مورد طغیان رودخانه در نهرهای کوتاه و / یا شیب دار و رودخانه ها وجود دارد و همیشه در مورد جریان های زمینی وجود دارد. هنگامی که در این نوع حوضه های آبریز باران شدید پیش بینی می شود، اداره معمولاً یک هشدار کلی برای سیل صادر می کند یا ممکن است با هشدار وقوع سیلاب در اثر هشدار شدید آب و هوا باشد.

اگر چه وضعیت بارش در روزهای اخیر مناسب بوده اما ایران به عنوان یکی از مناطق بسیار حساس به منابع آبی می­باشد و از جمله کشورهایی با ذخایر آبی آسیب پذیر است. این در حالی است که متوسط مصرف آب بیش از میانگین منطقه خاور میانه و شمال آفریقا است. بانک جهانی در گزارش سال ۲۰۱۷ خود با عنوان " Iran Economic Monitor" یکی از چالش­های اقتصادی آینده ایران را بحران آب معرفی کرده است. در این نوشتار نگاهی اجمالی به مهم­ترین نکات ارائه شده گزارش مذکور خواهیم داشت.

سازمان هواشناسی نسبت به تشدید فعالیت سامانه بارشی سرد در ۱۰ استان کشور هشدار داد.

سازمان هواشناسی با صدور هشدار نارنجی رنگ وقوع رگبار شدید باران و رعد و برق گاهی توام با تندبادهای لحظه ای، احتمال بارش تگرگ در مناطق مستعد، بارش برف در ارتفاعات شمال غرب و رشته‌ کوه البرز مرکزی را امروز (۱۵ مهرماه) برای استان های گیلان، البرز، تهران، مرکز و نیمه شمالی آذربایجان غربی، نیمه شمالی آذربایجان شرقی، اردبیل،  مازندران، نیمه شمالی قزوین، ارتفاعات شمال غرب سمنان و فردا (۱۶ مهرماه) برای استان های تهران، گیلان، البرز، مازندران، نیمه شمالی قزوین،  شمال سمنان، غرب و شمال خراسان شمالی و جنوب اردبیل پیش بینی می کند.

انیمیشن های مدل TUFLOW

انیمیشن های زیر مربوط به مطالعات انجام شده توسط BMT با استفاده از نرم افزار TUFLOW است. برای رفتن به انیمیشن، روی پیوندها کلیک کنید یا از طریق این صفحه به پایین پیمایش کنید. برای شروع یک انیمیشن، مکان نما را روی تصویر قرار دهید و یک کنترل پخش در گوشه پایین سمت چپ ظاهر می شود.

در این ویدیو اثر بارش بر روی یک حوضه آبریز که منجر به وقوع سیلاب از بین تمامی آبراهه های بزرگ و کوچک آن می شود را به صورت شیه سازی شده می بینید.

گزارش شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد فروردین 99، با 80 میلی‌متر بارندگی، پربارش‌ترین ماه و زمستان سال 98 با 114 میلی‌متر بارندگی، پر بارش‌ترین فصل سال آبی گذشته بوده است. بر اساس آمار دفتر مطالعات پایه شرکت مدیریت منابع آب ایران، سال آبی 99- 98 در حالی به پایان رسید که این سال با متوسط میزان بارندگی‌ها 317.7 میلی‌متر جزو پربارش‌ترین سال‌ها در 50 سال گذشته بوده، اما با این وجود، این رقم نسبت به سال آبی ماقبل با میزان بارش 342 میلی‌متر حدود 7 درصد کاهش نشان می‌دهد.

منطقه دره Happy در هنگ کنگ، که توسط زمین های تپه ای احاطه شده است، در هنگام بارندگی های شدید با سیلاب مکرر روبرو می شود. به منظور مقابله با مسئله سیلاب با کمترین مزاحمت برای فعالیت های عمومی و تجاری در یکی از مناطق پرترافیک در هنگ کنگ، بخش خدمات زهکشی (DSD) از منطقه ویژه اداری هنگ کنگ یک طرح ابتکاری حفاظت از سیل را ایجاد کرده است. این طرح شامل ساخت یک مخزن غول پیکر ذخیره سازی زیرزمینی، با ظرفیت 60،000 متر مکعب، در زیر زمین تفریحی Happy Valley موجود است که در هنگام بارندگی شدید قبل از تخلیه به سیستم زهکشی پایین دست، به طور موقت آب طوفان را ذخیره می کند تا خطرات سیل را کاهش دهد.

مدیرکل مدیریت بحران استان گلستان گفت: بر اساس برآوردهای اولیه دستگاه ها، بارندگی و سیل دو روز قبل در شرق استان حدود ۱۵۰ میلیارد تومان خسارت به بخش های مختلف وارد کرد.

سیدرضا قادری در گفت و گو با خبرنگاران اظهار کرد: بیشترین خسارت در بخش کشاورزی به میزان ۵۰ میلیارد تومان بوده که شامل خسارت به زمین های زراعی و دام بوده است.

مفاهیم اساسی

بارش نیروی محرکه ای در تمام فرآیندهای هیدرولوژیکی است. به معنای دقیق، بارش شامل باران، برف، یخ و هر شکل دیگری از آب است که از جو خارج می شود و به سطح زمین می رسد. بدون بارندگی، هیچ نفوذی، تعرق، رواناب سطح، جریان، جریان کانال یا هر فرآیند هیدرولوژیکی دیگری وجود نخواهد داشت.

متوسط بارندگی‌های کشور از ابتدای سال آبی 98 تاکنون به 285.9 میلی‌متر رسیده که نسبت به میانگین 51 سال اخیر افزایش 32 درصدی را نشان می‌دهد.

از ابتدای مهر 98 تا روز یکشنبه هفتم اردیبهشت 99، میزان متوسط بارش‌ها در حوضه دریای خزر 385.6، خلیج فارس و دریای عمان 424.3، دریاچه ارومیه 316.3، فلات مرکزی 211.3، مرزی شرق 142.2 و قره قوم 253.7 میلی‌متر بوده است که در مجموع نسبت به متوسط 318.4 میلی‌متری مدت مشابه سال گذشته در کل کشور کاهش نشان می‌دهد.