در طول تاریخ می‌توان امپراتوری‌هایی را سراغ گرفت که ظهور و سقوط‌شان با آب زیرزمینی پیوند داشته است. این سرگذشت را هیچ کجا بهتر از منطقه خاورمیانه نمی‌توان مشاهده کرد که برخی از کشورهای آن، در زمره خشک‌ترین مناطق کره زمین قرار دارند. امروز نیز از اهمیت آب زیرزمینی کاسته نشده است. با این همه، سنگینی تهدیدهایی که متوجه آب زیرزمینی است همچنان رو به افزایش است.

سهم محیط زیست در قانون آب دیده شود تا فاتحه فلات مرکزی را نخوانیم

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به اینکه قانون آب باید محیط زیست را در اولویت خود قرار دهد، گفت: اگر آبخوان‌ها را از دست بدهیم باید فاتحه فلات مرکزی را بخوانیم. از این‌رو نیاز داریم که به این مسئله به‌صورت جدی در قانون آب پرداخته شود. 

بحران آب به عنوان واقعیت ایرانِ امروز مطرح است و برای این بحران پاسخ‌های زیادی ارائه شده است. معمولا از جنبه‌های مختلف به این بحران پرداخته‌اند. به عنوان رویکردی کلان نگر و قابل قبول در سطح جهانی، بحث حکمرانی آب مطرح است.

در چند وقت اخیر، بخش آب و فاضلاب با سرعت های مختلف در مناطق مختلف جهان در حال پیشرفت است. با وجود پیشرفت های انجام شده، به عنوان متخصصان و رهبران آب و فاضلاب، ما نمی توانیم راضی باشیم. ما باید اقدامات بیشتری را متمرکز بر واقعیتهای گاه ناخوشایند که 1.8 میلیارد نفر به آب آشامیدنی دسترسی ندارند و 2.8 میلیارد نفر به خدمات بهداشتی دسترسی ندارند، بسیج کنیم.

1.10 سازمان داده

برای درک فرآیندهای مداخله در چرخه آب و مطالعه تغییرات مکانی و زمانی آنها، یک پایگاه داده ضروری است. مشاهدات میدانی برای آمارهای آب و هوایی، برای برنامه ریزی و مدیریت منابع آب بسیار مهم است.

اندازه گیری ها با استفاده از طیف وسیعی از روش ها، از نوشتن ساده یک عدد توسط یک مشاهده گر، تا علامت گذاری نامرئی تکانه های الکترونیکی روی نوار مغناطیسی، ثبت می شود. اگرچه پیشرفته ترین تکنیکها در کشورهای پیشرفته استفاده می شود، بسیاری از کشورهای جهان سوم فقط از روش های دستی مستقیم استفاده می کنند [Shaw, 1988].

محققان یکی از شرکت‌های دانش بنیان مستقر در پارک فناوری دانشگاه شهید بهشتی نرم افزاری برای مدیریت بهینه مصرف آب و اراضی کشاورزی طراحی و ارائه کرده اند. سیده زهرا درواری، مدیر عامل شرکت این دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه این شرکت با هدف تحقیق، تولید و توسعه راهکارهای هوشمند مبتنی بر علوم و فناوری‌های اطلاعات مکانی در زمینه‌های مختلف فعالیت دارد، گفت: ما در تلاش هستیم تا با بهره ­گیری از تجارب، توانمندی‌های تخصصی و دستاوردهای نوین حوزه‌های سنجش از دور، سامانه‌های اطلاعات مکانی و سرویس‌های مکان محور، خدمات خود را به سازمان‌های مختلف در زمینه های بنیادی و کاربردی ارائه کنیم.

استفاده اقتصادی از آب، در حال تغییر از کشاورزی به مصرف شهری، صنعتی و تولید انرژی است. ساخت سدهای جدید و پروژه‌های بزرگ مقیاس انتقال آب، راهکارهایی پرهزینه برای تامین نیازهای در حال رشد و در حال تغییر است. طبق ارزیابی‌ها مساله فعلی کشور کمیابی فیزیکی آب نیست، بلکه ناکامی‌های نهادی و سیاسی در مدیریت آب است. به همین دلیل بازارها می‌توانند به‌عنوان ابزاری با رویکرد تقاضامحور برای مدیریت کمیابی آب به ایفای نقش بپردازند. طبق بررسی‌ها بازارها می‌توانند به سبب نبود شرایط و بسترهای سیاسی و نهادی، به مایه دردسر نیز تبدیل شوند. به همین دلیل است که درباره نقش آنها به‌عنوان یک راه‌حل برای بحران آب ابراز تردید می‌شود. از این رو اتخاذ رویکرد چندرشته‌ای و همیارانه به نقش‌آفرینی بازارهای آب، می‌تواند به ارتقای اثربخشی آن کمک فراوانی کند.

کنوانسیون حفاظت و استفاده از جریان های آبی فرامرزی و دریاچه های بین المللی (کنوانسیون آب) یک پلتفرم منحصر به فرد قانونی و بین دولتی است که استفاده پایدار از آب های فرامرزی را ترویج می کند. در ابتدا به عنوان پیمان منطقه ای در سال 1992 تصویب شد، اما در سال 2016 به یک ابزار جهانی تبدیل شد. اکنون بسیاری از کشورهای خارج از منطقه پان اروپایی در حال پیوستن به کنوانسیون هستند.

بیش از سه میلیارد نفر در مناطق کشاورزی با کمبود آب بسیار زیاد و کمبود آب زندگی می کنند و تقریبا نیمی از آنها با محدودیت شدید روبرو هستند. علاوه بر این، منابع آب شیرین موجود برای هر نفر طی دو دهه گذشته بیش از 20 درصد کاهش یافته است و این امر اهمیت تولید بیشتر با کمتر، به ویژه در بخش کشاورزی، بزرگترین کاربری جهان را نشان می دهد.

هشیارسازی و آگاه‌سازی عمومی و تصمیم‌گیران در حوزه آب، از بدو تأسیس به عنوان مأموریت اصلی اندیشکده تدبیر آب ایران مورد توجه قرار داشته است. این مجموعه همواره در تلاش بوده تا در جایگاه مرجعی برای ارائه و بیان نقطه نظرات کارشناسی در موضوعات کلیدی بخش آب ایفای نقش نماید و با ارائه توصیه‌ها و پیشنهادها، به هدایت تصمیمات و تقویت اثربخشی آنها در حوزه آب کمک نماید. بدین منظور تهیه مجموعه نوشتارهایی کوتاه با عنوان «بینش‌های راهبردی» را در موضوعات مختلف در دستورکار دارد. در این مجموعه، پیام‌ها، بینش‌ها، یافته‌های مطالعات، بررسی‌ها و تجربیات داخلی و بین‌المللی درباره موضوعات مهم بخش آب در سال‌های فعالیت اندیشکده، به صورت گزیده و مختصر، به جامعه مخاطب عرضه خواهد شد. نخستین عنوان از مجموعه «بینشهای راهبردی» بـــه موضوع «بازار آب زیرزمینی» اختصاص یافته است. دیگر عناوین این مجموعه نیز به تدریج تهیه و به جامعه مخاطبان عرضه خواهد شد.

در نرم افزار ویپ، در پنجره تنظیم محدوده منطقه می توانید محدوده جغرافیایی ("مرزهای منطقه") منطقه مورد مطالعه خود را تغییر دهید. مرزهای فعلی به صورت مستطیل سبز نشان داده می شوند. برای تعیین مرزهای جدید ، روی نقشه بزرگ کلیک کرده و بکشید. اگر منطقه شما نسبت به نقشه جهان کوچک است، ممکن است لازم باشد بزرگنمایی کنید تا بتوانید منطقه خود را به طور دقیق انتخاب کنید. هنگام کلیک و کشیدن روی نقشه بزرگ یا نقشه درون صفحه، کلید کنترل را پایین نگه دارید تا ناحیه را برای بزرگنمایی انتخاب کنید. هنگام کلیک و کشیدن برای حرکت دادن نقشه، کلید shift را پایین نگه دارید. چرخاندن چرخ ماوس نیز بزرگنمایی یا کوچکنمایی خواهد کرد.

"ناحیه" در WEAP به عنوان مجموعه ای مستقل از داده ها و فرضیات تعریف می شود. وسعت جغرافیایی آن به طور معمول یک حوضه رودخانه است. داده ها به حساب های جاری و هر تعداد سناریوی جایگزین تفکیک می شوند. گاهی اوقات از یک منطقه به عنوان "مجموعه داده" یاد می شود. تمام پرونده های یک منطقه در یک دایرکتوری زیر فهرست داده های WEAP با هم نگهداری می شوند.

حوضه‌ی آبریز کویر در انجیر، یکی از حوضه‌های آبریز درجه دو کشور و در برگیرنده‌ی مناطق شمالی استان کرمان و بخشی از استان یزد است. استحصال آب در این حوضه، تقریباً بصورت کامل از منابع آب زیرزمینی صورت می‌پذیرد. بیلان آب این حوضه‌ی آبریز به شدت منفی است و قسمت اعظم استحصال آب جهت آبیاری باغات پسته است. باغات پسته‌ی این حوضه‌ی آبریز بیشترین سهم را از تولید پسته‌ی کشور دارند. پسته، با صادرات متوسط سالانه یک و نیم میلیارد دلار آمریکا، ارزآورترین محصول صادراتی غیر متکی به منابع نفت و گاز و مواد خام معدنی کشور است. اما سیاست دولتی، بدنبال توجیه تخصیص و بازتخصیص آب در اولویت اول به مصرف شهری و در اولویت دوم به مصرف صنعتی است. بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های قدیمی و درآمدزای منطقه‌ی مورد اشاره، بالاخص باغات پسته‌ی حاصلخیز و بارور، در حال نابودی هستند و این شرایط، منطقه را آبستن انواع ناملایمات کرده است.

راه حل های مبتنی بر طبیعت دقیقاً چیست؟ اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت، NBS را چنین تعریف می کند: "اقداماتی برای محافظت، مدیریت پایدار و بازیابی اکوسیستم های طبیعی یا اصلاح شده، که به چالش های اجتماعی (به عنوان مثال تغییر آب و هوا، امنیت آب و غذا یا بلایای طبیعی) رسیدگی می کنند، در حالی که به طور همزمان برای انسان رفاه و تنوع زیستی مد نظر می باشد".

با استفاده از اصل اساسی حسابداری تعادل آب، WEAP در سیستم های شهری و کشاورزی، زیرحوضه های منفرد یا سیستم های پیچیده رودخانه قابل استفاده است. علاوه بر این، WEAP می تواند طیف گسترده ای از مسائل، به عنوان مثال، تجزیه و تحلیل تقاضای بخشی، صرفه جویی در مصرف آب، حقوق و اولویت های تخصیص آب، شبیه سازی آب زیرزمینی و جریان جریان، عملیات مخزن، تولید برق آبی و تقاضای انرژی، ردیابی آلودگی، الزامات اکوسیستم و مزایای پروژه را برطرف کند.

سرپرست دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای گلستان با بیان اینکه میانگین بارندگی‌ این استان تا پایان سال آبی حدود 516 میلی‌متر بوده است، از کاهش 31 درصدی بارش‌ها در این مدت خبر داد. "حسن فراز جو" با اشاره به میزان بارندگی در استان گلستان اظهار کرد: میانگین بارندگی استان تا پایان سال آبی حدود 516 میلی‌متر بوده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته، 31 درصد کاهش و نسبت به دوره بلندمدت، حدود 5 درصد افزایش را نشان می‌دهد.

وزیر نیرو گفت: امسال لایحه جدید قانون آب مبتنی بر بهره‌برداری پایدار و حفاظت از منابع آب کشور تدوین می‌شود. رضا اردکانیان در گفت و گوی ویژه خبری درباره اجرای طرحی که قادر به پایش منابع آبی در کشور باشد، اظهار کرد: نه تنها منطقه خشک و نیمه خشک ما که حتی نقاط پرآب دنیا هم برنامه‌ریزی‌های آبی و مدیریت منابع آبی شان قائدتا باید مبتنی بر یک طرح جامع باشد.

مدیریت آب به طور فزاینده ای با فشارهایی مانند رشد جمعیت، افزایش سطح دریا و تغییرات آب و هوا به چالش کشیده می شود. با توجه به عدم اطمینان در مورد آینده، چگونه می توانید یک برنامه مدیریت پایدار آب را ایجاد کنید؟ ذینفعان مختلف دیدگاه ها و اولویت های مختلفی دارند. چگونه می توانید در این مورد بینش بدست آورید و طرحی را ایجاد کنید که بتواند به پشتیبانی گسترده متکی باشد؟ تنها با مشارکت ذینفعان در کاوش در مسیرهای مختلف سازگاری در کنار هم، می توانید برای آینده ای نامشخص آماده شوید.

صفحه یادداشت ها ابزاری ساده برای پردازش کلمه است که با استفاده از آن می توانید اسناد و منابع را برای هر شاخه درختواره وارد کنید. برای ویرایش یادداشت ها، یا مستقیماً به پنجره بنویسید، یا راست کلیک کنید و ویرایش را انتخاب کنید تا پنجره بزرگتر با ویژگی های اضافی برای پردازش کلمه نمایش داده شود.

نمایش سناریو اکسپلورر برای گروه بندی چندین نمودار و جداول "مورد علاقه" که قبلاً در نمای نتایج ایجاد شده است در "مرور کلی" استفاده می شود. با مرور کلی ، شما می توانید همزمان جنبه های مختلف مهم سیستم خود مانند خواسته ها، پوشش، جریان ها، میزان ذخیره سازی، تأثیرات زیست محیطی و هزینه ها را بررسی کنید.

مقدمه

نرم افزار WEAP ابزاری کامپیوتری برای برنامه ریزی یکپارچه منابع آب است. این ابزار چهارچوبی جامع، قابل انعطاف و کاربردوست را برای تحلیل سیاست ها فراهم می کند. تعداد متخصصانی که WEAP را به جمع مدل ها، پایگاه های داده، صفحات گسترده و سایر نرم افزارهای خود اضافه می کنند، رو به افزایش است.

بسیاری از مناطق با چالش های قابل توجه در مدیریت آب های شیرین روبرو هستند. تخصیص منابع محدود آب، کیفیت محیط زیست و سیاست های استفاده پایدار از آب، مسائلی هستند که نگرانی در مورد آنها رو به افزایش است. مدل های شبیه سازی منبع-گرا که بسیار متداولند، همواره مناسب نیستند. در طول دهه اخیر، رویکرد یکپارچه نگری در مورد توسعه آب مطرح شده و در نظر گرفتن طرح های تأمین آب را در چهارچوب مسائل مربوط به مدیریت مصرف، کیفیت آب و حفاظت از اکوسیستم ها را ضروری ساخته است.