بنابر گفته بسیاری از کارشناسان، خشکسالی یکی از پدیده های زیانبار طبیعی است که براثر تغییرات اقلیمی و در معنای جزیی تر افزایش میانگین دمای زمین روی داده است و آثار مخرب اقتصادی و اجتماعی زیادی به همراه دارد. پدیده ای که این کارشناسان معتقدند اگر فکری به حال آن نشود و برنامه ای برای کنترل آن تدوین و تبیین نشود، تهدید جدی برای زیست بوم، کشاورزی و جوامع بشری خواهد بود.

رییس اداره محیط زیست طبیعی حفاظت محیط زیست استان تهران با اشاره به لزوم توافق سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو برسر میانگین حداقل نیاز آبی زیست محیطی رودخانه جاجرود گفت: این حداقل‌ها در شرایط خشکسالی، نرمال و ترسالی محاسبه شده، به تایید سازمان حفاظت محیط زیست رسیده و این سازمان در انتظار برگزاری نشستی در این زمینه با وزارت نیرو است.

سال آبی جاری به نیمه رسیده‌ و فرصت بارش برای بخش زیادی از کشور از دست رفته است. در زمان باقی‌مانده تا انتهای سال آبی هم بارش زیادی پیش‌بینی نشده است. زمانی که بارندگی‌های سالیانه از مقدار متوسط کمتر باشد، خشکسالی آغار می‌شود؛ درست مثل شرایط ایران که حداقل تا اواخر سال آبی جاری خشکسالی شدیدی را پیش رو دارد.

مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی ضمن تشریح وضعیت هوای کشور در ماه رمضان، گفت: از ابتدای فروردین تاکنون میانگین دمای هوا در کشور حدود ۳ درجه سانتیگراد بیشتر از حد نرمال بوده است. صادق ضیاییان در گفت و گو با ایسنا ضمن اشاره به اینکه طی یک هفته اخیر دمای هوا در کشور به‌طور میانگین حدود ۲.۱ سانتیگراد نسبت به میانگین بلند مدت افزایش یافته است، اظهار کرد: به‌طور کلی از ابتدای فروردین ماه تاکنون دمای هوا در کشور حدود ۲.۸ سانتیگراد نسبت به میانگین بلند مدت بیشتر بوده است.

گزارشگر ویژه حقوق بشر در مورد آب آشامیدنی سالم و بهداشتی در حال سازمان دهی چهارمین چالش جوانان حقوق بشر است و از جوانان بین 16 تا 24 سال دعوت می کند ویدئویی 2-5 دقیقه ای درباره "تأثیر تغییرات آب و هوا بر حقوق بشر در دسترسی به آب آشامیدنی سالم و بهداشت" تهیه و ارائه دهند.

در پی انتشار برخی اخبار در تعدادی از رسانه‌ها درباره «مواجهه ۱۲ کلانشهر امسال با بحران تامین آب و شروع جیره‌بندی آب در شهر کرج» شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور توضیحاتی ارائه داد.

1.9 معرفی

شناخت اطمینان از جریان کم و متوسط ​​برای اطمینان از یک مدیریت تعادل و تعدیل آب با حفظ همزمان عملکردهای حیاتی رودخانه ها ضروری است.

در این فصل ابتدا مدلهای ریاضی با هدف شبیه سازی فرایندهای رخداد جریان کم مورد بررسی قرار می گیرند. برخی از تعاریف ابتدا لازم است. سپس روش های اصلی برای تخمین جریان کم ارائه می شود. این موارد برای پیش بینی جریان کم یا محاسبه جریان کم جریان برای چند روز در طول سال به هیدرولوژیست ها ارائه می شود.

این روش در مارس 2020 به روز شد و جایگزین نسخه منتشر شده در نوامبر 2018 می شود. این به روز رسانی شامل اطلاعات تکمیلی در بخش مقدمه و پیشینه است. اطلاعات تکمیلی دیگری نیز به چندین بخش زیرشاخص اضافه شده است، که به درک کامل تری از روند تولید داده های زیر شاخص از مشاهدات زمینی مبتنی بر ماهواره اجازه می دهد.

در اینجا تصاویری از دریاچه ارومیه را داریم که نشان می دهد اکنون بعد از گذشت چندین دهه تصویر برداری ماهواره ای، نسبت به گذشته چه تغییراتی در این منبع مهم آبی شمال غرب کشور رخ داده است. پردازش های موجود در این بخش حاصل همکارای چند نهاد بین المللی از جمله سازمان ملل متحد و شرکت گوگل است که در بخش توسعه پایدار آب SDG انجام می شود.

موقعیت و ماندگاری آبهای سطحی (داخلی و ساحلی) هر دو تحت تأثیر آب و هوا و فعالیتهای انسانی قرار دارند و بر آب و هوا، تنوع بیولوژیکی و بهزیستی انسان تأثیر می گذارد. مجموعه داده های جهانی مستند از موقعیت و فصلی بودن آب های سطحی از موجودی ها و توصیفات ملی، برآورد آماری داده های منطقه ای و تصاویر ماهواره ای تهیه شده است، اما اندازه گیری تغییرات طولانی مدت با وضوح بالا همچنان یک چالش است. در اینجا، با استفاده از سه میلیون تصویر ماهواره ای لندست 13، تغییرات آبهای سطحی جهانی طی 32 سال گذشته را با وضوح 30 متر کمی می کنیم. ما ماه ها و سال هایی را که آب در آن وجود دارد، جایی که وقوع تغییر کرده و از نظر فصلی و ماندگاری چه شکلی ایجاد کرده است، ثبت می کنیم. بین سالهای 1984 و 2015 آبهای سطحی دائمی از مساحت تقریباً 90،000 کیلومتر مربع ناپدید شده اند،

مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوان‌داری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: پروژه‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری با مسئله ترسالی و خشکسالی ارتباطی مستقیم دارند. این پروژه‌ها توان اکوسیستم و محیط را برای مواجهه با پدیده خشکسالی افزایش می‌دهند.

دریاچه اُرومیه نام دریاچه‌ای در شمال غربی کشور ایران است که طبق تقسیمات کشوری ایران، این دریاچه میان دو استان آذربایجان غربی و استان آذربایجان شرقی قرار گرفته‌است. بررسی نوسانات سطح آب دریاچه‌ها به لحاظ اهمیت، ماهیت و موقعیت این مجموعه‌های آبی در سال‌های اخیر اهمیت ویژه ای پیدا کرده‌است. دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی ایران می‌باشد. مساحت این دریاچه در سال ۱۳۷۷ در حدود شش هزار کیلومتر مربع بود که در ردیف بیست و پنجمین دریاچه بزرگ دنیا از نظر مساحت قرار می‌گیرد. دریاچهٔ ارومیه، بزرگ‌ترین دریاچهٔ داخلی ایران، بزرگ‌ترین دریاچهٔ آب شور در خاور میانه، و ششمین دریاچهٔ بزرگ آب شور دنیا است. آب این دریاچه بسیار شور بوده و بیشتر از رودخانه‌های زرینه‌رود، سیمینه‌رود، تلخه رود، گادر، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می‌شده. مهم‌ترین جزایر این دریاچه عبارت اند از جزیره کبودان (قویون داغی)، اشک داغی، آرزو و اسپیر.

طبق مطالعه جدیدی که بر اساس داده های مأموریت GRACE ناسا انجام شده، حوضه رودخانه کلرادو طی 9 سال گذشته تقریبا 53 میلیون جریب آب شیرین از دست داده است. این تقریباً دو برابر حجم بزرگترین مخزن کشور، دریاچه مید نوادا است.

شدت خشکسالی کالیفرنیا در سال 2014 در این تصاویر از دریاچه Folsom، مخزنی در شمال کالیفرنیا نشان داده شده است. ناسا و کالیفرنیا در حال همکاری برای استفاده از ابزارهای مشاهده زمین ناسا برای کمک به این ایالت هستند که بتواند منابع آب خود را بهتر مدیریت کند و خشکسالی جاری را کنترل و پاسخ دهد.

تغییر اقلیم در آفریقا یک واقعیت ثابت است. خشکسالی طولانی مدت، طغیان بی سابقه، جنگل های بارانی تخلیه شده و اسیدی شدن اقیانوس ها پدیده های آب و هوایی منطقه ای هستند که منابع، معیشت و رفاه انسان را تهدید می کنند. گزارش وضعیت آب و هوا در آفریقا 2019 تأیید می کند که این حوادث تأثیرات فاجعه باری بر زندگی انسان و محیط زیست دارند.

اصل غافلگیری! عنوانی شناخته شده در مدیریت بحران های اقلیمی در ایران و چه بسا در بسیاری از نقاط جهان است. حتما برای شما هم پیش آمده است که از ضعف سازمان های پیش بینی کننده وضعیت اقلیم و هوا متعجب شده باشید. در ادامه مصاحبه رییس سازمان هواشناسی را در این باره را بخوانید.

تغییرات آب و هوایی به روش های پیچیده ای بر آب جهان تأثیر می گذارد. یک نمودار چرخه آب مانند شکل زیر را در نظر بگیرید. گرم شدن کره زمین تقریباً در هر مرحله از نمودار تغییر می کند. این تغییرات باعث فشار بر منابع آب آشامیدنی، تولید مواد غذایی، ارزش املاک و سایر موارد در ایالات متحده و سراسر جهان می شود.

بارش سال زراعی جاری تا روزهای پایانی دی ماه حدود 21 درصد نسبت به دوره مشابه بلندمدت و  38 درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. به ترتیب بیشترین کاهش در استان‌های هرمزگان (84%)، سیستان و بلوچستان (84%) و کرمان (45%) و بیشترین افزایش در استان های قم (31%)، یزد (13%) و تهران (7%) رخ داده است.

در نقشه تراز میانی جو بی‌هنجاری مثبت ارتفاع ژئوپتانسیلی بر روی شرق اروپا و خاورمیانه قرار دارد، اما غرب اروپا و مدیترانه در گستره بی‌هنجاری منفی به نسبت ضعیفی قرار دارد.

رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی ضمن اشاره به اینکه کم بارشی در ایران نگران کننده است، گفت: تاکنون تنها ۳۰ درصد از بارندگی سالانه برای تامین آب کشور اتفاق افتاده است. احد وظیفه در گفت و گو با ایسنا ضمن اشاره به اینکه جمع‌بندی ایستگاه‌های هواشناسی نشان می‌دهد که درحال حاضر بارش‌ها در کل کشور ۲۵ درصد کمتر از نرمال است، اظهارکرد: به‌طورکلی تاکنون در ایران ۶۸ میلیمتر بارش داشته‌ایم این درحالیست که میزان نرمال بارش در کشور از مهرماه تا اوایل بهمن حدود ۹۱ میلیمتر است. 

2. مدل سازی

CLSM با استفاده از سه متغیر حالت، تغییرات ذخیره آب زیرسطحی ناشی از فعل و انفعالات زمین و جو (بارش و ET) را شبیه سازی می کند: مازاد سطح و مازاد منطقه ریشه، که نشان دهنده رطوبت بیش از حد خاک نسبت به حالت تعادل در لایه سطحی (0-2 سانتی متر است) زیر سطح و منطقه ریشه (0-100 سانتی متر) به ترتیب و کسری حوضه آبریز که نشان دهنده مقدار آب مورد نیاز برای رساندن پروفیل به اشباع است (Koster و همکاران، 2000). CLSM همچنین تغییرات برف فصلی را در سه لایه برفی شبیه سازی می کند. CLSM تغییرات سطح آب را مدل نمی کند. در عوض، ذخیره آب زیرزمینی با کم کردن آب ذخیره شده در منطقه ریشه از آن ذخیره شده در پروفیل (که می تواند از کسری حوضه آبریز و سایر پارامترهای مدل محاسبه شود)، که ظرفیت آن توسط پارامتر عمق بستر CLSM تعیین می شود، حاصل می گردد. عمق بستر به دنیال مطالعات Houborg و همکاران (2012) به طور یکنواخت 2 متر افزایش یافت. که نشان داد با استفاده از عمق سنگ بستر اصلی، TWS شبیه سازی شده CLSM اغلب در جنوب غربی ایالات متحده به یک حد پایین تر نزدیک می شود، به طوری که قادر به نشان دادن شرایط شدید خشکسالی نیست. به غیر از این، مدل برای این مطالعه اصلاح یا کالیبره نشده است. از آنجایی که CLSM از عمق سطح آب واقعی یا ضخامت های آبخوان به عنوان پارامترهای ورودی استفاده نمی کند، ذخیره آب زیرزمینی شبیه سازی شده آن (نه مانند مدل پویا) منعکس کننده پارامترهای مدل (از جمله عمق بستر) است. بنابراین، فقط ناهنجاری های ذخیره آب زیرزمینی، نه مقدار کل ذخیره آب زیرزمینی یا عمق سطح آب، با اندازه گیری های محلی قابل مقایسه است.

کمبود اطلاعات ذخیره آب زیرزمینی در مقیاس جهانی مانع از توانایی ما برای نظارت موثر بر منابع آب زیرزمینی می شود. در این مطالعه، ما یک محصول پیشرفته ذخیره آب زمینی (TWS) مشتق شده از مشاهدات ماهواره ای بازیابی جاذبه و آزمایش آب و هوا (GRACE) را در مدل Catchment land یا (CLSM) ناسا در مقیاس جهانی، هماهنگ سازی می کنیم. تولید سری های زمانی ذخیره آب زیرزمینی برای نظارت بر خشکسالی و سایر کاربردها مفید هستند. ارزیابی با استفاده از داده های محلی از نزدیک به 4000 چاه نشان می دهد که هماهنگ سازی داده های GRACE شبیه سازی آب های زیرزمینی را بهبود می بخشد، با خطاهای تخمین 36 و 10 درصد کاهش می یابد و همبستگی به ترتیب 16 و 22 درصد در مقیاس منطقه ای و نقطه ای بهبود می یابد. بزرگترین پیشرفت در مناطق با تنوع بزرگ در بارندگی سالیانه مشاهده می شود، جایی که آبهای زیرزمینی شبیه سازی شده به تغییرات جبری جو بسیار واکنش نشان می دهند. تأثیرات مثبت هماهنگ سازی GRACE با استفاده از داده های کم جریان مشاهده شده بیشتر نشان داده می شود. عملکرد هماهنگ سازی داده های CLSM و GRACE نیز در بین دسته های مختلف نفوذپذیری مورد بررسی قرار می گیرد. این ارزیابی نشان می دهد که هنگامی که صحبت از شبیه سازی تغییرات واقعی آب زیرزمینی در مناطق با برداشت شدید آب زیرزمینی است، هماهنگ سازی داده های GRACE نمی تواند فقدان یک طرح برداشت آب زیرزمینی را در CLSM جبران کند. آبهای زیرزمینی شبیه سازی شده CLSM با ناهنجاری های بارش 12 ماهه در مناطق کم و عرض جغرافیایی ارتباط زیادی دارد. یک شاخص خشکسالی آب زیرزمینی بر اساس تجزیه و تحلیل داده های GRACE به طور کلی با سایر شاخص های خشکسالی در مقیاس منطقه ای همخوان است، اختلافات عمدتا در شدت خشکسالی برآورد شده آنها است.